Арамон асланов маоласи терма жамоани шартириш керакми — збекистон

Арамон асланов маоласи терма жамоани шартириш керакми — збекистон

?а? рамон асланов ма? оласи: «терма жамоани ёшартириш керакми?» — Ўзбекистон

Кўпинча, айни? са, терма жамоамиз бирор муваффа? иятсизликка учраганда, мухлислар ва журналистлар томонидан авлодлар алмашинувини амалга ошириш, ёшларга кўпро? имконият бериш кераклиги? а?идаги талаблар кўпайиб? олади. Масалан, терма жамоамиз 2010 йилги жа? он чемпионати саралашини бой бергач, Жепаров, Кападзе, Гейнрих каби “?ария”ларнинг даври ўтгани, уларнинг ўрнига, ана, Мисрдаги ёшлар ўртасидаги мундиал йўлланмасини? ўлга киритган А? мад Убайдуллаев жамоасидаги келажаги порло? ёшларни ўйнатиш фойдали бўлишини кўп гапиришганди.?изи? и, орадан етти йил ўтибдики, ўша Жепаров-у Гейнрихлар навбатдаги саралашларда жавлон уришмо? да, Убайдуллаев ёшларидан эса, асар? ам? олмади.
Хўш, унда савол ту? илади, авлодлар алмашинуви зарурий эхтиёжми? Терма жамоада тўп суриш учун паспортдаги ёш? анчалик а? амиятга эга бўлиши керак?
Ўзбекистон терма жамоасида авлодлар алмашинуви сўнгги марта тахминан ўн йиллар олдин амалга оширилганди. Ўша пайтдаги бош мураббий Рауф Инилеев А? медов, Денисов,?асанов, Исмоилов,?айдаров каби ёш футболчиларни жалб? илган ва айнан мана шу гуру??озиргача терма жамоамизнинг асосини ташкил? илиб бормо? да. Шу ўтган давр мобайнида терма жамоамизда авлодлар алмаштиришга эхтиёж бормиди, деган саволни? ўйиш манти? сиз, зеро бугунги кунда бу футболчилардан устунро? ёшларни кўрмаяпмиз. Балки орадан ўн йил ўтиб, мен ёки менга ўхшаган бир журналист ўша пайтдаги терма жамоамиз етакчилари Машарипов, Рашидов, Сергеевларни мисол келтириб, айнан шу футболчиларнинг терма жамоадаги дебюти? а?ида? икоя? илишимиз, бу даврнинг терма жамоамизда ўзига хос авлодлар алмашинуви бўлиб ўтганини айтишимиз мумкин. Аммо аслида ундай эмас. тў? рими?
Ўша Инилеев ёшларга ўрин берган 2007 йилларда? ам, таркибда Жепаров, Гейнрих, Кападзе, Шацких, Али? улов каби тажрибалиро? футболчилар бўлган ва терма жамоа деганда айнан ўша футболчилар тушунилган. А? медовга биз бугуннинг кўзи билан? араяпмиз, аммо аслида ўшанда А? медовнинг терма жамоа етакчисига айланиб бориши аста секинлик билан бошланган ва бир неча йил талаб? илган.
Авлодлар алмашиш деганда айнан Инилеев даврининг осонлик билан тилга олинишида бош? а сабаб бор – Инилеев терма жамоамиз мураббийлари орасида биринчи бор Миржалол? осимовсиз жамоа тузишга мажбур бўлганди.?осимов – терма жамоамиз тарихида ало? ида ўрин тутадиган футболчи, унинг футболдан кетиши, ўз ўзидан терма жамоадаги тамомила янгиланишни та? озо? иларди. Худдики, “Барселона” етти йилдан буён бир неча футболчиларни алмаштирган бўлса-да. то Месси кетмагунча, бу жамоани “янгиланди” деб бўлмаганидек.
Айтмо? чиманки, авлодлар алмашинуви кўпро? табиий жараён? исобланади. Терма жамоада доим ёшидан? атъи назар энг кучли футболчилар тўп суриши кераклиги – бутун дунёда ўзгартирилмаган табиий? оида ва бунга? амма амал? илади. Гўёки, янги Англия терма жамоасини? ураётган Гарет Саутгэйт мисол учун, Премъер Лигада гол уришда давом этаётган 35 ёшли Жермейн Дефони яна терма жамоага? айтаришга мажбур бўлди. Ўша? оида ишлаяпти. Мураббийдан натижа талаб? иладиган? ар? андай футбол жамоатчилиги майдонга тушган футболчининг ёшини рўкач? илмаслиги керак – мураббий натижага жавоб бердими, демак таркибни атнлаш? у?у? и тўла? онли уники бўлиши шарт.
Аммо умумий? олат та? лил? илинганда, айни? са, Осиё шароитида сунъий тарзда авлодлар алмашинувини амалга ошириш ўзини о? лаши мумкин.
Фар? ини тушунтираман. Масалан ўша Саутгэйт бугун Дефони жалб? илиб, жа? он чемпинонати саралашидаги конкрет бир ра? ибни енгади. Эртага, Россиядаги мундиалга кетиш олдидан Дефо футбол билан хайрлашиши ёки ёши яна бир ёшга ул? айиб, спорт формаси пасайиши мумкин. Саутгэйт Дефони ўрнига, АПЛ да? атнашаётган ёшро?, масалан, Рэшфордни олиб кетади. Масала? ал. Дефо? ам, Рэшфорд? ам бир хил чемпионатда, бир хил юкламалар асосида ўйнаб келаётган бўладилар. Рэшфордга ўз клубида? ўйилаётган юклама Англия терма жамоасидан мундиалда талаб? илинадиган юкламадан кескин фар??илмайди. Ўша? илиб юрган ишини майдонга тушиб? ал? илиши керак, тамом.
Бу томондан, Европа, ёки бир неча ўйинчиси кучли клубларда тўп сурадиган кучлиро? терма жамоаларда муаммо йў?, авлодлар алмашинувини сунъий равишда ўйлаш, Рэшфордга бир неча йил олдиндан тажриба тўплашга имконият бериш? а?ида? ай? уриш шарт эмас. Рэшфорд ўша тажрибани клублар ми? ёсидаги мусоба? аларда? ам тўплаб, савиясини ўстириб бораётган бўлади.
Мана шу тарафдан? араганда, Осиё терма жамоаларида муаммо бор. Биз? озир Гейнрихни майдонга тушириб юраверамиз. Эртага Гейнрих футболни тарк этганда, унинг ўрнига бош? а бирор ўзбек? ужумчини туширишимиз керак бўлади. Ўша Гейнрихнинг ўрнини босиши керак бўлган? ужумчида эса хал? аро тажриба бўлмайди – унинг кўргани шу “Олмали?”, ” Металлург” каби жамоалар холос. Терма жамоада? ам ўйнамаган, чунки, ўша? оида, майдонга кучлилар тушиши керак, дейилганидек, Гейнрих кучлиро? бўлгани учун, у тушган. Парадокс.
Натижада, Мираброр Усмонов “Биз мураббийдан жа? он чемпионатига чи? иш вазифасини эмас, ёшларга имкон беришни талаб? илгандик” дея олади. Гўёки, бу икки вазифа бир-бирига? ала? ит берадиган икки йўналишдек кўринади. Ростанам, мураббийдан натижа талаб? илгандан кейин,?андай? илиб, ёшлар билан ўйна, дейиш мумкин?
Авлодлар алмашинувини сунъий тарзда амалга оширишга эхтиёж сезар эканмиз, аввало бу жараённи фа? ат, бирор муваффа? иятсизликдан кейин пайдо бўладиган аю? аннос ма? омидан, ани? ва пухта ишланган режа даражасига олиб чи? ишни билишимиз лозим. Бу жараённи ани? белгиланган йўналишда амалга оширилиши икки? олатда рўй беради, менимча.
Биринчиси, МУРАББИЙСТРАТЕГИЯСИ АСОСИДА.
Айтайлик, Осиё чемпионати арафасида келган бош мураббий кейинги жа? он чемпионатигача ишлашини ва унга берилган асосий вазифа жа? он чемпионатига олиб чи? иш эканини ани? билади. Ўз ўзидан ушбу мураббий вазиятни, терма жамоанинг? олатини, олимпия ва ёшлар терма жамоаларини ўрганади, та? лил? илади ва режа тузади. У ўзига асосий ма? сад? илиб, жамоасининг жа? он чемпионати саралашининг? ал? илувчи бос? ичида энг ю? ори формага ва кучга эга бўлишини таъминлашни белгилаб олади.
Хўш,?атар-2022 га чи? иш учун 2021 йилдаги саралаш ўйинларига стратегия белгилаган мураббий, ўша пайтда паспортдаги ёши 37 бўладиган Александ Гейрихни Осиё чемпионатида олиб борадими? Йў?, албатта. Аслида Гейнрих таркибдаги барча? ужумчилардан кучлиро? бўлиши мумкин, Осиё чемпионатида кўпро? фойда келтириши мумкин, мураббий буни жуда яхши тушуниб туриши мумкин – аммо, у Сергеевни танлайди. Ю? орида айтганимиз, майдонга энг кучлилар тушиши кераклиги? а?ида принципнинг ишламаётгани бу? олатда у? адар нотў? ри эмас. Бош мураббий ўз ма? садларини белгилаб олган ва? айси турнир асосий,?айси турнир унга тайёргарлик вазифасини ўтайди,?аммасини белгилаб олган, ўша принциплар асосида ўз йўналишини белгилаб олган. У учун Осиё чемпионати тайёргарликнинг бир бос? ичидир, асосий ўйинларда 37 ёшда бўладиган Гейрихни ўша мусоба? алар учун тайёрлашдан манти? йў?.
Мен ўша мураббийни тушунаман. Лекин? озир нега Гейнрих тушяпти, ёшлар тушмаяпти деб савол берадиганларни тушунмайман. Хўш, мураббийимиз, ўша олдинги йилларда ю? орида айтиб берганим, режа асосида ишлагандимики,?озир Гейрихдан норози бўлсам? Аввалги Осиё чемпионатларида ёки саралашнинг аввалги бос? ичларида, ўша Гейнрих жаримадан натижалар олиб келаётган бир пайтда берилиши керакмасмиди, бу савол? Бугун-ку, Гейнрих? ут? аряпти, эртагачи? Ра? иблар кучсизро? бўлган пайтда, кучлиро? ра? иблар учун пойдевор яратиб борсак, бўлмайдими, деб ўша пайтда сўралиши, манти? лиро? бўлмасмиди?
Бош мураббийни айблашдан йиро? ман. Ишонмасангиз, шу бўлимнинг дастлабки жумласини ў? инг – мураббий? ачонгача ишлашини, ундан нима талаб? илинишини ани? билиши ва ўша режа асосида ишлаши керак. Ана ўшандагина, у 3-4 йиллик режа асосида ишини атшкил? илишга эхтиёж сезиши мумкин. Бизда эса, мураббий? ар? андай? олатда истеъфога чи? арилиши мумкин. Шунинг учун? ам бизда мураббийлар аввало, жорий,?озирги пайтдаги натижа учун жон берадилар. Ёшларнинг туширилиши, авлодлар алмашинуви каби аслида аввалдан белгиланиши керак бўлган стратегиялар охирида бахона сифатида янграйди холос.
Демак чин маънодаги ва режалаштирилган авлодлар алмашинувининг рўй беришига тўс? инлик? иладиган биринчи сабаб – бош мураббийда бундай стратегия ишлаб чи? иш учун малака? ам, ва? т?ам бўлмаслиги.
Иккинчиси, ЎФФ ТАШАББУСИ
Биринчи бўлимдаги хулоса, бу ерда бошлан? ич вазифасини ўтайди – терма жамоалар ра? бариятида? ам бундай режани тузиш ва назорат? илиш учун на малака, на ва? т бор. Улар? ам жорий натижалар кетидан? увадилар, улар учун? ам ёшларнинг муваффа? ияти деганда терма жамоадан ўрин олиб боришлари эмас, тенг? урлари ичида? андайдир мундиалга бориб келишлари тушунилади.
Буни шундан англаш мумкинки, айнан авлодлар алмашинувини амалга ошириши керак бўлган даврларда тайинланган мураббийлар ушбу йўналишга мутла? о мос эмас.
Миржалол? осимов яхши селекционер мураббий. Унинг жамоалари? еч? ачон маълум савиядан пасайиб кетмайди. У терма жамоага жалб? илган футболчилар кўпинча ўзларини о? лайдилар. Яъни? осимов, энг аввало, тайёр футболчиларни таркибга жалб? ила олиши ва ўйинларда асосий таркибни танлай олиши билан муваффа? иятлидир.?осимов учун футболчининг индивидуал ма? орати, минимал техник талабларни амалга ошира олиши му? им. У йи??ан? ар? андай жамоа билан бош? а?ар? андай мураббий муваффа? ият? озониши мумкин. У яхши деб билган футболчи? ар? андай жамоада ва? ари? андай усулда яхши ўйнаб кета олади. Унинг футболчилик давридаги катта тажрибаси айнан мана шу хислатида намоён бўлади. Эсингизда бўлса, у футболчилик даврида? ам “Пахтакор”да бўлсинми, “Крилья Советов”ми ёки терма жамоами, футболчиларни жалб? илишда ўзига яраша ме? нат? илган.
Вадим Абрамов – тактик, назариётчи мураббийлар сарасига киради.?осимовнинг мутла? тескариси. Абрамов учун мураббий-футболчи бо? лами му? им а? амият касб этади. У учун футболчининг ма? оратидан? ам кўпро?, мураббий? арашларини майдонда акс эттира олиш? усусиятлари а? амиятлиро? дир. Шунинг учун Абрамов? ўл остида юлдуз бўлган футболчилар? ам? атто, бош? а жамоада ёки бош? а мураббийда умуман ўйнай олмасликлари мумкин. Ёки бош? а жамоада юлдуз бўлган бирор футболчи Абрамовга мос келмаслиги мумкин. Абрамовнинг футболчи сифатида катта тажрибага эга эмаслиги, футболни асосан китобларда ва кичик тажрибалар ёрдамида ўргангани уни? осимовдан фар? лаб туради.
Самвел Бабаян – менежер. У учун энг аввало, ўзаро муносабатлар, ички му? ит, жамоавий мотивация энг му? ими. У футбол жамоасини? ам, худдики бирор идорани бош? аргандек бош? аради. Шунинг учун? ам маълум вазифани бажаришда футболчилар ма? орати ёки белгиланган тактик схема эмас, футболчиларнинг ме? наткашлиги, тартиби, эмоцияси ва ишга бўлган муносабати му? им а? амият касб этади.
Селекционер, Тактик ва Менежер. Масалан, ю? орида айтганимдек, сўнгги бор авлодлар алмашинувига мажбурий тарзда бўлса? ам бел бо? лаган Рауф Инилеевга Устоз деб таъриф берган бўлардим. Терма жамоани ёшартириш, авлодлар алмашинувини амалга ошириш айнан мана шу “Устоз” характеридаги мураббийлар вазифасидир.
Айтмо? чиманки, терма жамоада ра? бариятида вазиятга шу томондан? араш, яъни терма жамоамизда авлодлар алмашинувини амалга ошириш режаси бўлмаган? ам. Бўлган, деб тасаввур? илган та? диримизда? ам, буни амалга оширишга етарли малакалари бўлмаган. (Шунчаки,?осимовга “Сен ёшларга эътибор бер” деб айтиш бу режа? ам, стратегия? ам эмас). Чунки бу жараённи бош? ариш, амалга ошириш учун айнан? андай типдаги мураббий лозимлигини билишлари лозим эди. Аммо терма жамоамиздаги мураббий тайинлаш жараёни мана шундай кенг ми? ёсдаги ишларни амалга оширишга мос келмаган.
Ра? барият мураббийларга етарлича ва? т бермаслик ор? али бу жараённи мураббий бош? ариши учун? ам шароит яратмаган, шунингдек, ўзи бош? ариб, мана шундай характердаги мураббийни топиб олиб келмаган? ам.
О? ибатлар ва натижалар? а?ида эмас, кўпро? сабаблар ва асослар? а?ида савол беришни бошласак, менимча, фойдалиро? бўларди. Чунки натижа ва о? ибатлар ўзимизга бо? ли? эмас, омадни,?акамни, штангани, ра? ибни бахона? илиб туриб? ам? утулиб? олишлари мумкин. Аммо сабаблар ва асосларни яратиш эса, бутунлайича уларнинг вазифаси, натижа ва о? ибатдан? атъи назар бажарилиши керак бўлган ишлардир.
Шундай экан, оддийгина бир ўйинда Суриядан учралган ма? лубиятдан сўнг, “ёшлар? ани?” деб? аммани саволга тутишимиздан фойда йў?.
У? олда янада да? шатлиро? бўлади. Шунчаки, бир-икки ёшларни тушириб? ўйиб, “ана, ёшларни синаб кўриб, келажак учун ишлаяпмиз” деган жавоб бизнинг бирор кунимизга ярайдими кейин?
?а? рамон Асланов

Комментарии 0

Оставить комментарий

Ваш email не будет опубликован.