Алга этиром — збекистон

Аёлга э? тиром — Ўзбекистон
Бир неча кунлар аввал пойтахтимиз масжидларидан бирининг имом-хатиби айтган сўзлар интернет оламида бирдан шов-шув бўлиб кетди. Биро? бу? а?да имом-хатибимизга нисбатан турли таъна тошлари отилгани,?атто? а?оратли сўзлар айтилганини эшитиб, беихтиёр хал? орасида кенг тар? алган «Тў? ри гап ту??анингга ё? майди», деган гап хаёлимизга келди. Афсус, минг афсус…
Бир неча йил аввал устозимиз шайх Му? аммад Соди? Му? аммад Юсуф? азратларининг бир китобларида «Доялик каби касбларга кўпро? аёлларни жалб? илиш лозим», деган жумлаларни ў? иб, кўпчилик аёлларимиз: «Яхшиямки, шундай жонкуяр инсонлар бор, долзарб мавзуларни кўтариб, уларнинг ечимини топишга ундашади, нима тў? рию нима нотў? ри эканини билдириб, одамларга тў? ри йўлни кўрсатиб туришади» деб, хурсанд бўлишганини эшитган эдик. Чунки аёллар орасида «Эркак доянинг? ўли енгил бўлади», деган бўлма? ур гап юрарди. Баъзи дугоналаримиз я? ин? ариндошининг ой-куни я? инлашганда эри ор? али атайлаб эркак доя билан келишиб, унинг ёрдами билан фарзандини «осонгина» дунёга келтирганини айтишар эди. Аслида эса бу? олат ўзини мусулмон деб билган? ар? андай эркак-аёл учун уят, шармандалик бўлиши керак эди…
Йиллар ўтиб, ана шу мавзу яна кўтарилди. Бу сафар мазкур? а??оний сўзлар давлатимизнинг энг юксак минбаридан янгради. Президентимиз Ш. Мирзиёев жорий йилнинг бошида шифокор-мутахассислар билан учрашувда аёллар учун махсус тиббиёт масканлари ташкил? илиш хусусида сўзлар экан, шундай деган эди: «Аёлларимиз иболи,?аёли. Баъзи масалаларда шифокорга бориб, дардини бемалол айтавермайди. Шу боис хотин-?излар учун ало? ида поликлиника ташкил? илишимиз керак. Токи улар бориб, ўзини? ийнаётган масалада бемалол фикрлашсин. Чунки эртанги кунимизнинг давомчиларини со? лом дунёга келтириш кўп жи? атдан аёлларимизнинг саломатлигига бо? ли?».
Тан олиш керакки, ўзбек аёлининг, муслима аёлнинг табиатини, унинг дардини? ар бир эркак? ам бу? адар чу? ур тушунавермайди. Ватанимиз исти? лол бахтига эришганининг, миллий? адриятларимиз тикланаётгани, ўзлигимизга? айтганимизнинг ёр? ин ифодаси эмасми ахир бу? Аёлни эъзозлаш, унинг шаънини, номусини? имоя? илиш? он-?онимизга сингиб кетган дину диёнатимизнинг та? озоси эмасми ахир бу?
Келинг, гап? айси ма? ола? а?ида кетаётганини очи? ро? баён этайлик.
Тошкентдаги «Мирзо Юсуф» масжиди имом-хатиби, Юнусобод тумани бош имом-хатиби Ра? матулло??ори Сайфуддинов жума мавъизаларидан бирида аёлларнинг? у?у? и, уларнинг тиббиётдаги ўрни? а?ида сўз юритиб, унда жумладан, шундай дедилар:
«Бугунги кунда исло??илиниши керак бўлган масалалардан яна бири эркакларнинг доялик? илишидир. Тўл? о? азобини чекаётган аёлнинг? олатини тасаввур? ила олсак, бундан да? шати бўлмас, азиз биродарлар. Бу шармандаликка мустабид тузум даврида мубтало бўлганимиз етади. У пайтлар кўпгина? адриятларимиз оё? ости? илинган,?адримиз топталган давр эди. Бу ишлар бизнинг ихтиёримизда эмас эди. Шунинг учун эркак кишининг доя бўлишига оддий нарса деб? аралди. Аёллар орасида эса «Эркакнинг? ўли енгил бўлар экан» деган гап? ам тар? аб, эркак дояларнинг бозори ча??онлашяпти. Ал? амдулилла?, муста? ил бўлдик. Энди уят бўлади, энди иззат-нафсимиз? а?ида? ай? уриб, бу ишларни тўхтатишнинг чорасини кўрайлик.
Доялик шу? адар масъулиятли, шу? адар шарафли вазифаки, бу ишга ча? ирилган аёлга? атто эри? ам тўс? инлик? илиши мумкин эмас. Чунки бу фарзи кифоядир. Ва? оланки, шариатимизда аёлдан биринчи навбатда эрга итоат талаб? илинади. Жамиятдаги аёллар бу хизматга доим э? тиёж сезадилар. Шунинг учун айни хизматга лаё? атли, билимли, малакали, тажрибали ходималарни тайёрлаш бутун жамиятга фарздир. Шу боис бирор аёл: «Мен доялик? иламан, чунки ша? римизда,?ишло? имизда доя йў?», деса, эри уни бу ишдан? айтара олмайди…»
Яратганга шукрки, жонкуяр уламоларимиз, имомларимиз бор экан, аёлларимизнинг, муслималарнинг шаънини,?аёсини, обрўсини? имоя? иладиган? а?и? ий мусулмонлар, мард эркаклар бор экан.
Аммо афсуски, кимлардир имомимизга бу сўзлар учун таъна тошларини отибди,?атто? а?орат? илишгача боришибди. Энг ачинарлиси, бу гапдан норози бўлганлар ичида аёллар? ам кўпчилик экан. Яна ўша гап: «Нега энди, ахир эркак кишининг? ўли енгил бўлади…» Балки кимлар учундир енгил бўлар, лекин иффатли, шарм-?аёли аёл учун бундан о? ирро? нарса бўлмаса керак.
Бунинг устига имомимизнинг сўзларини бош? ача тал? ин? илиб, «Ўзбек имоми эркак дояларни йў? отишга ча? ирди» деган сарлав? а?ўйилган «ташвишли» ма? олалар нафа? ат ўзимизда,?атто русча сайтларда? ам кўпайиб кетибди.
?арб дунёсининг а? воли барчамизга маълум. Бугунги кунда? арб давлатларида оила тушунчаси ни? оятда саёзлашиб кетди, турли «эркинлик»лар урф бўлиб,?атто со? лом а? лга тў? ри келмайдиган, о? изга олиб бўлмайдиган ишлар? ам одатий? олга айланиб? олди. Бир жинсдаги одамларнинг турмуш? уриши (агар шундай дейиш мумкин бўлса!) эркинлик деб? араладиган, бундайларнинг? андайдир? у?у? лари? имояланадиган даражага бориб? олди. Бу разолатларнинг сабаби эса маълум – инсоният ўзини яратган Парвардигорининг динидан узо? лашиб кетди, ўзининг но? ис а? лига суяниб, да? шатли маънавий таназзулга юз тутди. Нафа? ат инсонга,?атто? айвонларга? ам хос бўлган жуфтини? из? аниш? исси маданиятсизлик саналадиган бўлиб? олди. Эркакларнинг доялик? илишидан бундай жамиятларда яшаётган, бундай тушунчалар билан ўсиб-ул? айган одамлар на уялади, на рашки келади. Улар бу? олатдан? атто хижолат? ам бўлишмайди, ўн? айсизлик? ам сезишмайди. Алло? асрасин!
Аммо биз, Алло? га шукр, ўз юртимизга ўзимиз эга бўлганимизга чорак аср бўлди-ку? Биз? арбдаги одамларчалик динимиздан узо? лашиб, ор-номусимиздан ма? рум бўлиб? олмадик-ку? Нима учун бизга «Аёллар доялик? илсин», деган гап бунчалик о? ир ботади? Ахир бу имомимиз ўзининг шахсий фикрини, ўз хо? иш-истагини из? ор? илаётгани йў?-ку? Ахир бу му? аддас динимизнинг буйру? и, Алло? таолонинг фармони-ку? Биз бу таъна тошларимиз,?а? оратларимиз билан ўзимиз каби бир ожиз банданинг эмас, барчамизни йў? дан бор? илган Алло? таолонинг шариатига? арши чи? иб? ўямиз-ку? Аёлларга аёл шифокорлар хизмат кўрсатсин, аёлларимиз аёл шифокорларга мурожаат? илсин, аёлларимиз учун ало? ида поликлиникалар ташкил? илинсин, деган юртбошимизнинг? а?ли талабига? арши чи? иб? ўямиз-ку??олаверса, а? ли илмларга, уламоларга нисбатан ёмон сўзлар айтиш нафа? ат одобсизлик, балки о? ир гуно? бўлади. Мабодо олим одам минбардан туриб бехосдан,?аяжон ёки бош? а сабаб билан нотў? ри гапириб? ўйган та? дирда? ам, «иззаи мўмин –?аром» деган? оидага кўра, унинг хатосини кўпчилик олдида эмас, балки холи жойда, холис ният билан, ёл? из ўзига айтиш керак эмасмиди? Ва? оланки, у киши энг? а?, энг тў? ри, инкор? илиб бўлмайдиган гапни айтган эди.?ани бизнинг ўзбекона маданиятимиз?
Ва? оланки, юртимиз исти? лол шамоллари эса бошлагандан буён динимизнинг асл таълимотлари нафа? ат диний таълим муассасаларида, балки барча ў? ув юртларида, жумладан,?у? у?шунослик йўналишларида? ам атрофлича ўрганилмо? да,?аётга татби??илинмо? да. Мар? амат, «Ислом? у?у? и» фани бўйича ишлаб чи? илган ў? ув? ўлланмада эркакларнинг доялик? илиши? а?ида? андай фикр билдирилгани билан танишинг:
«Охирги асрларда мусулмонлар тарафидан илмий кашфиётлар? илинмай? ўйди. Бугунги кунда ўлкамизда нафа? ат мусулмон аёлларнинг,?атто эркакларнинг? ам илмга ра? батлари паст. Ислом дини эркакларгина? иладиган о? ир касбларни аёлларга фарз? илмаган. Лекин аёлларга хос баъзи ишларни эркакларга хос баъзи ишлар билан тенглаштириб, улар билан тенг савоб олишни жорий? илди. Масалан,?озир ту? ру? хоналарда эркак доялар ишлаб юришибди. Шуларнинг ўрнини аёллар эгалласалар, ўртадан гуно? кўтарилиб, савобли, хайрли иш бўларди. Чунки аёлнинг дардини эркакдан кўра аёл кўпро? тушуниб, ундан кўра яхширо? ёрдам бера олади. Ислом келмасдан олдин ва ундан кейин? ам анча ва? т?али дунёда ў? иш-ёзишни биладиганлар кўп эмасди. Арабистонда? ам вазият шундай эди. Фа? ат? уръони Карим амри билан бошланган илм ва маданий фаолият тез суръат билан илгарилай бошлади.?азрати Пай? амбаримиз соллалло? у алай? и васалламга ва? ий котиблар кун сайин кўпаяр, бош? а мўминлар? ам ў? иш-ёзишни? авас? илишарди. Ислом оламида биринчи дарсхоналар, мадраса ва масжидлар очилиб, илк устоз? азрати Пай? амбаримиз соллалло? у алай? и васалламнинг ўзлари бўлдилар. У зотга эргашган са? обийлар кўплаб мўминларни диний ва дунёвий билимлар билан бойитишга муваффа? бўлдилар. Бу диний ва бош? а билимларни та? сил этишда аёл-эркак ажратилмаган. Чунки Исломда илм олишда аёл-эркак тенгдир».
Р. Боймирзаева. «Ислом? у?у? и» фани бўйича маърузалар матни. Наманган давлат университети,?у? у?шунослик факультети, «Фу? аролик? у?у? и ва процесси» кафедраси. Наманган, 2010 й. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таьлим вазирининг 2009 йил 27 октябрдаги 373-сонли буйру? и билан тасди? ланган.
?ис-?аяжонга берилиб, о? зини кўпиртириб, дин пешвосини маломат? илаётганлар исти? фор айтиб, сал? ушёр тортиб олсалар, барчамизга яхши бўлур эди.
Аввал Ра? матулло??ори домламизнинг мавъизаларини тўли? эшитиб кўришсин, ўзи бу жума маърузасининг мавзуси? андай бўлгани, су? батнинг умумий йўналиши? андай бўлганини тушуниб олишсин.?олаверса, имомимиз эркак доялар йў? олсин, демаганлар, балки бу касбга аёлларимизни,?изларимизни тайёрлайлик, деганлар, илгари бунинг имкони йў? эди, энди эса бу дориломон кунларга шукроналар айтиб, вазиятни ўнглайлик, деганлар. «?икмат излаганга? икмат, иллат излаганга иллат» деганларидек, гапни буриш, ёмонликка йўйиш? ам эви билан-да… Хуллас, имом-домламизга бу? адар таъна тошлари отганларнинг ма? сади, нияти нима эканини тушуна олмадик.
На илож, Алло? барчамизга инсоф берсин, Ўзидан бегона? илмасин, билиб-билмай? илган гуно? ларимизни ма? фират этсин…
Су? батимизни ушбу мавзу бўйича устоз уламоларимиз, юртимизда фаолият кўрсатаётган дин пешволаримиз билдирган фикрлар билан давом эттириб, масалага ойдинлик киритсак.
Мажбурият юзага келганда? омиладор аёлга эркак киши доялик? илиши
Савол:?омиладор хотиним эркак гинеколог кўригидан ўтиши ёки ту? ру? пайти эркак шифокор доялик? илиши мумкинми? Албатта, мажбурият юзага келганда (Jam2345).
Жавоб: Мумкин эмас. Фа? ат аёл доя бўлмаса, аёл ёки боласи ўлиши хавфи бўлсагина рухсат.
Шайх Му? аммад Соди? Му? аммад Юсуф
(http://savollar. islom. uz/savol/4457)
* * *
«Мусулмонлар жамоаси учун керакли бўлган? унар ва илмларни талаб? илиш эса фарзи кифоядир.?аётнинг? ар бир со? асида етарли мутахассисларни тайёрлаб олиш Ислом жамиятининг барча аъзоларига фарз бўлади. Э? тиёжни? ондирадиган даражада ва ададда мутахассис тайёрлаган жамият аъзолари бўйнидан мазкур умумий масъулият со? ит бўлади. Бу фарз энди ўша мутахассислар зиммасига ўтади. Агар жамиятда уларнинг со? аси бўйича камчилик юзага келса, гуно? и ўша мутахассисларга бўлади.
Шайх Му? аммад Соди? Му? аммад Юсуф
«Ижтимоий одоблар» китобидан
* * *
«Аввал айтганимиздек, аёллар… офтобда куйиб, кетмон чопиб, пахта териб, о? ир юкларни кўтаряптилар, уй ишлари? ам уларнинг елкасида. Худди шу ва? тнинг ўзида ту? ру? хоналарда эркаклар доялик? иляптилар. Бу хал? имиз учун, аёлларимиз учун, айни? са эркакларимиз учун ор-номуснинг ночорлигидан эмасми?
Нима учун аёлларнинг ички кийимларини? ам забардаст йигитлар сотиб ўтиради? Айтмо? чиманки, аёлларга хос ишларни аёллар? илса яхши бўлади».
Шайх Му? аммад Соди? Му? аммад Юсуф
«Иймон ва эъти? од – инсонга йўлдош» (манба: ziyouz. uz)
* * *
Мавзуга оид фи??ий далиллар
Алло? таоло шундай мар? амат? илади:
«Мўминаларга айт: «Кўзларини тийсинлар, фаржларини са? ласинлар ва зийнатларини кўрсатмасинлар, зо? ир бўлгани мустасно. Рўмолларини кўксларига тўсиб юрсинлар» (Нур сураси, 31-оят).
Ушбу оятда инсонни эркагу аёл? илиб яратган Роббимиз аёлларга ало? ида карам кўрсатиб, уларни нозик хил? ат сифатида эъзозлаб, уларнинг табиий фитратидаги? аёсини, ибосини му? офаза? илиш учун ало? ида одоб-ахло? меъёрларини белгилаб берган. Бу меъёрларнинг энг аввали, табиийки, уларнинг? усну жамолини нома? рамлардан тўсишдир. Бундан ма? сад – уларнинг жамоли бегона кўзлар учун нишон бўлмаслиги, турли фитналар келиб чи? маслигидир. Кўриниб турибдики, Алло? таолонинг ушбу амри, баъзи кимсалар ўйлаганидек, хотин кишини пастга уриш эмас, балки аёлга э? тиромдир. Шунинг учун саодат асрининг? а?и? ий мўмина аёллари ушбу амру фармонларни миннатдорчилик билан? абул? илиб олганлар, беназир итоат билан? арши олганлар, чунки уларнинг? алблари ило? ий нур ила мунаввар эди. Уларнинг нафси, аёллик табиати зийнатларни кўз-кўз? илишни истаса? ам, ўзлари Алло? нинг фармонига сўзсиз бўйсунганлар.
Шунингдек, аёл кишининг бош? а аёлларнинг авратига назар солиши? ам ман этилади. Аёлнинг аёлга нисбатан аврати киндигидан тиззасигачадир.
Аёл киши аёл кишининг тиззалари ва киндиги орасидаги жойидан бош? а ерга назар солса бўлади. Аёлларнинг ўзаро ша? ват назарларидан ша? ват? ўзиши хавфи бўлмагани учун бунга рухсат берилган.
Абдурра? мон ибн Абу Саъид Худрийдан, у отасидан ривоят? илади:
Муслим ривоят? илган.
Шу тари? а Исломда гўзалликдан зав? ланиш? алол ва тў? ри йўлга? ўйилди. Аёлларнинг чиройи ва зебу зийнатлари бегона эркакларнинг? ирсларини? ўз? аш учун восита бўлмасдан, фа? ат ўз жуфти? алолларига? алол зав? берадиган бўлди.
Биро?, шариатимиз барча замон ва маконларнинг талабига жавоб бера оладиган,?ар? андай шароит ва вазиятга? ам мувофи? кела оладиган мукаммал дастур бўлгани учун, ушбу буюк? онунда? ам зарурат юзасидан баъзи истиснолар кўзда тутилган.
Устозимиз шайх? азратлари «Кифоя» китобида шундай ёзадилар:
«Аммо? озилик, гуво? лик ва нико? ни ирода? илиш каби зарурий? олатлар бундан мустасно. Табиб даволаш пайтида беморлик бор ерга лозим даражада? араши мумкин.
Нома? рам аёлларга назар солмаслик? а?идаги амрдан бир неча? олатлар истисно? илинган.
?ози шикоят билан келган ёки гуво? лик бераётган аёлга? укм чи? ариш ма? садида ўз вазифаси юзасидан? араши мумкин.
Шунингдек,?озихонада бирор аёл? а?ида гуво? лик бериш керак бўлиб? олганда гуво? ўз вазифасини адо этиш учун унга назар солиши мумкин.
Бу икки? олатда ша? ватдан? ўр? са? ам, зарурат юзасидан,?озилик ва гуво? ликни ният? илиб, синчиклаб назар солиш жоиз.
Табиб? ам тиббий ма? садларда? араши жоиз. Албатта, бу? олатда? ам синчиклаб? араш? а?ида сўз кетмо? да. Табиб беморлик бор жойга назар солади. Бош? а тарафга кўзини тикмайди. Доя аёлларга? ам рухсат берилган.
Аёллар тиб илмини чу? ур эгаллашлари ва мўминаларга бу борада хизмат кўрсатишлари, эркакларнинг аёлларга доялик ёки табиблик? илишларига? ожат? олмаслиги керак».
* * *
Юртдошларимиздан бирининг Ўзбекистон мусулмонлари идораси фатво? айъатига шу мавзуда юборган саволи ва унга берилган жавоб ушбу мавзуга оид? ар? андай гап-сўзларга ну? та? ўяди деган умиддамиз.
Ту? ру? хоналардаги эркак доялар? а?ида
Савол: Ассалому алайкум!?урматли устозлар,?озирги кунда ту? ру? хоналарда баъзи? омиладор аёлларга эркак докторлар доялик? илишади. Бу Исломда гуно? эмасми? Эркак доянинг сменасига тў? ри келиб? олса, аёл доялар бўлмаса, шунда нима? илиш керак?
Жавоб: Ва алайкум ассалом! Бу гуно? дир. Шариат буни ман? илади. Бугунги кунда юртимизда? ам, бош? а юртларда? ам аёл дояларни топиш муаммо эмас.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси фатво? айъати
«Фар? она-Зиё» сайтининг «Савол-жавоб» рукни, 02.03.2017
Комментарии 0