Qishloq va suv khujaligi ayrim qonun hujjatlariga uzgartish va qushimchalar kiritish tugrisida — o’zbekiston

QIShLOQ VA SUV KhUJALIGIDA IQTISODIY ISLOHOTLAR ChUQURLAShTIRILGANLIGI MUNOSABATI BILAN UZBEKISTON RESPUBLIKASINING AYRIM QONUN HUJJATLARIGA UZGARTISh VA QUShIMChALAR KIRITISh TUGRISIDA
Qonunchilik palatasi tomonidan 2009 yil 24 noyabrda qabul qilingan
Senat tomonidan 2009 yil 4 dekabrda maqullangan
1-modda. Uzbekiston Respublikasining 1993 yil 6 mayda qabul qilingan «Suv va suvdan foydalanish tugrisida»gi 837-XII-sonli Qonuniga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Akhborotnomasi, 1993 yil, № 5, 221-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1997 yil, № 4-5, 126-modda; 1998 yil, № 9, 181-modda; 2000 yil, № 7-8, 217-modda; 2001 yil, № 1-2, 23-modda; 2004 yil, № 1-2, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2007 yil, № 12, 604-modda) quyidagi uzgartish va qushimchalar kiritilsin:
1) 1-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi va asosiy vazifalari
Ushbu Qonunning maqsadi suvga doir munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
Ushbu Qonunning asosiy vazifalari aholi va iqtisodiyot tarmoqlari ehtiyojlari uchun suvlardan oqilona foydalanishni taminlash, suvlarni bulganish, ifloslanish va kamayib ketishdan saqlash, suvlarning zararli tasirining oldini olish hamda ularni bartaraf etish, suv obektlarining holatini yakhshilashdan, shuningdek suvga doir munosabatlar sohasida korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar, fermer, dehqon khujaliklari hamda fuqarolarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishdan iboratdir»;
2) quyidagi mazmundagi 21-modda bilan tuldirilsin:
«21-modda. Asosiy tushunchalar
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qullaniladi:
er osti suvlari — er sathidan pastda er qobigining tog jinslari qatlamlarida joylashgan suvlar;
er usti suvlari — er qobigining ustida joylashgan suvlar;
meliorasiya obektlari — kollektor-drenaj va er usti tashlama suvlarini tuplash hamda ularni sugoriladigan erlardan tashqariga chiqarib tashlashga kumaklashadigan, kollektorlarni va kollektor-drenaj tarmogini, vertikal drenaj quduqlarini, meliorasiya nasos stansiyalarini (agregatlarini) va kuzatuv tarmogini uz ichiga oladigan suv khujaligi obektlari;
suvlar — suv obektlarida tuplangan barcha suvlar majmui;
suv istemoli (suvni istemol qilish) — yuridik va jismoniy shakhslar tomonidan uz ehtiyojlarini qondirish uchun suv resurslaridan ularni suv obektidan belgilangan tartibda olgan holda foydalanish;
suv istemolchilari uyushmasi — yuridik shakhs bulgan suv istemolchilari tomonidan suvga doir munosabatlar sohasidagi uz faoliyatlarini muvofiqlashtirish, shuningdek umumiy manfaatlarini ifodalash va himoya qilish uchun ikhtiyoriy asosda tashkil etiladigan nodavlat notijorat tashkiloti;
suv istemolchisi — uz ehtiyojlarini qondirish uchun suv obektidan suv resurslarini belgilangan tartibda oluvchi yuridik yoki jismoniy shakhs;
suv obekti — suvlar doimiy ravishda yoki vaqtincha tuplanadigan va suv rejimining uziga khos shakllari va belgilari bulgan tabiiy (jilgalar, soylar, daryolar va boshqalar) hamda suniy (ochiq va yopiq kanallar, shuningdek kollektor-drenaj tarmoqlari) suv oqimlari, tabiiy (kullar, dengizlar, er osti suvli qatlamlari) va suniy (suv omborlari, sel suvlari tuplanadigan joylar, hovuzlar va boshqalar) suv havzalari, shuningdek buloqlar va boshqa obektlar;
suv obektlarini muhofaza qilish — suv obektlarini saqlash va tiklashga qaratilgan tadbirlar tizimi;
suv rejimi — suv obektlari va tuproq-gruntda suv sathi, tezligi, sarfi va hajmining vaqt buyicha uzgarishi;
suv resurslari — foydalaniladigan yoki foydalanilishi lozim bulgan suv obektlari suvlari;
suv khujaligi — iqtisodiyotning suv resurslarini va suv obektlarini urganish, hisobga olish, boshqarish, ulardan foydalanish, ularni muhofaza qilish, shuningdek suvlarning zararli tasiriga qarshi kurashishni qamrab oluvchi tarmogi;
suv khujaligi obekti — suv resurslarini tuplash, boshqarish, etkazib berish, ulardan foydalanish, ularni istemol qilish, ajratib berish va muhofaza qilish maqsadida suv khujaligi faoliyati amalga oshiriladigan suv obekti;
suvdan foydalanish — yuridik va jismoniy shakhslar tomonidan suv resurslarini suv obektidan olmagan holda ulardan uz ehtiyojlari uchun foydalanish;
suvdan foydalanuvchi — suv resurslarini suv obektidan olmagan holda ulardan uz ehtiyojlari uchun foydalanuvchi yuridik yoki jismoniy shakhs;
suvlarning zararli tasiri — suv toshishi, suv bosishi, zakh bosishi va suvlarning uzga tasirlari natijasida ayrim tabiiy-khujalik obektlari va hududlarning yuvilishi, buzilishi, loyqa chukishi, botqoqlanishi, shurlanishi va boshqa salbiy hodisalar;
transchegaraviy suv obektlari — ikki va undan ortiq davlatlar chegaralarini kesib utadigan yoki shunday chegaralarda joylashgan suv obektlari;
transchegaraviy suvlar — ikki va undan ortiq davlatlar chegaralarini kesib utadigan yoki shunday chegaralarda joylashgan har qanday er usti yoki er osti suvlari»;
3) 4-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Yagona davlat suv fondi:
jilgalar, soylar, daryolar, suv omborlari, kullar, dengizlardan, kanallar, kollektor-drenaj tarmoqlari, buloqlar, hovuzlarning suvlari va boshqa er usti suvlaridan;
er osti suvlari, qor zakhiralari va muzliklardan iboratdir.
Transchegaraviy suv obektlarining (Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolari, Orol dengizi va boshqa transchegaraviy suv obektlarining) suvlaridan foydalanish huquqi Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomalarida belgilanadi»;
4) 6-moddaning ikkinchi — turtinchi khatboshilari quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«suv resurslaridan kompleks va oqilona foydalanish, ularni boshqarish va muhofaza qilish sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirish;
suv resurslaridan kompleks va oqilona foydalanish, ularni boshqarish va muhofaza qilish, shuningdek suvlarning zararli tasirining oldini olish hamda ularni bartaraf etish sohasida vazirliklar, davlat qumitalari, idoralar, boshqa yuridik shakhslarning faoliyatini muvofiqlashtirish;
suv fondini hosil qilish va undan foydalanish tartibini, suvdan foydalanish, suv istemoli meyorlarini va suv obektidan suv olish limitlarini (bundan buyon matnda suv olish limitlari deb yuritiladi) tasdiqlash tartibini belgilash»;
5) 7-moddaning:
nomi va birinchi khatboshisidagi «Mahalliy hokimiyat va boshqaruv organlarining» degan suzlar «Mahalliy davlat hokimiyati organlarining» degan suzlar bilan almashtirilsin;
turtinchi khatboshisidagi «suv istemolining belgilangan» degan suzlar «belgilangan suv olish» degan suzlar bilan almashtirilsin;
6) 8-moddaning:
birinchi qismidagi «mahalliy hokimiyat va boshqaruv organlari, shuningdek bu sohada makhsus vakolati bulgan hamda suvdan foydalanishni bevosita yoki havza (hududiy) boshqarmalari orqali tartibga solib turuvchi davlat organlari» degan suzlar «mahalliy davlat hokimiyati organlari, shuningdek suvdan foydalanishni bevosita yoki havza (hududiy) boshqarmalari orqali tartibga soluvchi makhsus vakolatli davlat boshqaruvi organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
ikkinchi qismidagi «makhsus vakolati bulgan davlat organlari» degan suzlar «makhsus vakolatli davlat boshqaruvi organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
7) 9-moddaning:
birinchi qismidagi «mulkchilikning barcha shakllaridagi» degan suzlar chiqarib tashlansin;
ikkinchi qismidagi «mahalliy hokimiyat va boshqaruv organlari» degan suzlar «mahalliy davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
8) 10-modda, IV bobning nomi va 11-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«10-modda. Suvlardan va suv obektlaridan oqilona foydalanish, ularni muhofaza qilish buyicha tadbirlarni amalga oshirishda suv istemolchilari uyushmalari, boshqa nodavlat notijorat tashkilotlari, shuningdek fuqarolarning ishtiroki
Suv istemolchilari uyushmalari, boshqa nodavlat notijorat tashkilotlari uz ustavlariga muvofiq hamda fuqarolar suvlardan va suv obektlaridan oqilona foydalanish, ularni muhofaza qilish buyicha tadbirlarni amalga oshirishda davlat organlariga kumaklashadi. Davlat organlari bu tadbirlarni utkazishda suv istemolchilari uyushmalari, boshqa nodavlat notijorat tashkilotlarining, shuningdek fuqarolarning takliflarini hisobga olishi mumkin.
IV BOB. SUVLARNING VA SUV OBEKTLARINING HOLATIGA TASIR ETUVChI KORKhONALAR, INShOOTLARNI HAMDA BOShQA OBEKTLARNI JOYLAShTIRISh, LOYIHALASh, QURISh, REKONSTRUKSIYa QILISh, TAMIRLASh, TIKLASh VA IShGA TUShIRISh
11-modda. Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni joylashtirish, loyihalash, qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash, tiklash va ishga tushirish shartlari
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni joylashtirish, loyihalash, qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash, tiklash va ishga tushirishda, yangi tekhnologik jarayonlarni joriy etishda aholining sogligini saqlash va ichimlik suviga bulgan ehtiyojlarini hamda maishiy ehtiyojlarini birinchi navbatda qondirish talablariga rioya etgan holda suvdan oqilona foydalanish, shuningdek kollektor-drenaj suvlarini va oqindi suvlarni chiqarib yuborishning qulay rejimi taminlanishi lozim. Bunda suv obektlaridan olinadigan va shu obektlarga qaytariladigan suvni hisobga olishni, suvlarni bulganish, ifloslanish va kamayib ketishdan saqlashni, suvlarning zararli tasirining oldini olishni, erlarning suv bosishini imkon qadar kamaytirishni, erlarni shurlanishdan, zakh bosishdan yoki qaqrab qolishdan muhofaza qilishni, shuningdek qulay tabiiy sharoitlar va landshaftlarni saqlab qolishni taminlovchi tadbirlar nazarda tutiladi.
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni qurish va rekonstruksiya qilish loyihalari suv obektlaridan dam olish va sport uchun foydalanish imkoniyatlari hisobga olingan holda tuzilishi lozim»;
9) 12-modda «qurish» degan suzdan keyin «rekonstruksiya qilish» degan suzlar bilan tuldirilsin;
10) 13 va 14-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«13-modda. Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlar hamda boshqa obektlar quriladigan, rekonstruksiya qilinadigan, tamirlanadigan va tiklanadigan joylarni belgilash
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlar hamda boshqa obektlar quriladigan, rekonstruksiya qilinadigan, tamirlanadigan va tiklanadigan joylarni belgilash mazkur suv obektlaridan foydalanuvchi tashkilotlar, shuningdek boshqa manfaatdor tashkilotlar bilan qonun hujjatlariga muvofiq kelishib olinadi.
14-modda. Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash va tiklash loyihalarining kelishib olinishi va davlat ekspertizasi
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni qurish va rekonstruksiya qilish loyihalari qishloq va suv khujaligi, sanitariya nazorati, tabiatni muhofaza qilish, geologiya va mineral resurslar organlari hamda boshqa organlar bilan kelishib olinishi lozim, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq davlat ekspertizasidan utkaziladi.
Meliorasiya obektlarini tamirlash va tiklash loyihalari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ekspertizasidan utkaziladi.
Ishlab chiqarish sharoitlariga kura aylanma suv taminotiga va chiqitsiz tekhnologiyaga utkazilishi mumkin bulmagan sanoat korkhonalarining suv bilan tukhtovsiz taminlash tizimlarini loyihalash, qurish va rekonstruksiya qilishga yul quyilmaydi»;
11) 15-moddaning nomi va birinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«15-modda. Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, inshootlarni hamda boshqa obektlarni ishga tushirishni taqiqlash
Quyidagilarni:
suvlarning bulganishi va ifloslanishining oldini oluvchi qurilmalar bilan taminlanmagan, shuningdek suvlarning va suv obektlarining holatiga salbiy tasir kursatuvchi yangi hamda rekonstruksiya qilingan korkhonalar, sekhlar, agregatlarni, kommunal va boshqa obektlarni;
erlarning suv bosishi, zakh bosishi, botqoqlanishi, shurlanishining hamda tuproq eroziyasini oldini olishning loyihalarda nazarda tutilgan tadbirlari amalga oshirilmaguncha sugorish va suv bilan taminlash tizimlarini, suv omborlari va kanallarni;
tasdiqlangan loyihalarga muvofiq suv qabul qiladigan va boshqa inshootlarni qurib bitkazmay turib, zakh qochirish tarmoqlarini;
tasdiqlangan loyihalarga muvofiq baliqlarni saqlab qolish qurilmalari bulmagan suv olish inshootlarini;
tasdiqlangan loyihalarga muvofiq toshqin suvlarni va baliqlarni utkazib yuboradigan qurilmalari tayyor bulmagan gidrotekhnika inshootlarini;
er osti suv zakhiralari tasdiqlanmagan suv olish inshootlari guruhini;
suvni tartibga soluvchi qurilmalar bilan taminlamay turib va tegishli hollarda sanitariya muhofazasi zonalarini belgilamay turib, suv chiqarish uchun burgilangan quduqlarni ishga tushirish taqiqlanadi»;
12) 16-modda, V bobning nomi va 17-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«16-modda. Suv obektlaridan utadigan kupriklar, utish yullarini hamda boshqa transport kommunikasiyalarini qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash va tiklash loyihalarini kelishib olish
Suv obektlaridan utadigan kupriklar, utish yullarini hamda boshqa transport kommunikasiyalarini qurish va rekonstruksiya qilish loyihalari qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish, katta va alohida muhim suv khujaligi obektlarining tekhnik holatini hamda bekhatar ishlashini nazorat qilish organlari hamda zarur hollarda, energetika, arkhitektura va qurilish organlari, Uzbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi (kemalar qatnovini belgilash yuzasidan) bilan kelishib olinishi hamda toshqin suvlarni utkazib yuborishni, suv obektlaridan foydalanish rejimini, suvlarning bulganishi, ifloslanishi va kamayib ketishiga yul quymaslikni, ularning zararli tasirining oldini olishni taminlovchi tadbirlar utkazilishini nazarda tutishi lozim.
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi suv obektlaridan utadigan kupriklar, utish yullarini hamda boshqa transport kommunikasiyalarini tamirlash va tiklash loyihalari qishloq va suv khujaligi organlari bilan, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq boshqa organlar bilan kelishib olinishi hamda toshqin suvlarni utkazib yuborishni, suv obektlaridan foydalanish rejimini, suvlarning bulganishi va ifloslanishining oldini olishni taminlovchi tadbirlar utkazilishini nazarda tutishi kerak.
V BOB. SUV OBEKTLARIDA, SUV OBEKTLARINING SUVNI MUHOFAZA QILISh ZONALARI, SOHIL BUYI MINTAQALARIDA VA SANITARIYa MUHOFAZASI ZONALARIDA IShLARNI BAJARISh
17-modda. Suv obektlarida, suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalarida va sanitariya muhofazasi zonalarida ishlarni bajarish tartibi
Suv obektlarida, suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalarida va sanitariya muhofazasi zonalarida, er osti suvlari hosil buladigan hududlarda suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi qurilish, tamirlash, tiklash, uzan tubini chuqurlashtirish va portlatish ishlari, foydali qazilmalarni kavlab olish va suv usimliklarini olish, kabellar, quvurlar hamda boshqa kommunikasiyalarni utkazish, darakhtlarni kesish, burgilash, qishloq khujaligi ishlari va uzga ishlar qonun hujjatlariga muvofiq mahalliy davlat hokimiyati organlari, tabiatni muhofaza qilish, qishloq va suv khujaligi, geologiya va mineral resurslar organlari va boshqa organlar bilan kelishilgan holda bajariladi.
Suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi ishlar ushbu Qonun talablariga muvofiq ravishda, ilmiy asoslangan norma va qoidalar asosida qishloq va suv khujaligi, energetika, baliqchilik khujaligi, urmon khujaligi, maishiy va kommunal khujalik manfaatlari hisobga olingan holda utkaziladi»;
13) VI bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«VI BOB. SUVDAN FOYDALANUVChILAR, SUV ISTEMOLChILARI VA ULAR FOYDALANADIGAN OBEKTLAR»;
14) 18-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«18-modda. Suvdan foydalanuvchilar
Suv khujaligining foydalanuvchi tashkilotlari, suv istemolchilari uyushmalari, kommunal-maishiy soha, gidroenergetika korkhonalari, boshqa korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar, Uzbekiston Respublikasi fuqarolari, boshqa davlatlarning fuqarolari hamda fuqaroligi bulmagan shakhslar suvdan foydalanuvchilar bulishi mumkin»;
15) quyidagi mazmundagi 181 va 182-moddalar bilan tuldirilsin:
«181-modda. Suv istemolchilari
Korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar, fermer va dehqon khujaliklari, shuningdek Uzbekiston Respublikasi fuqarolari, boshqa davlatlarning fuqarolari va fuqaroligi bulmagan shakhslar suv istemolchilari bulishi mumkin.
182-modda. Suv istemolchilari uyushmalari
Suv istemolchilari uyushmalari asosan gidrografiya prinsipiga yoki suv resurslarini oqilona boshqarish va ulardan oqilona foydalanishni taminlaydigan boshqa shartlarga muvofiq tashkil etiladi.
Fermer khujaliklari, yuridik shakhs tashkil etgan holdagi dehqon khujaliklari, shuningdek yuridik shakhs bulgan boshqa suv istemolchilari suv istemolchilari uyushmalarining muassislari bulishi mumkin.
Fermer va dehqon khujaliklari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, shuningdek boshqa suv istemolchilari suv istemolchilari uyushmalarining azolari bulishi mumkin.
Suv istemolchilari uyushmasi va uning khizmat kursatish zonasida joylashgan azolari, shuningdek boshqa qishloq va suv khujaligi organlari hamda uzga yuridik va jismoniy shakhslar urtasidagi suvga doir munosabatlar shartnoma asosida tartibga solinadi»;
16) 19-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Suv obektlari yoki ularning qismlari suvdan foydalanish obektlari bulishi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda foydalanishga berilishi mumkin»;
17) quyidagi mazmundagi 191-modda bilan tuldirilsin:
«191-modda. Suv istemoli manbalari
Suv obektlari yoki ularning qismlari suv istemoli manbalari bulishi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda suv istemoli uchun berilishi mumkin»;
18) VII bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«VII BOB. SUVDAN FOYDALANISh VA SUV ISTEMOLI TURLARI»;
19) 21-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«21-modda. Suvdan foydalanish turlari
Suv obektidan suv olish usuliga, suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etilishiga qarab suvdan foydalanish suvdan umumiy va makhsus foydalanishga bulinadi.
Jismoniy shakhslar tomonidan suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi makhsus inshootlar va qurilmalarni qullamagan holda uz ehtiyojlarini hamda boshqa ehtiyojlarni qondirish maqsadida suvdan foydalanish suvdan umumiy foydalanishdir.
Yuridik va jismoniy shakhslar tomonidan suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi makhsus inshootlar va qurilmalarni qullagan holda amalga oshiriladigan suvdan foydalanish suvdan makhsus foydalanishdir. Suvdan makhsus foydalanishga ayrim hollarda makhsus inshootlar va qurilmalarni qullamagan holda, ammo suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etadigan suvdan foydalanish ham kiritilishi mumkin.
Suvdan umumiy va makhsus foydalanish turlari ruykhati Uzbekiston Respublikasi Qishloq va suv khujaligi vazirligi, Uzbekiston Respublikasi Sogliqni saqlash vazirligi, Uzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qumitasi, Uzbekiston Respublikasi Geologiya va mineral resurslar davlat qumitasi, Uzbekiston Respublikasi Sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq belgilanadi.
Suv obektlari tanho yoki birgalikda foydalanishda bulishi mumkin.
Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda yuridik yoki jismoniy shakhslarga butunlay yoki qisman foydalanishga berilgan suv obekti tanho foydalaniladigan suv obektidir.
Tanho foydalanishga berilmagan suv obekti birgalikda foydalaniladigan suv obektidir.
Suv obektlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qishloq va suv khujaligi, sanitariya nazorati, tabiatni muhofaza qilish, geologiya va mineral resurslar organlari bilan kelishilgan holda foydalanishga beriladi.
Suv obektlari suvdan foydalanuvchilarga suv istemolchilarining qishloq khujaligi, ichimlik, davolash va maishiy ehtiyojlarini, aholining kurort, rekreasiya va uzga ehtiyojlarini, sanoat, energetika, transport, baliqchilik khujaligi hamda boshqa davlat yoki jamoat ehtiyojlarini qondirish uchun qonun hujjatlarida nazarda tutilgan talablar va shartlarga rioya qilingan holda foydalanishga beriladi.
Oqindi suvlarni oqizish uchun suv obektlaridan foydalanishga qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda hamda makhsus talablar va shartlarga rioya qilingan taqdirdagina yul quyilishi mumkin.
Suv obektlari bitta yoki ayni bir vaqtda bir nechta maqsadda foydalanishga berilishi mumkin»;
20) quyidagi mazmundagi 211-modda bilan tuldirilsin:
«211-modda. Suv istemoli turlari
Maqsadli foydalanilishiga kura suv istemoli ichimlik, kommunal-maishiy, davolash, kurort, rekreasiya, baliqchilik khujaligi, sanoat, energetika, qishloq khujaligi suv istemoliga va boshqa turlarga bulinadi. Suv obektidan olinadigan suvning miqdoriga qarab suv istemoli umumiy va makhsus suv istemoliga bulinadi.
Jismoniy shakhslar tomonidan suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi makhsus inshootlar va qurilmalarni qullamagan holda uz shakhsiy ichimlik, maishiy, rekreasiya, davolash ehtiyojlari, hayvonlarni sugorish va boshqa ehtiyojlarni qondirish maqsadidagi suv istemoli umumiy suv istemolidir.
Yuridik va jismoniy shakhslar tomonidan suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi makhsus inshootlar va qurilmalarni qullagan holda amalga oshiriladigan suv istemoli makhsus suv istemolidir. Makhsus suv istemoliga ayrim hollarda makhsus inshootlar va qurilmalarni qullamagan holda, ammo suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etadigan suv istemoli ham kiritilishi mumkin.
Suv resurslari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan talablar va shartlarga rioya qilingan holda istemol uchun beriladi»;
21) 22, 23 va 24-moddalar chiqarib tashlansin;
22) 26-moddaning ikkinchi qismi «makhsus foydalanish» degan suzlardan keyin «yoki suvni makhsus istemol qilish» degan suzlar bilan tuldirilsin;
23) 27-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«27-modda. Suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma berish tartibi
Suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish rukhsatnoma asosida amalga oshiriladi.
Tabiiy suv obektlarining suvidan makhsus foydalanish yoki ularning suvini makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma er usti suvlari buyicha — qishloq va suv khujaligi organlari, er osti suvlari buyicha — geologiya va mineral resurslar organlari, mineral va termal suvlar buyicha — sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish organlarining takliflari asosida tabiatni muhofaza qilish organlari tomonidan beriladi.
Suniy suv obektlarining suvidan makhsus foydalanish yoki ularning suvini makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma:
irrigasiya tizimlari havza boshqarmalariga, magistral kanallar (tizimlar) boshqarmalariga, suv omborlaridan foydalanish boshqarmalariga, transchegaraviy suv obektlaridan, viloyatlararo ahamiyatga molik suv obektlaridan, katta va alohida muhim suv khujaligi obektlaridan foydalanuvchi tashkilotlarga, nasos stansiyalari, energetika va aloqa boshqarmalariga, meliorasiya ekspedisiyalariga, shuningdek boshqa suvdan foydalanuvchilarga va suv istemolchilariga — respublika yoki viloyatlararo ahamiyatga molik suv obektlaridan Uzbekiston Respublikasi Qishloq va suv khujaligi vazirligi tomonidan;
irrigasiya tizimlari boshqarmalariga, shuningdek boshqa suvdan foydalanuvchilarga va suv istemolchilariga — viloyat yoki tumanlararo ahamiyatga molik suv obektlaridan irrigasiya tizimlari havza boshqarmalari tomonidan;
suv istemolchilari uyushmalariga, shuningdek boshqa suvdan foydalanuvchilarga va suv istemolchilariga — tuman ahamiyatiga molik suv obektlaridan irrigasiya tizimlari boshqarmalari tomonidan;
uzlari khizmat kursatadigan zonada joylashgan fermer va dehqon khujaliklariga, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlariga hamda boshqa suv istemolchilariga—qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suv obektlaridan tuman qishloq va suv khujaligi bulimi bilan kelishilgan holda suv istemolchilari uyushmalari tomonidan beriladi.
Suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma berish tartibi Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi»;
24) 28-moddaning ruscha matnidagi «zakonodatelnimi aktami» degan suzlar «aktami zakonodatelstva» degan suzlar bilan almashtirilsin;
25) 29 va 30-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«29-modda. Tanho foydalanish uchun berilgan suv obektlarida suvdan umumiy foydalanish va umumiy suv istemoli
Tanho foydalanish uchun berilgan suv obektlarida suvdan umumiy foydalanishga va umumiy suv istemoliga shu suv obektlaridan foydalanuvchi tashkilotlar tomonidan qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish organlari bilan kelishilgan holda belgilangan shartlarga kura yul quyiladi, zarur hollarda esa, bunday suvdan foydalanish va suvni istemol qilish qonun hujjatlariga muvofiq taqiqlab quyilishi mumkin.
30-modda. Suv olish limitlari
Suv olish limitlari barcha suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilariga nisbatan belgilanadi.
Suv olish limitlari (ushbu moddaning uchinchi va turtinchi qismlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno) qishloq va suv khujaligi organlari tomonidan suv manbalari, havza irrigasiya tizimlari, magistral kanallar (tizimlar), irrigasiya tizimlari, iqtisodiyot tarmoqlari, hududlar, suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilari buyicha belgilanadi, er osti suvlari borasida esa geologiya va mineral resurslar hamda sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish organlari bilan kelishilgan holda belgilanadi.
Fermer va dehqon khujaliklari hamda boshqa suv istemolchilari uchun suv olish limitlari ularga khizmat kursatuvchi suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilanadi.
Kommunal va maishiy khujaliklarning suv olish limitlari tegishli foydalanuvchi tashkilotlar tomonidan belgilanadi.
Suv olish limitlari suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilari uchun manbalarning takhmin qilingan va haqiqiy suvliligi hisobga olingan holda qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun bir yilda ikki marta hamda boshqa ehtiyojlar uchun bir yilda bir marta belgilanadi va ular uchun majburiydir.
Suvdan foydalanuvchilarning suvni etkazib berish buyicha khizmatlari, shuningdek kursatilgan boshqa suv khujaligi khizmatlari uchun shartnoma asosida haq tulanadi»;
26) IX bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«IX BOB. SUVDAN FOYDALANUVChILARNING VA SUV ISTEMOLChILARINING HUQUQ VA MAJBURIYaTLARI»;
27) 32-modda:
uchinchi — oltinchi khatboshilari quyidagi mazmundagi uchinchi — sakkizinchi khatboshilar bilan almashtirilsin:
«suvdan foydalanishni amalga oshirish uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda inshootlar, qurilmalar hamda boshqa obektlarni qurish va rekonstruksiya qilish;
berilayotgan suvning miqdori va sifatini tekshirish;
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarni istisno etganda, suvdan foydalanish tugrisidagi shartnoma buyicha olinmay qolgan suv uchun kompensasiya talab qilish;
suv resurslarini boshqarishga oid qarorlar qabul qilinishida ishtirok etish;
manbaning takhmin qilingan va haqiqiy suvliligidan kelib chiqqan holda suv olish limitlarini uzgartirish buyicha takliflar kiritish;
uz huquqlari va qonuniy manfaatlarining buzilishi, shu jumladan belgilangan suv olish limitlari va suv berish rejimiga muvofiq suv olish huquqining buzilishi tufayli etkazilgan zararning urni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanishini talab qilish huquqiga egadir»;
quyidagi mazmundagi ikkinchi qism bilan tuldirilsin:
«Suvdan foydalanuvchilar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bulishi mumkin»;
28) quyidagi mazmundagi 321-modda bilan tuldirilsin:
«321-modda. Suv istemolchilarining huquqlari
Suv istemolchilari:
berilayotgan suvning miqdori va sifatini tekshirish;
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarni istisno etganda, suv istemoli tugrisidagi shartnoma buyicha olinmay qolgan suv uchun kompensasiya talab qilish;
suv resurslarini boshqarishga oid qarorlar qabul qilinishida ishtirok etish;
uz ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda suv olish limitlarini uzgartirish buyicha takliflar kiritish;
suvga doir munosabatlar sohasidagi uz faoliyatlarini muvofiqlashtirish, shuningdek umumiy manfaatlarini ifodalash va himoya qilish uchun uyushmalarga (ittifoqlarga) va boshqa birlashmalarga birlashish;
uz huquqlari va qonuniy manfaatlarining buzilishi, shu jumladan belgilangan suv olish limitlari va suv berish rejimiga muvofiq suv olish huquqining buzilishi tufayli etkazilgan zararning urni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanishini talab qilish huquqiga egadir.
Suv istemolchilari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bulishi mumkin»;
29) 33, 34 va 35-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«33-modda. Suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining huquqlarini muhofaza qilish
Suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining huquqlari qonun bilan muhofaza qilinadi.
Suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining buzilgan huquqlari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda tiklanishi lozim.
34-modda. Suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining huquqlarini cheklash
Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda aholi sogligini saqlash maqsadini, davlatning boshqa manfaatlarini, shuningdek uzga suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining manfaatlarini kuzlab, suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining huquqlari cheklanishi mumkin. Bunda aholining ichimlik va maishiy ehtiyojlari uchun suv obektlaridan foydalanish sharoitlari yomonlashmasligi lozim.
35-modda. Suvdan foydalanuvchilarning majburiyatlari
Suvdan foydalanuvchilar:
suv obektlaridan oqilona foydalanishi, suvni tejab sarflash, suvlarning sifatini tiklash va yakhshilash tugrisida gamkhurlik qilishi;
belgilangan suv olish limitlariga va suvdan foydalanish qoidalariga rioya etishi;
suvdan makhsus foydalanishda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda rukhsatnomani rasmiylashtirishi;
ifloslantiruvchi moddalar mavjud bulgan oqindi suvlarni suv obektlariga oqizishni tamomila tugatish chora-tadbirlarini kurishi;
boshqa suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilarining huquqlari hamda qonuniy manfaatlari buzilishiga, shuningdek suv obektlariga, khujalik obektlari va tabiiy resurslarga (erlar, urmonlar, hayvonot dunyosi, foydali qazilmalar va boshqalarga) zarar etkazilishiga yul quymasligi;
suv obektlarini, suvni muhofaza qilish inshootlarini va boshqa inshootlarni, tekhnik qurilmalarni tekhnik jihatdan soz holatda saqlashi, ularni ishlatish sifatini yakhshilashi hamda ulardan foydalanishning belgilangan qoidalariga rioya etishi;
suvni olish va berishda suv miqdori hisobini yuritishi, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisobotni taqdim etishi;
suv resurslaridan foydalanganlik, shuningdek suvni etkazib berish buyicha khizmatlar va kursatilgan boshqa suv khujaligi khizmatlari uchun tulovlarni uz vaqtida shartnomaviy asosda tulashi;
suvni tejash chora-tadbirlarini kurishi;
suv resurslaridan oqilona foydalanishda suv istemolchilariga kumaklashishi;
suvlarning bulganishi, ifloslanishi va kamayib ketishining oldini olish hamda ularni bartaraf etish, suv obektlariga suvlarning zararli tasirini bartaraf etish chora-tadbirlarini kurishi, shuningdek er usti va er osti suvlari tuplanadigan maydonlarning ifloslanishiga yul quymasligi;
suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari va sanitariya muhofazasi zonalarini saqlashning belgilangan rejimiga rioya qilishi;
suvlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi organlarning vakillarini uz suv khujaligi obektlariga belgilangan tartibda kiritishi hamda ularga zarur akhborotni taqdim etishi;
suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etadigan avariyalar va boshqa tabiiy hamda tekhnogen khususiyatli favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganligi tugrisida mahalliy davlat hokimiyati organlarini uz vaqtida khabardor qilishi va ularning oqibatlarini bartaraf etish buyicha ishlarni amalga oshirishda, shuningdek suv obektlarida tamirlash-tiklash ishlarida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ishtirok etishi;
baliqlarni, boshqa suv florasi va faunasini muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirishi shart.
Suvdan foydalanuvchilar zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bulishi mumkin»;
30) quyidagi mazmundagi 351-modda bilan tuldirilsin:
«351-modda. Suv istemolchilarining majburiyatlari
Suv istemolchilari:
suv resurslaridan oqilona foydalanishi, suvning maqsadsiz istemol qilinishiga yul quymasligi, suvni tejab sarflash, suvlarning sifatini tiklash va yakhshilash tugrisida gamkhurlik qilishi;
belgilangan suv olish limitlari va suv istemoli qoidalariga rioya etishi;
suvni makhsus istemol qilishda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda rukhsatnomani rasmiylashtirishi;
ifloslantiruvchi moddalar mavjud bulgan oqindi suvlarni suv obektlariga oqizishni tamomila tugatish chora-tadbirlarini kurishi;
boshqa suv istemolchilari va suvdan foydalanuvchilarning huquqlari hamda qonuniy manfaatlari buzilishiga, shuningdek suv obektlariga, khujalik obektlari va tabiiy resurslarga (erlar, urmonlar, hayvonot dunyosi, foydali qazilmalar va boshqalarga) zarar etkazilishiga yul quymasligi;
suv olish joylarini suvni boshqarish va hisobga olish vositalari bilan jihozlashi, ichki suv obektlari va inshootlarini tekhnik jihatdan soz holatda saqlashi, ulardan foydalanishning belgilangan qoidalariga rioya etishi;
olinayotgan suv miqdori hisobini yuritishi va suvni makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma bergan organlarga zarur akhborotni taqdim etishi;
suv resurslaridan foydalanganlik, shuningdek suvni etkazib berish buyicha khizmatlar va kursatilgan boshqa suv khujaligi khizmatlari uchun tulovlarni uz vaqtida shartnomaviy asosda tulashi;
suvni tejash chora-tadbirlarini kurishi;
suvlarni muhofaza qilish buyicha belgilangan tartibda kelishilgan tekhnologiya, urmon-meliorasiya, agrotekhnika, gidrotekhnika, sanitariya tadbirlari va boshqa tadbirlarni amalga oshirishi;
suvlarning bulganishi, ifloslanishi va kamayib ketishining oldini olish hamda ularni bartaraf etish chora-tadbirlarini amalga oshirishda uzlariga khizmat kursatuvchi suvdan foydalanuvchilarning, mahalliy davlat hokimiyati organlarining talabiga kura ishtirok etishi, shuningdek er usti va er osti suvlari tuplanadigan maydonlarning ifloslanishiga yul quymasligi;
suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari va sanitariya muhofazasi zonalarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish tartibi hamda shartlariga rioya etishi;
suvlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi organlarning vakillarini uz suv khujaligi obektlariga belgilangan tartibda kiritishi hamda ularga zarur akhborotni taqdim etishi;
suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etadigan avariyalar va boshqa tabiiy hamda tekhnogen khususiyatli favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganligi tugrisida uzlariga khizmat kursatuvchi suvdan foydalanuvchilarni, mahalliy davlat hokimiyati organlarini uz vaqtida khabardor qilishi, shuningdek ularning oqibatlarini bartaraf etish buyicha ishlarni amalga oshirishda ishtirok etishi;
baliqlarni, boshqa suv florasi va faunasini muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirishi shart.
Suv istemolchilarining zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bulishi mumkin»;
31) X bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«X BOB. SUVDAN FOYDALANISh VA SUVNI ISTEMOL QILISh HUQUQINI BEKOR QILISh»;
32) 36 va 37-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«36-modda. Suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqini bekor qilish asoslari
Suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqi:
suvdan foydalanishga, suv istemoliga ehtiyoj qolmaganda yoki ulardan voz kechilganda;
suvdan foydalanish yoki suv istemoli muddati tugaganda;
korkhona, muassasa, tashkilot, fermer khujaligi tugatilganda, dehqon khujaligi tugatilganda (faoliyati tugatilganda);
suv khujaligi inshootlari boshqa suvdan foydalanuvchilarga berilganda;
tanho foydalanilayotgan suv obektlarini qaytarib olishga zarurat tugilganda bekor qilinadi.
Suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish va suvlarni muhofaza qilish qoidalari buzilgan yokhud suvdan maqsadsiz foydalanilganda yoki suv maqsadsiz istemol qilinganda hamda limitdan ortiqcha suv olinganda, suv resurslaridan foydalanganlik, suvni etkazib berish buyicha khizmatlar va kursatilgan boshqa suv khujaligi khizmatlari uchun tulovlar tulanmagan taqdirda ham suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqi bekor qilinishi mumkin (ichimlik va maishiy ehtiyojlar uchun suvlardan foydalanish huquqi bundan mustasno).
Qonun hujjatlarida suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqini bekor qilishning boshqa asoslari ham nazarda tutilishi mumkin.
37-modda. Suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqini bekor qilish tartibi
Suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilish huquqi:
suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish uchun berilgan rukhsatnomani bekor qilish;
tanho foydalanish uchun berilgan suv obektlarini qaytarib olish yuli bilan bekor qilinadi.
Suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish uchun unga rukhsatnoma bergan organning qarori bilan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda bekor qilinadi»;
33) 39-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«39-modda. Suv khujaligi tadbirlarini utkazish, suvdan foydalanish va suv istemoli shartlarini bekor qilish yoki uzgartirish natijasida etkazilgan zararning urnini qoplash
Korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar, fermer, dehqon khujaliklari hamda fuqarolarga suv khujaligi tadbirlarini (suv obektlarini qurish, rekonstruksiya qilish va tamirlash-tiklash ishlarini va boshqalarni) utkazish, suvlardan nooqilona foydalanish, ularni bulgatish, ifloslantirish, kamaytirish, shuningdek suvdan foydalanish va suv istemoli shartlarini qonunga khilof ravishda bekor qilish yoki uzgartirish natijasida etkazilgan zararning urni qonun hujjatlarida belgilangan hollarda va tartibda qoplanadi.
Suv obektlarining sohil buyi mintaqalarida va sanitariya muhofazasi zonalarida qonunga khilof ravishda qurilgan obektlar hamda qonunga khilof ravishda uzlashtirilgan er uchastkalarida suv khujaligi tadbirlarini utkazish chogida etkazilgan zararning urni qoplanmaydi»;
34) 40-moddaning matnidagi «sanitariya» degan suz «sanitariya-gigiena» degan suzlar bilan almashtirilsin;
35) 41-moddaning ikkinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Ushbu moddaning birinchi qismida kursatilgan korkhonalar, muassasalar va tashkilotlar olayotgan suvlarini hisobga olib borishni tashkil etadi, suv bilan taminlash manbalaridagi suvning sifati holatini muntazam kuzatib boradi va manbalarda suv sifati uzgarganligi hamda ishlatilgan suv miqdori haqida tabiatni muhofaza qilish, geologiya va mineral resurslar, sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish, sanitariya nazorati organlariga hamda mahalliy davlat hokimiyati organlariga malumotlar berib turadi»;
36) 42-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Aholining ichimlik, maishiy va boshqa ehtiyojlarini markazlashtirilmagan tartibda suv bilan taminlash uchun suv obektlaridan foydalanganda korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar, fermer, dehqon khujaliklari va fuqarolar suvdan umumiy yoki makhsus foydalanish yokhud suvni umumiy yoki makhsus istemol qilish tartibida bevosita er usti yoki er osti suv obektlaridan suv olishga haqlidir. Zarur hollarda, bunday suv olish kanallar, kollektorlar, suv omborlarini loyihalash, qurish va rekonstruksiya qilish chogida nazarda tutilishi va meyorlab quyilishi lozim. Shu maqsadlar uchun muljallangan suv olish inshootlaridan foydalanish mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlariga muvofiq hamda suv obektlaridan foydalanuvchi tashkilotlar, shuningdek tabiatni muhofaza qilish, sanitariya nazorati organlari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi. Suvdan foydalanuvchilar va suv istemolchilari mazkur suv olish inshootlarining tegishli sanitariya-tekhnika holatida bulishini taminlashi shart»;
37) 44-moddaning ikkinchi qismidagi «konchilikni nazorat qilish davlat idoralari» degan suzlar «sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
38) 47, 48, 49 va 50-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«47-modda. Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suvdan foydalanish va suv istemoli
Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suvdan foydalanish va suv istemoli qishloq khujaligi korkhonalari, muassasalari, tashkilotlari, fermer va dehqon khujaliklarining, shuningdek fuqarolarning sugoriladigan erlarida qulay suv rejimini vujudga keltirish maqsadida amalga oshiriladi.
Suv obektlaridan qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun foydalanish limit buyicha suvdan foydalanish yoki suvni istemol qilishning belgilangan tartibiga rioya etgan holda suvdan umumiy va makhsus foydalanish yoki suvni umumiy va makhsus istemol qilish tartibida amalga oshiriladi. Fermer va dehqon khujaliklarining suv olish limitlari ularning roziligisiz uzgartirilishi mumkin emas, manbalarning suvi kamaygan hollar bundan mustasno.
Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suvdan makhsus foydalanish yoki suvni makhsus istemol qilish uchun rukhsatnoma ushbu Qonunning 27-moddasiga muvofiq beriladi.
48-modda. Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suvdan foydalanishni va suv istemolini rejalashtirish
Suvdan foydalanish va suv istemoli har yilgi suv bilan haqiqiy taminlanganlik hisobga olingan holda suvdan foydalanish va suv istemoli rejalari asosida amalga oshiriladi.
Kollektor-drenaj tarmogida suvdan foydalanishni va suv istemolini rejalashtirish meliorasiya qilinayotgan erlarning holatini, kollektor-drenaj suvi sifatini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
Suv istemoli rejalari suv istemolchilari uyushmalari tomonidan tuziladi va tasdiqlanadi. Suv istemolchilari uyushmalari suv istemoli rejalarini umumlashtiradi va uyushmalarning suvdan foydalanish rejalarini tuzadi.
Suv istemolchilari uyushmalarining suvdan foydalanish rejalari irrigasiya tizimlari boshqarmalari va irrigasiya tizimlari havza boshqarmalari tomonidan umumlashtiriladi.
Quyidagilar:
irrigasiya tizimi boshqarmasi tuman qishloq va suv khujaligi bulimi bilan kelishilgan holda — suv istemolchilari uyushmalari buyicha;
irrigasiya tizimlari havza boshqarmasi Uzbekiston Respublikasi Qishloq va suv khujaligi vazirligining tegishli hududiy organlari bilan kelishilgan holda — irrigasiya tizimi buyicha;
Uzbekiston Respublikasi Qishloq va suv khujaligi vazirligining Suv khujaligi bosh boshqarmasi — havza irrigasiya tizimi buyicha, katta va alohida muhim suv khujaligi obektlari buyicha tuzilgan va umumlashtirilgan suvdan foydalanish rejalarini tasdiqlaydi.
49-modda. Sugoriladigan erlarda suvdan foydalanish va suv istemolining uziga khos khususiyatlari
Sugoriladigan erlarda kanallar, murakkab muhandislik inshootlari, meliorasiya tarmogi barpo etilganligi shunday erlarning uziga khos khususiyatidir.
Suv fondi erlaridan, suv obektlaridan, sugoriladigan erlar doirasidagi suv khujaligining foydalanuvchi tashkilotlari suv khujaligi obektlari va inshootlaridan yagona suv khujaligi tizimi sifatida foydalaniladi, ular davlat mulki bulib, khususiylashtirilishi mumkin emas.
Suv obektlarining sohil buyi mintaqalari, er osti suvi chiqargichi sanitariya muhofazasi zonalarining khujalik-ichimlik suvi maqsadidagi I va II poyaslari tabiatni muhofaza qilish ehtiyojlari uchun er egalari va erdan foydalanuvchilardan olib quyilishi mumkin.
Sugoriladigan dehqonchilik ehtiyojlari uchun suv obektlaridan foydalanish limit buyicha suvdan foydalanishning yoki suvni istemol qilishning belgilangan tartibiga rioya etilgan holda amalga oshiriladi.
Suvni faqat ruykhatdan utkazilgan, suvni boshqarish va hisobga olish vositalari bilan jihozlangan suv ajratish joylaridan (kanallarning suv olish inshooti, quduq, nasos stansiyasi (agregati) va boshqa suv olish inshootlari) shartnomaviy asosda olishga rukhsat beriladi.
50-modda. Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suv obektlaridan foydalanuvchi suvdan foydalanuvchilarning majburiyatlari
Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suv obektlaridan foydalanuvchi suvdan foydalanuvchilar ushbu Qonunning 35-moddasida nazarda tutilgan majburiyatlardan tashqari:
suv resurslarini samarali boshqarishi, limitdan ortiqcha suv olinishiga va suvdan maqsadsiz foydalanilishiga yul quymasligi;
belgilangan tartibda yangi suv obektlari qurilishini va ishlab turganlari rekonstruksiya qilinishini, shuningdek sugoriladigan erlarning kompleks rekonstruksiya qilinishini tashkil etishi;
suvni tejaydigan tekhnologiyalarni va ilgor sugorish tekhnikasini joriy etish orqali sugorish vositalari va usullarini takomillashtirishda suv istemolchilariga kumaklashishi;
qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun foydalaniladigan suvlarning monitoringi asosida salbiy jarayonlarning sabablari va oqibatlarini bartaraf etishi shart»;
39) quyidagi mazmundagi 501-modda bilan tuldirilsin:
«501-modda. Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suv resurslaridan foydalanuvchi suv istemolchilarining majburiyatlari
Qishloq khujaligi ehtiyojlari uchun suv resurslaridan foydalanuvchi suv istemolchilari ushbu Qonunning 351-moddasida nazarda tutilgan majburiyatlardan tashqari:
qishloq khujaligi ekinlari va dov-darakhtlarini sugorish, shuningdek yaylovlarga suv chiqarishning qulay rejimini saqlashi;
suvni tejaydigan tekhnologiyalarni va ilgor sugorish tekhnikasini joriy etish orqali sugorish vositalari va usullarini takomillashtirishi;
suvni tejash imkonini beradigan agrotekhnika tadbirlarini amalga oshirishi;
tuproq unumdorligini saqlash imkonini beradigan meliorasiya tadbirlarini amalga oshirishi;
sugorish uchun berilgan suvlarning kollektor-drenaj tarmogiga va boshqa suv obektlariga oqizib yuborilishiga yul quymasligi;
suv khujaligi obektlarini qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash va tiklashda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ishtirok etishi shart»;
40) 51-moddaning ikkinchi qismidagi «korkhonalar hamda tashkilotlar» degan suzlar «korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar hamda fuqarolar» degan suzlar bilan almashtirilsin;
41) 53 va 54-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«53-modda. Jamoa boglari, tokzorlari, ekinzorlarini va tomorqa er uchastkalarini sugorish uchun suv obektlaridan foydalanish
Jamoa boglari, tokzorlari, ekinzorlarini va tomorqa er uchastkalarini suv bilan taminlash suv istemoli tugrisidagi shartnoma asosida suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Fuqarolarning ekinzorlarini va tomorqa er uchastkalarini sugorish uchun suv resurslarini ajratish suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilanadigan fuqarolar uzini uzi boshqarish organlarining suv olish limitlarida nazarda tutiladi. Fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari fuqarolarning ekinzorlarni va tomorqa er uchastkalarini sugorish uchun suvga bulgan ehtiyojlarini umumlashtiradi, suv istemoli tugrisida shartnomalar tuzadi va ular urtasida suvni istemol qilish tartibini belgilaydi, shuningdek sugorish tarmoqlarida tamirlash-tiklash ishlarini tashkil etadi.
54-modda. Suv istemolchilarining suv obektlaridan beriladigan suv oqimi maromini uzboshimchalik bilan uzgartirishini taqiqlash
Suv istemolchilarining suv istemolchilari uyushmalari hamda suv khujaligining foydalanuvchi tashkilotlari bilan belgilangan tartibda kelishilmagan holda suv sarfini kupaytirish yoki kamaytirish maqsadida suv obektlaridagi gidrotekhnika inshootlarini uzboshimchalik bilan uzgartirishi, shuningdek ularga muvaqqat tusiqlar, nasos stansiyalari (agregatlar) va suvni kutaradigan hamda suv oladigan boshqa inshootlarni qurishi taqiqlanadi.
Ruykhatdan utkazilmagan suv ajratish joylaridan uzboshimchalik bilan suv olish taqiqlanadi»;
42) 55-moddadagi «Kanallar va boshqa» degan suzlar «Suv obektlari va» degan suzlar bilan almashtirilsin;
43) 56-moddaning nomi va birinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«56-modda. Suv obektlaridan sanoat maqsadlarida va issiqlik energetikasi ehtiyojlari uchun foydalanuvchi suv istemolchilarining majburiyatlari
Suv obektlaridan sanoat maqsadlarida va issiqlik energetikasi ehtiyojlari uchun foydalanuvchi suv istemolchilari, ushbu Qonunning 351-moddasida nazarda tutilgan majburiyatlardan tashqari, ishlab chiqarish tekhnologiyasini takomillashtirish, suv taminotining aylanma hamda takroriy tizimlarini joriy etish orqali suv sarfini kamaytirish va oqindi suvlarning oqizib yuborilishini tugatish chora-tadbirlarini kurishi shart»;
44) 57-moddaning matnidagi «korkhona vodoprovod suvini belgilab quyilgan miqdordan oshiq sarf qilib yuborgan» hamda «mahalliy hokimiyat va boshqaruv organlari» degan suzlar tegishincha «korkhona vodoprovod suvini limitdan ortiqcha olgan» hamda «mahalliy davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
45) 59-moddaning:
birinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Suv obektlaridan gidroenergetika ehtiyojlari uchun foydalanish iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari manfaatlari hisobga olinib, qishloq va suv khujaligi organlari bilan kelishilgan holda, shuningdek, agar Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorida, tegishli hollarda esa, qishloq va suv khujaligi hamda tabiatni muhofaza qilish organlarining qarorida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bulsa, suvlardan kompleks va oqilona foydalanish talablariga rioya qilingan holda amalga oshiriladi»;
uchinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Gidroenergetika korkhonalari ushbu Qonunning 35-moddasida nazarda tutilgan majburiyatlardan tashqari:
suv obektlarining foydalanish qoidalarida belgilangan ish rejimiga, shu jumladan suv omborlarini tuldirish va ishga tushirish, ulardan suv chiqarish hamda suvning yuqori va quyi sathi uzgarishining rejimiga rioya etishi;
sanitariya va tabiat muhofazasi maqsadlarida suv omborlaridan suv chiqarib turilishini taminlashi shart»;
46) 62-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«62-modda. Baliqchilik khujaligi suv havzalaridan yoki ov qilish uchastkalaridan foydalanuvchi korkhonalar, muassasalar va tashkilotlarning majburiyatlari
Foydalanish uchun baliqchilik khujaligi suv havzalari yoki ov qilish uchastkalari berib quyilgan korkhonalar, muassasalar va tashkilotlar ushbu Qonunning 35 va 351-moddalarida nazarda tutilgan majburiyatlardan tashqari:
baliq zakhiralarining urchib kupayish sharoitlarini taminlashi;
irrigasiya-meliorasiya tarmoqlarini, suniy hovuzlar va boshqa baliqchilik khujaligi inshootlarini qurish, rekonstruksiya qilish, tamirlash va tiklashni amalga oshirishi, shuningdek ularni tekhnik jihatdan soz holatda saqlashi;
zarur meliorasiya ishlari olib borishi hamda mazkur korkhonalar, muassasalar va tashkilotlar joylashgan erlardagi qirgoq uchastkalarini lozim darajada sanitariya holatida saqlashi shart»;
47) 64-moddaning birinchi qismidagi «hokimiyat va boshqaruvning mahalliy organlari» degan suzlar «mahalliy davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
48) XVII bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«XVII BOB. MUHOFAZA ETILADIGAN TABIIY HUDUDLARDA JOYLAShGAN SUV OBEKTLARIDAN FOYDALANISh»;
49) 70-modda quyidagi mazmundagi ikkinchi qism bilan tuldirilsin:
«Kema qatnovi uchun suv obektlaridan foydalanish qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish organlari hamda Uzbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi»;
50) 73-moddaning birinchi qismidagi «konchilik nazorati davlat» degan suzlar «sanoatda, konchilikda va kommunal-maishiy sektorda ishlarning bekhatar olib borilishini nazorat qilish» degan suzlar bilan almashtirilsin;
51) 74-moddaning birinchi qismi «suvdan foydalanuvchi» degan suzlardan keyin «hamda suv istemolchisi» degan suzlar bilan tuldirilsin;
52) 78-moddaning:
birinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Suv omborlarida tugonlar, dambalar, suv utkazadigan va suv oladigan inshootlar, gidroenergetika majmualaridan hamda boshqa inshootlardan foydalanuvchi korkhonalar, muassasalar va tashkilotlar foydalanish qoidalari hamda suv omborlarining tasir zonalaridagi suvdan foydalanuvchilar, suv istemolchilari, er uchastkalarining mulkdorlari, er egalari va erdan foydalanuvchilarning manfaatlari hisobga olingan holda suv omborlarini tuldirish va ishlatish borasida belgilangan rejimga rioya qilishi shart»;
ikkinchi qismi «suvdan foydalanuvchilarning» degan suzlardan keyin «va suv istemolchilarining» degan suzlar bilan tuldirilsin;
53) 79-moddaning matni «qumitasi» degan suzdan keyin «Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Katta va alohida muhim suv khujaligi obektlarining tekhnik holatini hamda bekhatar ishlashini nazorat qilish davlat inspeksiyasi» degan suzlar bilan tuldirilsin;
54) 80-moddaning matni «organlari» degan suzdan keyin «hamda katta va alohida muhim suv khujaligi obektlarining tekhnik holatini hamda bekhatar ishlashini nazorat qilish organlari» degan suzlar bilan tuldirilsin;
55) 82, 83 va 84-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«82-modda. Gidrouzellar va boshqa gidrotekhnika inshootlaridan foydalanish tartibi
Daryolar, soylar, kanallar va kollektorlardagi qishloq va suv khujaligi organlari tomonidan foydalaniladigan gidrouzellar hamda boshqa gidrotekhnika inshootlari davlat mulki bulib, ulardan belgilangan tartibda foydalaniladi.
Suv istemolchilari uyushmalari, shuningdek boshqa suvdan foydalanuvchilarning gidromeliorasiya tarmogidagi gidrotekhnika inshootlari, shu jumladan sugorish kanallari va kollektor-drenaj tarmoqlari suvdan foydalanuvchilar tomonidan mansubligi buyicha ishlatiladi.
Qishloq va suv khujaligi organlari suv istemolchilari uyushmalari hamda boshqa suvdan foydalanuvchilar bilan shartnomaviy asosda gidromeliorasiya tarmogiga va undagi inshootlarga tekhnik khizmat kursatishni uz zimmasiga olishi mumkin.
83-modda. Uzbekiston Respublikasining va Orol dengizi havzasidagi boshqa davlatlarning hududida joylashgan transchegaraviy suv obektlaridan foydalanishni tartibga solish
Uzbekiston Respublikasining va Orol dengizi havzasidagi boshqa davlatlarning hududida joylashgan transchegaraviy suv obektlaridan (Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolari, Orol dengizi va boshqa transchegaraviy suv obektlaridan) foydalanishni tartibga solish Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomalariga muvofiq amalga oshiriladi.
84-modda. Transchegaraviy suv obektlarida suvdan foydalanish va suv istemoli
Transchegaraviy suv obektlarida suvdan foydalanish va suv istemoli, suv khujaligi va suvni muhofaza qilish tadbirlarini utkazish Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Uzbekiston Respublikasi transchegaraviy suv obektlarining Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomalarida tartibga solinmagan qismida suvdan foydalanish yoki suv istemoli Uzbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi»;
56) XXIII bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«XXIII BOB. SUVDAN FOYDALANISh VA SUV ISTEMOLI TUGRISIDAGI NIZOLARNI HAL QILISh»;
57) 85, 86 va 87-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«85-modda. Suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qiluvchi organlar
Suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolar Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, mahalliy davlat hokimiyati organlari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, shuningdek qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish, geologiya va mineral resurslar organlari, shunga vakolatli boshqa organlar va sudlar tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal qilinadi.
86-modda. Fuqarolar uzini uzi boshqarish organlarining suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilishga doir vakolati
Fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari hududidagi suv obektlaridan foydalanish masalalari yuzasidan fuqarolar urtasidagi suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilish mazkur organlarning vakolatiga kiradi, qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish organlari hamda shunga vakolatli boshqa davlat organlari hal qilishi lozim bulgan nizolar bundan mustasno.
87-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilishga doir vakolati
Tegishli hududda suv obektlaridan foydalanish masalalari yuzasidan korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar hamda fuqarolar urtasidagi suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilish mahalliy davlat hokimiyati organlarining vakolatiga kiradi, qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish organlari hamda shunga vakolatli boshqa organlar hal qilishi lozim bulgan nizolar bundan mustasno»;
58) 88 va 89-moddalar chiqarib tashlansin;
59) 90, 91 va 92-moddalar quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«90-modda. Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilishga doir vakolati
Turli viloyatlar yoki bitta viloyat va Qoraqalpogiston Respublikasida joylashgan korkhonalar, muassasalar, tashkilotlar urtasidagi suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni hal qilish Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining vakolatiga kiradi, qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish, geologiya va mineral resurslar organlari hamda shunga vakolatli boshqa davlat organlari hal qilishi lozim bulgan nizolar bundan mustasno.
91-modda. Suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi khalqaro nizolarni hal qilish
Uzbekiston Respublikasi va boshqa davlatlar urtasida transchegaraviy suvlardan va transchegaraviy suv obektlaridan foydalanish va suvni istemol qilish tugrisidagi nizolar Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomalari bilan belgilanadigan tartibda hal qilinadi.
92-modda. Suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolarni kurib chiqish
Suvdan foydalanish va suv istemoli tugrisidagi nizolar taraflardan birining arizasiga binoan kurib chiqiladi. Arizaga suvdan foydalanish va suvni istemol qilish huquqi buzilganligidan dalolat beruvchi hujjatlar ilova qilinadi»;
60) 93, 94 va 95-moddalardagi «Suvdan foydalanishga» va «Suvdan foydalanish» degan suzlar tegishincha «Suvdan foydalanishga va suv istemoliga» va «Suvdan foydalanish va suv istemoli» degan suzlar bilan almashtirilsin;
61) XXIV bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«XXIV BOB. SUVNI VA SUV OBEKTLARINI MUHOFAZA QILISh»;
62) 98-moddaning:
nomidagi «Suvni muhofaza qilishni, shuningdek uning holati va rejimini yakhshilashni» degan suzlar «Suvni va suv obektlarini muhofaza qilishni, shuningdek suv rejimi va suvning holatini yakhshilashni» degan suzlar bilan almashtirilsin;
matnidagi «suvlarning holatiga tasir etuvchi korkhonalar, tashkilotlar va muassasalar mahalliy hokimiyat organlari» degan suzlar «suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi korkhonalar, tashkilotlar va muassasalar mahalliy davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
63) 99-modda:
nomi «Suvni» degan suzdan keyin «va suv obektlarini» degan suzlar bilan tuldirilsin;
birinchi qismining:
uchinchi khatboshisi «suvni» degan suzdan keyin «va suv obektlarini» degan suzlar bilan tuldirilsin;
beshinchi khatboshisi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«suvlarni ugitlar, zaharli kimyoviy moddalar va boshqa zararli moddalar bilan bulgatish»;
64) 100-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«100-modda. Suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari va sanitariya muhofazasi zonalari
Suv obektlarining tuproq eroziyasi mahsulotlari bilan bulganishi, ifloslanishi, kamayishi va loyqa chukishining oldini olish hamda ularni bartaraf etish, shuningdek qulay suv rejimini saqlash, foydalanish va tamirlash-tiklash ishlarini olib borish uchun normal shart-sharoit yaratish maqsadida qonun hujjatlariga muvofiq suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari va sohil buyi mintaqalari belgilanadi.
Aholining ichimlik, maishiy va davolash-soglomlashtirish ehtiyojlari uchun foydalaniladigan suvlarni muhofaza qilish maqsadida qonun hujjatlariga muvofiq suv obektlarining sanitariya muhofazasi zonalari belgilanadi.
Suv obektlarining vazifasi, joylashgan urni va tekhnik kursatkichlaridan kelib chiqqan holda suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari va sanitariya muhofazasi zonalarida khujalik faoliyatining makhsus rejimi belgilanadi.
Suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari va sanitariya muhofazasi zonalarini muhofaza qilish hamda ulardan foydalanish tartibi va shartlari Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi»;
65) 103-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«103-modda. Korkhonalar, muassasalar va tashkilotlarning suv etkazadigan zararli tasirning oldini olish hamda uni bartaraf etish buyicha majburiyatlari
Korkhonalar, muassasalar va tashkilotlar tabiatni muhofaza qilish, qishloq va suv khujaligi, geologiya va mineral resurslar organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, boshqa manfaatdor organlar bilan kelishilgan holda yoki shunga vakolatli davlat organlarining yozma kursatmalari buyicha:
suv toshqinlarining, suv bosishi va zakh bosishining;
sohillar, himoya dambalari va boshqa inshootlar buzilib ketishining;
erlarning botqoqlanishi va shurlanishining;
tuproq eroziyasining, jarlar, upirilishlar yuzaga kelishining, sel oqimlarining va suvlar etkazadigan boshqa zararli tasirning oldini olish hamda uni bartaraf etish buyicha tadbirlarni amalga oshirishi shart»;
66) 104-modda:
ikkinchi qismidagi «hokimiyati organlari» degan suzlar «davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
uchinchi qismidagi «hokimiyat organlari» degan suzlar «davlat hokimiyati organlari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
67) 105-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Suv etkazadigan zararli tasirdan muhofaza qilish, zararli tasirning oldini olish va uni bartaraf etish tadbirlari suvdan foydalanuvchilar, suv istemolchilarining mablaglari hamda mahalliy byudjet hisobidan, respublika va mintaqaviy dasturlar buyicha esa respublika byudjeti hisobidan amalga oshiriladi»;
68) 106-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«106-modda. Suvdan oqilona foydalanish, suvni oqilona istemol qilish va suvlarni muhofaza qilishning iqtisodiy chora-tadbirlari
Suvdan oqilona foydalanish, suvni oqilona istemol qilish va suvlarni muhofaza qilishni taminlashning iqtisodiy chora-tadbirlari:
suv resurslaridan foydalanganlik, suvni etkazib berish buyicha khizmatlar va kursatilgan boshqa suv khujaligi khizmatlari, suv obektlarini ifloslantirganlik va ularga zararli tasir etishning uzga turlari uchun haq olishni;
suvni tejaydigan tekhnologiyalarni joriy etishda, suvni muhofaza qilish va tejashda samarali bulgan faoliyatni amalga oshirishda yuridik va jismoniy shakhslarga beriladigan soliqqa, kreditga oid va boshqa imtiyozlarni;
huquqiy, iqtisodiy, ijtimoiy, tashkiliy, ekologik ragbatlantirishning va boshqacha ragbatlantirishning samarali chora-tadbirlari tizimini qullashni nazarda tutadi.
Nodavlat notijorat tashkilotlari uz ustavlariga muvofiq qonun hujjatlarida belgilangan tartibda suvdan oqilona foydalanish, suvni oqilona istemol qilish va suvlarni muhofaza qilishga qaratilgan samarali chora-tadbirlarning tatbiq etilishini ragbatlantirishi va taqdirlashi mumkin»;
69) 107-moddaning matnidagi «khalq khujaligining» degan suzlar «iqtisodiyot tarmoqlarining» degan suzlar bilan almashtirilsin;
70) 110-modda quyidagi mazmundagi ikkinchi qism bilan tuldirilsin:
«Suv khujaligi balanslari ushbu Qonunning 8-moddasi ikkinchi qismida nazarda tutilgan suvlardan foydalanishni tartibga solish sohasidagi makhsus vakolatli davlat boshqaruvi organlari tomonidan ularning vakolatlari doirasida tuziladi hamda Uzbekiston Respublikasi Qishloq va suv khujaligi vazirligi tomonidan umumlashtiriladi»;
71) 111-moddaning matnidagi «khalq khujaligining» degan suzlar «iqtisodiyot tarmoqlarining» degan suzlar bilan almashtirilsin;
72) XXVII bobning uzbekcha matnidagi nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«XXVII BOB. SUV TUGRISIDAGI QONUN HUJJATLARINI BUZGANLIK UChUN JAVOBGARLIK»;
73) 115-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Suv tugrisidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shakhslar belgilangan tartibda javobgar buladi»;
74) XXVIII bobning uzbekcha matnidagi nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«XXVIII BOB. SUV TUGRISIDAGI QONUN HUJJATLARINI BUZISh NATIJASIDA ETKAZILGAN ZARARLARNI QOPLASh»;
75) uzbekcha matndagi 2-moddaning nomi va ikkinchi qismi, 6-moddaning tuqqizinchi khatboshisi, 7-moddaning oltinchi khatboshisi, 9-moddaning birinchi qismi, 20-moddaning matni, 26-moddaning birinchi qismi, 38, 46, 63, 66, 67 va 71-moddalarning matnlari, 73-moddaning birinchi qismi, 75 va 96-moddalarning matnlari, 101-moddaning turtinchi qismi, 102-moddaning ikkinchi qismi, 104-moddaning birinchi qismi, 115-moddaning nomidagi va 117-moddadagi tegishli son va kelishikdagi «qonun» degan suz tegishli son va kelishikdagi «qonun hujjati» degan suzlar bilan almashtirilsin.
2-modda. Uzbekiston Respublikasining 1993 yil 3 sentyabrda qabul qilingan «Veterinariya tugrisida»gi 935-XII-sonli Qonuni (Uzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Akhborotnomasi, 1993 yil, № 9, 335-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1995 yil, № 6, 118-modda; 1997 yil, № 4-5, 126-modda) 8-moddasining ikkinchi khatboshisidagi «jamoa khujaliklari, davlat khujaliklari» degan suzlar «fermer va dehqon khujaliklari» degan suzlar bilan almashtirilsin.
3-modda. Uzbekiston Respublikasining 1994 yil 22 sentyabrda qabul qilingan 2015-XII-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan Uzbekiston Respublikasining Mamuriy javobgarlik tugrisidagi kodeksining (Uzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Akhborotnomasi, 1995 yil, № 3, 6-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1995 yil, № 9, 193-modda, № 12, 269-modda; 1996 yil, № 5-6, 69-modda, № 9, 144-modda; 1997 yil, № 2, 56-modda, № 4-5, 126-modda, № 9, 241-modda; 1998 yil, № 3, 38-modda, № 5-6, 102-modda, № 9, 181-modda; 1999 yil, № 1, 20-modda, № 5, 124-modda, № 9, 229-modda; 2000 yil, № 5-6, 153-modda, № 7-8, 217-modda; 2001 yil, № 1-2, 23-modda, № 9-10, 165, 182-moddalar; 2002 yil, № 1, 20-modda, № 9, 165-modda; 2003 yil, № 1, 8-modda, № 5, 67-modda, № 9-10, 149-modda; 2004 yil, № 1-2, 18-modda, № 5, 90-modda, № 9, 171-modda; 2005 yil, № 1, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2005 yil, № 9, 312-modda, № 12, 413, 417, 418-moddalar; 2006 yil, № 6, 261-modda, № 9, 498-modda, № 10, 536-modda, № 12, 656, 659-moddalar; 2007 yil, № 4, 158, 159, 164, 165-moddalar, № 9, 416, 421-moddalar, № 12, 596, 604, 607-moddalar; 2008 yil, № 4, 181, 189,192-moddalar, № 9, 486, 488-moddalar, № 12, 640, 641-moddalar; 2009 yil, № 1, 1-modda, № 9, 334, 335, 337-moddalar, № 10, 380-modda) 74-moddasi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«74-modda. Suvdan foydalanish va suv istemoli qoidalarini buzish
Tabiiy suv oqimlari (jilgalar, soylar, daryolar va boshqalar), suv havzalari (kullar, dengizlar, er osti suvli qatlamlari) va boshqa tabiiy suv obektlaridan olinadigan suvdan foydalanish va suv istemoli qoidalarini, suv olish limitlarini buzish, shuningdek loyihada nazarda tutilgan baliqlarni muhofaza qilish inshootlari va qurilmalari bulmagan holda ulardan suv olishni amalga oshirish —
fuqarolarga eng kam ish haqining bir baravaridan ikki baravarigacha, mansabdor shakhslarga esa — ikki baravaridan olti baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab buladi.
Suniy suv oqimlari (ochiq va yopiq kanallar, kollektor-drenaj tarmoqlari), suv havzalari (suv omborlari, sel suvlari tuplanadigan joylar, hovuzlar va boshqalar) hamda boshqa suniy suv obektlaridan olinadigan suvdan foydalanish va suv istemoli qoidalarini buzish, yani suvdan khujasizlarcha foydalanish, suvlarning va suv obektlarining holatiga tasir etuvchi gidrotekhnika ishlarini va boshqa ishlarni uzboshimchalik bilan bajarish, suv obektlaridan belgilangan suv olish limitlari, suvdan foydalanish va suv istemoli rejalarini buzish —
fuqarolarga eng kam ish haqining uchdan ikki qismidan bir baravarigacha, mansabdor shakhslarga esa — bir baravaridan turt baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab buladi.
Ushbu moddaning birinchi va ikkinchi qismlarida nazarda tutilgan huquqbuzarliklar mamuriy jazo chorasi qullanilganidan keyin bir yil davomida takror sodir etilgan bulsa, —
fuqarolarga eng kam ish haqining ikki baravaridan olti baravarigacha, mansabdor shakhslarga esa — olti baravaridan un turt baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab buladi».
4-modda. Uzbekiston Respublikasining 1995 yil 31 avgustda qabul qilingan «Usimliklar karantini tugrisida»gi 113-I-sonli Qonuniga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1995 yil, № 9, 188-modda; 1996 yil, № 9, 144-modda; 1997 yil, № 4-5, 126-modda) quyidagi uzgartishlar kiritilsin:
1) 6-moddaning ettinchi khatboshisidagi «jamoa khujaliklari, dehqon (fermer) khujaliklariga va boshqa» degan suzlar «fermer va dehqon khujaliklariga, boshqa» degan suzlar bilan almashtirilsin;
2) 8-moddaning beshinchi qismi ikkinchi khatboshisidagi «jamoa khujaliklari, dehqon (fermer) khujaliklari» degan suzlar «fermer va dehqon khujaliklari» degan suzlar bilan almashtirilsin;
3) 10-moddaning birinchi qismidagi «jamoa khujaliklari, dehqon (fermer) khujaliklari» degan suzlar «fermer va dehqon khujaliklari» degan suzlar bilan almashtirilsin.
5-modda. Uzbekiston Respublikasining 1997 yil 26 dekabrda qabul qilingan «Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish tugrisida»gi 545-I-sonli Qonunining (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1998 yil, № 1, 14-modda; 2000 yil, № 5-6, 153-modda) 32-moddasining matni «suvdan» degan suzdan keyin «foydalanuvchilarning, suv istemolchilarining» degan suzlar bilan tuldirilsin.
6-modda. Uzbekiston Respublikasining 1998 yil 30 aprelda qabul qilingan 598-I-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan Uzbekiston Respublikasining Er kodeksiga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1998 yil, № 5-6, 82-modda; 2003 yil, № 9-10, 149-modda; 2004 yil, № 5, 90-modda; 2005 yil, № 1, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2007 yil, № 12, 608-modda; 2009 yil, № 1, 1-modda) quyidagi uzgartishlar va qushimcha kiritilsin:
1) 34-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Er uchastkalarini egalik qilishga, foydalanishga, ijaraga berish va mulk qilib berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiqish uchun Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, mahalliy davlat hokimiyati organlari huzurida er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi komissiyalar tuziladi. Komissiyalar tarkibiga er resurslari va davlat kadastri (komissiya kotibi), qishloq va suv khujaligi, tabiatni muhofaza qilish, arkhitektura va qurilish, geologiya va mineral resurslar, davlat mulkini boshqarish, sanitariya-epidemiologiya khizmati organlari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlarining vakillari va boshqa shakhslar kiritiladi.
Er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi komissiyalar uz faoliyatini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiradi»;
2) 43-moddaning beshinchi qismidagi «va suvdan foydalanish» degan suzlar «suvdan foydalanish va suv istemoli» degan suzlar bilan almashtirilsin;
3) 53-moddaning turtinchi qismi «ijaraga» degan suzdan keyin «ochiq» degan suz bilan tuldirilsin;
4) 55-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«55-modda. Dehqon khujaligi yuritish uchun fuqarolarga er uchastkalari berish
Oilali va qishloq joylarda kamida uch yil mobaynida yashab turgan fuqarolarga dehqon khujaligi yuritish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga tomorqa er uchastkasi sugoriladigan erlarda 0,35 gektargacha va sugorilmaydigan (lalmikor) erlarda 0,5 gektargacha ulchamda, chul va sahro mintaqasida esa sugorilmaydigan yaylovlardan 1 gektargacha ulchamda beriladi. Qishloq joylarda kamida uch yil yashab turganlik tugrisidagi talab yangi sugoriladigan er massivlari uchun qullanilmaydi. Bunda dehqon khujaligi yuritish uchun beriladigan er uchastkasining ulchami yakka tartibda uy-joy qurish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga ilgari berilgan yoki beriladigan er uchastkasini hisobga olgan holda aniqlanadi.
Dehqon khujaligi yuritish uchun er uchastkalari imoratlar va inshootlar qurish huquqisiz beriladi. Mazkur qoida yakka tartibda uy-joy qurish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga ilgari berilgan yoki beriladigan er uchastkalariga tatbiq etilmaydi.
Dehqon khujaligi yuritish uchun beriladigan er uchastkalarining aniq ulchamlari er resurslarining mavjudligi, aholining zichligiga qarab belgilanadi. Dehqon khujaligi yuritish uchun er uchastkasi berish tugrisidagi qaror tuman (shahar) hokimi tomonidan er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi komissiyaning ijobiy khulosasi asosida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qabul qilinadi.
Fuqarolarga dehqon khujaligi yuritish uchun 0,06 gektar doirasida tomorqa er uchastkalariga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi kimoshdi savdosi asosida realizasiya qilinishi mumkin.
Dehqon khujaligini yuritish uchun er uchastkasini olishga muhtoj bulgan fuqarolar yashash joyidagi tuman (shahar) hokimiga oilasining tarkibini va er uchastkasining muljallangan joyini kursatgan holda ariza beradi.
Tuman (shahar) hokimi er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi komissiyaning khulosasi asosida dehqon khujaligini yuritish uchun fuqarolarga er uchastkalari berish tugrisida qaror qabul qiladi yoki arizachiga er uchastkasi berish buyicha asoslantirilgan rad javobini yuboradi.
Qishloq joylarda yashovchi va uz mulkida chorva mollari bulgan fuqarolarga pichan urish va chorva mollarini utlatish uchun vaqtincha foydalanishga er uchastkalari berilishi mumkin.
Dehqon khujaligi yuritish uchun fuqarolarga er uchastkalarini berish tartibi qonun hujjatlari bilan belgilanadi».
7-modda. Uzbekiston Respublikasining 1998 yil 30 aprelda qabul qilingan «Qishloq khujaligi kooperativi (shirkat khujaligi) tugrisida»gi 600-I-sonli Qonuniga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1998 yil, № 5-6, 84-modda; 2003 yil, № 9-10, 149-modda; 2004 yil, № 1-2, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2008 yil, № 12, 640-modda) quyidagi uzgartishlar kiritilsin:
1) 11-modda birinchi qismining:
tuqqizinchi khatboshisi chiqarib tashlansin;
uninchi khatboshisi tuqqizinchi khatboshi deb hisoblansin;
2) 12-modda birinchi qismining:
sakkizinchi khatboshisi chiqarib tashlansin;
tuqqizinchi khatboshisi sakkizinchi khatboshi deb hisoblansin;
3) 4-bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«4-BOB. QIShLOQ KhUJALIGI KOOPERATIVIGA (ShIRKAT KhUJALIGIGA) ER UChASTKALARI BERISh. ERDAN FOYDALANISh VA SUV ISTEMOLI»;
4) 16-moddaning:
nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«16-modda. Suv istemoli»;
birinchi qismidagi «suvdan foydalanish» degan suzlar «suv obektlaridan suv olish» degan suzlar bilan almashtirilsin.
8-modda. Uzbekiston Respublikasining 1998 yil 30 aprelda qabul qilingan «Fermer khujaligi tugrisida»gi 602-I-sonli Qonuniga (Uzbekiston Respublikasining 2004 yil 26 avgustda qabul qilingan 662-II-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan tahririda) (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 2004 yil, № 9, 162-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2006 yil, № 3, 119-modda; 2007 yil, № 12, 608-modda; 2008 yil, № 12, 640-modda) quyidagi uzgartish va qushimchalar kiritilsin:
1) 3-modda quyidagi mazmundagi ikkinchi qism bilan tuldirilsin:
«Fermer khujaligi Uzbekiston Respublikasida qishloq khujaligi ishlab chiqarishining asosiy subektidir»;
2) 4-moddaning:
birinchi qismidagi «shakhs» degan suz «Uzbekiston Respublikasining fuqarosi» degan suzlar bilan almashtirilsin;
ikkinchi qismi quyidagi mazmundagi jumla bilan tuldirilsin:
«Fermer khujaligi boshligining huquq va majburiyatlarini boshqa shakhsga utkazish taqiqlanadi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno»;
3) 5-moddaning:
birinchi qismi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Fermer khujaligi qishloq khujaligiga muljallangan erlarda va zakhira erlarda tashkil etiladi»;
uchinchi qismidagi «10» va «1» raqamlari tegishincha «30» va «5» raqamlari bilan almashtirilsin;
4) III bulimning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«III. FERMER KhUJALIKLARI YuRITISh UChUN ER UChASTKALARI BERISh. ERDAN FOYDALANISh VA SUV ISTEMOLI»;
5) 11-moddaning:
birinchi qismi «uchastkalari» degan suzdan keyin «ochiq» degan suz bilan tuldirilsin;
turtinchi qismidagi «Qayta tashkil etilayotgan» degan suzlar «Faoliyat kursatayotgan, qayta tashkil etilayotgan» degan suzlar bilan almashtirilsin;
beshinchi—un birinchi qismlari quyidagi mazmundagi beshinchi — uninchi qismlar bilan almashtirilsin:
«Tuman hokimining fermer khujaligi yuritish uchun er uchastkasi berish tugrisidagi qarori viloyat hokimi boshchilik qiladigan er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi viloyat komissiyasi tomonidan tasdiqlanganidan keyin kuchga kiradi.
Qishloq khujaligi kooperativining (shirkat khujaligining) umumiy yigilishi hamda boshqa qishloq khujaligi korkhonasi, muassasasi va tashkilotining vakolatli organi fermer khujaliklariga berilishi lozim bulgan er uchastkalarini ijarachini aniqlamagan holda belgilashi mumkin. Bunday holda fermer khujaligiga er uchastkasi ushbu moddaning uchinchi qismida nazarda tutilgan tartibda beriladi.
Er uchastkasini ijaraga olish shartnomasi fermer khujaligining boshligi va tuman hokimi tomonidan imzolanadi.
Tuman hokimining fermer khujaligi yuritish uchun er uchastkasi berishni rad etish tugrisidagi qarori ustidan, shuningdek er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi viloyat komissiyasining tuman hokimining qarorini tasdiqlashni rad etish tugrisidagi qarori ustidan sudga yoki buysunuv tartibida yuqori turuvchi organga, mansabdor shakhsga shikoyat qilinishi mumkin.
Fermer khujaligi yuritish uchun er uchastkalari olgan va qishloq aholi punktida turarjoyi bulgan shakhslarning tomorqa er uchastkasi saqlanib qoladi.
Fermer khujaligining er uchastkasi chegaralari naturada (joyning uzida) er tuzish khizmati organlari tomonidan mahalliy byudjet mablaglari hisobidan belgilanadi»;
6) 12-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Qishloq khujaligi kooperativlarining (shirkat khujaliklarining) tarkibidan chiqish va fermer khujaligini mustaqil yuritish istagini bildirgan azolari ushbu Qonunning 11-moddasiga muvofiq er uchastkasini ijaraga olish huquqiga ega»;
7) 13-modda:
quyidagi mazmundagi ettinchi qism bilan tuldirilsin:
«Fermer khujaligi boshligi pensiya yoshiga tulganda yoki mehnat qobiliyatini yuqotganda er uchastkasini ijaraga olish huquqini ushbu Qonunning 4-moddasi birinchi qismi talablariga javob beradigan uz oila azolaridan biriga qonun hujjatlariga muvofiq ijara shartnomasi amal qiladigan muddatga berishi mumkin»;
ettinchi, sakkizinchi va tuqqizinchi qismlari tegishincha sakkizinchi, tuqqizinchi va uninchi qismlar deb hisoblansin;
8) 15-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«15-modda. Suv istemoli
Fermer khujaliklarining suv istemoli ularga khizmat kursatuvchi suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilanadigan suv obektlaridan suv olish limitlari asosida belgilangan tartibda amalga oshiriladi»;
9) 16-modda birinchi qismining ettinchi khatboshisi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«elektr energiyasi, yoqilgi-moylash materiallari, mineral ugitlarning, usimliklarni himoya qilishning kimyoviy va biologik vositalari etkazib berilishi, suv khujaligi khizmatlari, tekhnik va boshqa khizmatlar kursatilishi uchun shartnomalar tuzish»;
10) 17-modda birinchi qismining sakkizinchi—un turtinchi khatboshilari quyidagi mazmundagi sakkizinchi — un beshinchi khatboshilar bilan almashtirilsin:
«suv resurslaridan suv istemoli tugrisidagi shartnomaga muvofiq foydalanishi, suvni tejash, suv resurslaridan maqsadli va oqilona foydalanish chora-tadbirlarini kurishi;
mazkur fermer khujaligi azo bulgan suv istemolchilari uyushmasi balansida turgan sugorish va kollektor-drenaj tarmoqlarini tozalash va tamirlashda belgilangan tartibda ishtirok etishi, shuningdek ularni tekhnik jihatdan soz holatda saqlashi, ulardan foydalanishning belgilangan qoidalariga rioya etishi;
suv obektlarining suvni muhofaza qilish zonalari, sohil buyi mintaqalari, sanitariya muhofazasi zonalarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish tartibi va shartlariga rioya etishi;
er uchastkasini saqlash shartlariga va servitutlarga rioya etishi;
mehnat tugrisidagi qonun hujjatlari talablariga rioya etilishini, uz khodimlari uchun khavfsiz mehnat sharoitlarini taminlashi;
soliqlar va boshqa majburiy tulovlarni, shuningdek kursatilgan khizmatlar uchun tulovlarni belgilangan tartibda uz vaqtida tulashi;
qishloq khujaligi mahsuloti etishtirishda agrotekhnika talablariga rioya etishi;
qishloq khujaligi usimliklarining zararkunandalar, kasalliklar va begona utlardan muhofaza qilinishini taminlashi shart»;
11) 19-modda:
turtinchi qismidagi «olish, ijaraga yoki vaqtincha foydalanishga olish» degan suzlar «olish, sotish, ijaraga yoki vaqtincha foydalanishga olish» degan suzlar bilan almashtirilsin;
quyidagi mazmundagi beshinchi qism bilan tuldirilsin:
«Fermer khujaligi tugatilayotganda faoliyatni amalga oshirish davrida uz mablaglari hisobiga yaratilgan mol-mulkni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda erkin tasarruf etishi mumkin».
9-modda. Uzbekiston Respublikasining 1998 yil 30 aprelda qabul qilingan «Dehqon khujaligi tugrisida»gi 604-I-sonli Qonuniga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1998 yil, № 5-6, 88-modda; 2001 yil, № 1-2, 23-modda, № 5, 89-modda; 2003 yil, № 9-10, 149-modda; 2004 yil, № 1-2, 18-modda; 2005 yil, № 1, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2005 yil, № 5, 152-modda; 2007 yil, № 12, 608-modda; 2008 yil, № 12, 640-modda; 2009 yil, № 1, 1-modda) quyidagi uzgartishlar va qushimcha kiritilsin:
1) 4-moddaning uchinchi qismidagi «dehqon khujaligining azosi bir kishidan iborat bulganda esa, shartnoma asosida — ushbu moddaning ikkinchi qismi talablariga javob beradigan har qanday shakhsga» degan suzlar chiqarib tashlansin;
2) 5-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Dehqon khujaligi ikhtiyoriylik asosida tuziladi hamda fuqaroga belgilangan tartibda er uchastkasi berilganidan va dehqon khujaligi davlat ruykhatiga olinganidan keyin tashkil etilgan hisoblanadi.
Dehqon khujaligi qishloq khujaligiga muljallangan erlarda va dov-darakhtlar bilan qoplanmagan urmon fondi erlarida, shuningdek zakhira erlarda tashkil etiladi.
Dehqon khujaligini yuritish uchun er uchastkasini olishga muhtoj bulgan fuqarolar yashash joyidagi tuman (shahar) hokimiga oilasining tarkibini va er uchastkasining muljallangan joyini kursatgan holda ariza beradi.
Tuman (shahar) hokimi er uchastkalarini berish (realizasiya qilish) masalalarini kurib chiquvchi komissiyaning khulosasi asosida dehqon khujaligini yuritish uchun fuqarolarga er uchastkalari berish tugrisida qaror qabul qiladi yoki arizachiga er uchastkasi berish buyicha asoslantirilgan rad javobini yuboradi.
Tuman (shahar) hokimining er uchastkasi berishni rad etish tugrisidagi qarori ustidan sudga yoki buysunuv tartibida yuqori turuvchi organga, mansabdor shakhsga shikoyat qilinishi mumkin»;
3) 6-moddaning:
birinchi qismidagi «dehqon khujaligi boshligining doimiy yashash joyidagi tuman hokimligi tomonidan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan zarur hujjatlar bilan birgalikda ariza berilgan paytdan etiboran uch kun ichida» degan suzlar «qonun hujjatlarida belgilangan tartibda» degan suzlar bilan almashtirilsin;
uchinchi qismidagi «Posyolka, qishloq va ovul» degan suzlar chiqarib tashlansin;
4) 2-bobning nomi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«2-BOB. DEHQON KhUJALIKLARIGA ER BERISh. ERGA EGALIK QILISh, ERDAN FOYDALANISh VA SUV ISTEMOLI»;
5) 8-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«Oilali va qishloq joylarda kamida uch yil mobaynida yashab turgan fuqarolarga dehqon khujaligi yuritish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga tomorqa er uchastkasi sugoriladigan erlarda 0,35 gektargacha va sugorilmaydigan (lalmikor) erlarda 0,5 gektargacha ulchamda, chul va sahro mintaqasida esa sugorilmaydigan yaylovlardan 1 gektargacha ulchamda beriladi. Qishloq joylarda kamida uch yil yashab turganlik tugrisidagi talab yangi sugoriladigan er massivlari uchun qullanilmaydi. Bunda dehqon khujaligi yuritish uchun beriladigan er uchastkasining ulchami yakka tartibda uy-joy qurish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga ilgari berilgan yoki beriladigan er uchastkasini hisobga olgan holda aniqlanadi.
Dehqon khujaligi yuritish uchun er uchastkalari imoratlar va inshootlar qurish huquqisiz beriladi. Mazkur qoida yakka tartibda uy-joy qurish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga ilgari berilgan yoki beriladigan er uchastkalariga tatbiq etilmaydi.
Fuqarolarga dehqon khujaligi yuritish uchun 0,06 gektar doirasida tomorqa er uchastkalariga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi kimoshdi savdosi asosida realizasiya qilinishi mumkin.
Dehqon khujaligiga ajratilgan erning chegaralari naturada (joyning uzida) er tuzish khizmati organlari tomonidan mahalliy byudjet mablaglari hisobidan rasmiylashtiriladi.
Tomorqa er uchastkasidan oqilona va samarali foydalanayotgan dehqon khujaligiga tuman (shahar) hokimining qarori bilan qishloq khujaligi mahsulotini etishtirish va realizasiya qilish, ozuqa etishtirishni tashkil etish, shuningdek yaylov yaratish uchun qisqa muddatli ijaraga qushimcha ravishda er uchastkalari berilishi mumkin.
Dehqon khujaligi yuritish uchun fuqarolarga er uchastkalarini berish tartibi Uzbekiston Respublikasining Er kodeksi, ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlari bilan belgilanadi»;
6) 11-modda quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«11-modda. Suv istemoli
Dehqon khujaliklarining suv istemoli ularga khizmat kursatuvchi suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilanadigan suv obektlaridan suv olish limitlari asosida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Dehqon khujaligiga beriladigan suvning sarfini hisobga olish hamda suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq tulash tartibi, shuningdek mazkur soliq buyicha imtiyozlar qonun hujjatlari bilan belgilanadi»;
7) 16-moddaning turtinchi qismidagi «olish, uni ijaraga yoki vaqtincha foydalanishga olish» degan suzlar «olish, sotish, uni ijaraga yoki vaqtincha foydalanishga olish» degan suzlar bilan almashtirilsin;
8) 20-moddaning turtinchi qismi «tuman» degan suzdan keyin «(shahar)» degan suz bilan tuldirilsin;
9) 25-modda uchinchi qismining birinchi khatboshisidagi «posyolka, qishloq va ovul» degan suzlar chiqarib tashlansin.
10-modda. Uzbekiston Respublikasining 1999 yil 20 avgustda qabul qilingan «Uzbekiston Respublikasining Davlat chegarasi tugrisida»gi 820-I-sonli Qonuni (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 1999 yil, № 9, 217-modda; 2004 yil, № 5, 90-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2009 yil, № 1, 1-modda) 14-moddasining matnidagi «suvdan boshqa tarzda foydalanish» degan suzlar «boshqacha tarzda suvdan foydalanish, suvni istemol qilish» degan suzlar bilan almashtirilsin.
11-modda. Uzbekiston Respublikasining 2000 yil 25 mayda qabul qilingan «Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari tugrisida»gi 69-II-sonli Qonunining (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Akhborotnomasi, 2000 yil, № 5-6, 140-modda; 2001 yil, № 5, 89-modda; 2003 yil, № 5, 67-modda; 2004 yil, № 1-2, 18-modda, № 5, 90-modda; 2005 yil, № 1, 18-modda; Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2006 yil, № 3, 119-modda, № 9, 494-modda, № 10, 536-modda; 2007 yil, № 12, 608-modda; 2008 yil, № 12, 640-modda) 29-moddasi quyidagi tahrirda bayon etilsin:
«29-modda. Fermer va dehqon khujaliklarining suv istemolini amalga oshirish kafolatlari
Fermer va dehqon khujaliklari suv istemolini ularga khizmat kursatuvchi suv istemolchilari uyushmalari tomonidan belgilanadigan suv obektlaridan har yilgi suv olish limitlari asosida boshqa qishloq khujaligi korkhonalari bilan teng huquqlarda amalga oshiradi.
Fermer va dehqon khujaliklarining suv obektlaridan suv olish limitlari ularning roziligisiz uzgartirilishi mumkin emas, manbalarning suvi kamaygan hollar bundan mustasno.
Fermer va dehqon khujaliklarining suv istemoli huquqini davlat boshqaruvi organlari va mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan cheklashga faqat qonunda belgilangan hollarda yul quyiladi».
12-modda. Uzbekiston Respublikasining 2007 yil 25 dekabrda qabul qilingan URQ-136-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan Uzbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga (Uzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Akhborotnomasi, 2007 yil, 12-songa 1-ilova; 2008 yil, № 12, 639-modda; 2009 yil, № 9, 330, 331-moddalar) quyidagi uzgartish va qushimchalar kiritilsin:
1) 84-moddaning beshinchi qismi «suvdan foydalanish» degan suzlardan keyin «yoki suv istemoli» degan suzlar bilan tuldirilsin;
2) 257-modda birinchi qismining birinchi khatboshisi «suvdan foydalanishni» degan suzlardan keyin «yoki suv istemolini» degan suzlar bilan tuldirilsin;
3) 260-moddaning ikkinchi qismidagi «suvdan foydalanish» degan suzlar «suv obektlaridan suv olish» degan suzlar bilan almashtirilsin;
4) 263-modda uchinchi qismining birinchi khatboshisi «suvdan foydalanish» degan suzlardan keyin «yoki suv istemoli» degan suzlar bilan tuldirilsin;
5) 264-moddaning birinchi va uchinchi qismlari «suvdan foydalanish» degan suzlardan keyin «yoki suv istemoli» degan suzlar bilan tuldirilsin.
13-modda. Ushbu Qonun rasmiy elon qilingan kundan etiboran kuchga kiradi.
Ushbu Qonun «Khalq suzi» gazetasining 2009 yil 26 dekabrdagi 249 (4912)-sonida elon qilingan.
Uzbekiston Respublikasining Prezidenti I. KARIMOV
Toshkent sh.,
2009 yil 25 dekabr,
URQ-240-son
(Uzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari tuplami, 2009 y., 52-son, 555-modda)