Довруги оламни тутган катта фаргона каналининг бугунги ахволи фото — узбекистон

Довруги оламни тутган катта фаргона каналининг бугунги ахволи (фото) — узбекистон
ХХ асрнинг улкан курилишларидан бири булган, Марказий Осиё халкларининг турмуш даражасини яхшилаш борасида катта бурилиш ясаган Катта Фаргона каналининг тарихи барчамиз учун кизикарли ва хайратланарлидир. Бунинг боиси шундаки, у асосан кул кучи билан тупрок казилиб, уз нихоясига етказилган ва Фаргона водийсида бунёд этилган энг йирик гидротехник иншоотдир.
Аслида инсонлар кадим-кадимлардан хаёт учун зарур булган сув манбааларини буйсундириш учун канал казиб, арик чикариб, ерларни узлаштириш билан шугулланиб келадилар. Улка ахолиси дехкончилик билан шугулланиб келар экан, доимо сув танкислиги, сугориш иншоотларининг камлиги окибатида унумдор ерлар чулга айланар эди. Катта Фаргона каналининг курилиши эса ахолининг унумдор ерларга булган эхтиёжини кондириб, бир неча асрлар мобайнида камиш босиб ётган боткокликлар хамда кум барханларининг урнида экинзорлар боглар ва токзорларни яратиш имконини берди.
1939 йил 1 августдан бошланган халк хашари билан Катта Фаргона канали жуда киска муддатда 45 кунда куриб битказилди. Шундан кейин Катта Фаргона Канали 1940 йилда Тожикистон худудида яна узайтирилди. Халк хашарида 180 минг нафар ишчи ва дехкон хамда 3000 нафар мухандис-техник ходим катнашди. Узбекистон, Киргизистон ва Тожикистон худудидаги 500 минг гектар сугориладиган ерларнинг сув таъминоти яхшиланди, янги ерларни узлаштириш имконияти пайдо булди.
Уша даврнинг машхур санъаткорлари Тамарахоним, Халима Носирова, Лутфихоним Саримсокова, Гавхар Рахимова ва бошкалар халол мехнат килаётган хашарчиларни маданий хизмат курсатиш билан куллаб-кувватладилар.
Хуш, ота-боболаримиздан бизга мерос булиб колган бу катта Фаргона каналини асраб-авайлаяпмизми? Уларнинг мехнатини нечоглик кадрлаяпмиз?
Ижодий жамоамиз билан канални суратга олар эканмиз. Сувдан турли буюмлар чикиндиси, ут-уланлар окиб келаётганига гувох булдик. Бу шунчаки, уз-узидан келиб, тушиб колган чикиндилар эмас. Шу атрофда истикомат килувчи ахоли томонидан ташланган ахлатлардир.
Кимдир бу ут-уланлар, шох-шаббалар шу канал атрофидаги дарахтнинг шохлари, барглари окиб келаётганни айтиб, бахона килиб куяди. Бирок, кузимиз тушган, гувох булганимиз турли ахоли чикиндилари дарахтда усмайдику.
Шу уринда бизда хакли савол тугилди. Канал атрофида истикомат килувчи ахоли хонадонига туман ободонлаштириш башкармаси томонидан чикинди машинаси ажратилмагандир. Ахоли чикиндиларни каерга олиб чикишни билмай, каналга ташлаётгандир. Мазкур муаммо билан ободонлаштириш бошкармасига мурожат килдик.
Куштепа тумани ободонлаштириш бошкармаси маълумотига кура 8 та чикинди машиналари ахоли чикиндиларини олиш учун ажратилган. Шу худудда истикомат килувчи ахоли хонадонида чикиндиларни олиш учун шартнома имзоланган. Киши бошига бир ой учун 1300 сумдан маблаг хам туланган. Хафтада 3 маротаба кишлок фукаролар йигини, кучаларга ташриф буюрувчи ободонлаштириш бошкармаси машинаси чикиндиларни келишилган вактда олиб кетаяпти.
Бир ёкадан бош чикариб, катта мехнат галабаси билан якунланган халк хашари самараси уларок, Фаргона водийси ахолисининг турмуш тарзининг юксалишида мухим ахамият касб этди. Колаверса, Узбекистон бог-рогларини гуллатаётган, эл дастурхони тукин булиши учун хосилдор ерларни сув билан таъминлаётган Катта Фаргона канали узбек халкининг чин маънодаги миллий бойлигига айланганига шак-шубха йук.
Бугун биз локайд инсонларни килаётган ишларини тасвиримиз оркали курсатдик, огохлантирдик, хулоса чикаринг ва мехнатни кадрланг. Биз бу мавзуга яна кайтамиз.
Ахрор Зиё, Фаргона
Комментарии 0