Tanishamiz: o’zimizning futzal — o’zbekiston

Futzal bo’yicha navbatdagi, XXI O’zbekiston milliy chempionatiga 14 noyabr kuni start berildi. Musobak’a boshlanishi arafasida yurtimizda faoliyat yuritadigan mashhur sport jurnalisti bo’lmish Dmitriy Popov, futzal mavzusiga k’aytgan xolda, yangi mavsumda milliy chempionatimizda ishtirok etadigan jamoalar bilan o’k’uvchilarni yak’indan tanishtirib o’tadi.
K’o’shimcha ma’lumot
Aytib o’tganimizdek, kirib kelgan mavsum futzal bo’yicha yurtimizda o’tkaziladigan milliy chempionatning 21-mavsumi bo’ladi. O’zbekiston chempionati kuz-bahor tizimida o’tkaziladi va musobak’aning g’olibi Osiyoda klublar o’rtasida o’tkaziladigan eng nufuzli musobak’a – chempionlar Ligasiga yo’l oladi. YAngi mavsumda jami 11ta jamoa ishtirok etadi. Barcha jamoalar bir-biri bilan 2 martadan o’ynab chik’k’andan so’ng, chempionatda 1-8 o’rinlarda joylashgan jamoalar pley-off bosk’ichida kuch sinashadi. O’tgan yili barcha bosk’ichni muvaffak’iyatli yakunlagan “Olmalik’” jamoasi hozirgi kunda O’zbekistonning amaldagi chempioni hisoblanadi. “Olmalik’” jamoasi a’zosi Jamoliddin Sharipov esa, 38ta golga mualliflik k’ilgan holda, XX O’zbekiston chempionatining to’purari bo’lgan.
O’zbekiston chempioni nomini k’o’lgan kiritgan jamoalar ro’yxati:
“Ardus” (Toshkent) – 6 karra O’zbekiston chempioni, “Turon-S” (Andijon) – 4, “Lokomotiv” (Toshkent) va “Olmalik’” (Olmalik’) – 2, “Stroitel-Zarafshon” (Zarafshon), “Ro’zmat Madaminov” (Xiva), “Jizzax-S” (Jizzax), DJKA “Yunusobod” (Toshkent), “Nafis” (Samark’and), “Uchk’uduk’” (Uchk’uduk’) – 1 marotabadan.
XXI milliy chempionat
1.OLMALIK’ (Olmalik’ sh.)
Ikki karra O’zbekiston chempioni. Jamoa bosh murabbiyi Aleksandr Petrov “Olmalik’” safiga O’zbekiston milliy terma jamoasi tarkibida to’p suradigan ko’plab mashhur futzalchilarni jalb etgan. “Olmalik’” doimiy ravishda o’z tarkibini mustahkamlaydi, xususan, kirib kelayotgan mavsumda klub sharafini “Ardus” va O’zbekiston terma jamoasi tarkibida york’in o’yin namoyish k’ilgan Artur Yunusov himoya k’iladi. “Olmalik’” futzal klublari orasida eng yosh jamoalardan biri hisoblanadi va hali o’z tarbiyalanuvchilarini tayyorlashga ulgurmagan, albatta buning uchun biroz vak’t talab etiladi.
“Olmalik’” kelajakda k’anday kuchga ega bo’lishi klub rahbariyatining siyosatiga bog’lik’ albatta. O’z tarbiyalanuvchilariga ega bo’lish uchun esa, klubga o’z futzal maktabiga ega bo’lish, unga bolalar va o’smirlarni jalb etish talab etiladi. Bundan tashk’ari, “Olmalik’” futbol klubida omadi yurishmagan yoshlarni ham futzalda sinab ko’rsa bo’ladi.
2.ARDUS (Toshkent sh.)
YAngi mavsumda klubda milliy terma jamoamizni Jahon chempionatiga olib chik’k’an ispan mutaxassisi Xose Mariya Mendez ishlaydi. Aytib o’tiz joizki, butun dunyo bo’ylab, FIFAning “PRO” lisenziyasiga ega bo’lgan futzal murabbiylarini soni o’n kishidan sal ortik’rok’dir. Ular k’atoriga Mendez ham kiradi. Jamoa o’z oldiga doimo eng yuk’ori mak’sadlarni k’o’yib keladi. Bugungi kunga kelib “Ardus” mamlakatimizning eng ko’p unvonga ega jamoasi hisoblanadi. Bundan tashk’ari, o’zbek klublari orasida fak’atgina “Ardus” chempionlar Ligasining finaliga k’adar etib borgan. Ushbu natijani poytaxt klubi 2012 yilda k’ayd etgandi.
“Ardus” klubiga e’tibor k’aratsangiz, uning safi doimiy tarzda yosh futzalchilar bilan boyitib borilishiga guvoh bo’lishingiz mumkin. “Ardus” tarkibidagi futzalchilar ham doimiy tarzda milliy terma jamoaga chak’irilishadi. YAna bir k’izik’ holat: “Ardus”ning byudjeti o’rtamiyona klublarnikidan ham kam, ammo jamoa doimiy ravishda chempionatning sovrindorlari k’atorida bo’ladi. Buni “Ardus” fenomini deb atasa ham bo’ladi.
Bu yildan e’tiboran, futzalchilik faoliyatini yakunlagan Nodir Eliboev, “Ardus”ning katta murabbiyi sifatida ishlaydi.
Bu erda yana byudjet mavzusiga k’aytib, bir narsani ta’kidlab o’tsak. “Ardus”dagi maosh va turli xil bonuslar katta mik’dorga ega bo’lmasa-da, klub nafak’at O’zbekistonda balki butun Osiyoda ham eng stabil va uzilishlarsiz maosh to’laydigan jamoalar k’atoriga kiradi. Shu sababli ham, ba’zi futzalchilar katta, ammo 100% anik’ bo’lmagan maosh o’rniga, “Ardus”dagi o’rtacha, lekin stabil maosh olishni tanlaydilar. Albatta, bu to’g’ri yoki noto’g’riligini har bir insonning o’zi hal k’iladi.
3.DO’STLIK-AIN (K’arshi sh.)
Mak’tovga arzigulik jamoa. Oliy ligadagi debyut mavsumida “Do’stlik-AIN” kuchli uchlikdan joy egalladi. Jamoa tarkibini aksari mahalliy futzalchilardan tuzilgan. YOsh futzalchilarni tarkibga doimiy ravishda k’o’shilib kelishi esa, albatta juda ham to’g’ri va samarali ishdir. K’izig’i, “Do’stlik-AIN”ning byudjeti deyarli to’laligicha, fak’atgina jamoa rahbarining mablag’iga k’oplanadi. Albatta, K’ashk’adaryo viloyati rahbariyati klubga yordam ko’rsatadi, lekin asosiy og’irlik baribir klub rahbariga tushadi. Bu kabi jonbozlikni bugungi kunda juda kuzatish mumkin, shuning uchun ham viloyat rahbarlaridan “Do’stlik-AIN”ga ko’prok’ yordam ko’rsatishlarini so’ragan bo’lardik.
4.BUNYODKOR (Toshkent sh.)
YAk’in o’tmishda O’zbekistonning eng zo’r to’purarlaridan biri bo’lgan Abdulla Bo’riev, hozirda “k’aldirg’ochlar” murabbiyidir. Uning to’purarlik k’obiliyati “Bunyodkor”ning o’yin uslubida ham aks etadi. Ushbu jamoa hujumda juda chiroyli va mazmunli o’yin namoyish etadi. Ammo “Bunyodkor” o’z himoyasiga ko’prok’ e’tibor k’aratishi lozim. Aynan himoayadagi xatolar o’tgan yili jamoaga ancha nok’ulayliklar olib keldi.
“Bunyodkor” tarkibi ko’pincha yosh futzalchilar bilan boyitib boriladi. Ular o’zlarini eng yaxshi tomondan ko’rsatishga harak’at k’ilishadi. Gol urishni ham uddalashadi, lekin ko’prok’ dik’k’atni talab k’iladigan himoya chizig’ida tajribasizlik k’ilishadi. Natijada, tajribalirok’ bo’lgan rak’ib hujumchilari ularni jazolashadi. Bundan xatolar kelajakda kamayishiga ishonamiz, chunki ularni bartaraf etish uchun ko’prok’ tajriba kerak bo’ladi. Bo’rievning moratiga shubha k’ilmaymiz.
5.KOGON (Kogon sh.)
Bu erda ham yoshlarga bo’lgan e’tibor kishini k’uvontiradi. K’adimiy Buxoro shahrining kichik tumani bo’lmish Kogonda futbolni va futzalni rivojlantirish uchun etarli zaxira bor. Muxlislar “Lokomotiv-Kogon” futbol jamoasini yaxshi eslashsa kerak. Futzal klubini boshk’arish esa, ancha kamrok’ mablag’ talab etiladi. Hozirda “Kogon” futzal jamoasi chempionatda barcha klublar uchun o’ta nok’ulay rak’ib hisoblanadi. Buni boshk’a klub futzalchilari ko’p marotaba ta’kidlab o’tishgan.
6. TURON-SOLIK’ChI (Andijon sh.)
Ushbu jamoa klublarimiz orasida eng uzok’ tarixga ega. 4-karra O’zbekiston chempioni, chempionatning ko’p karra kumush medallari sohibi, k’achonlardir rak’ib o’yinchilarini dahshatga sola olgan. Ammo, afsus bilan aytish mumkinki, bugun “Turon-Solik’chi”ning ahvoli butkul o’zgargan. Zaif moddiy bazaga ega bo’lgan Andijon viloyatining jamoasi, yaxshi kadrlarga ham muxtojlik sezmok’da. Barcha k’iyinchiliklarga k’aramasdan, “Turon-Solik’chi” chempionatning o’rtamiyona jamoalari k’atorida yurishni uddalayapti.
Bugungi kunda “Turon-Solik’chi”ning eng katta muammosi, mahalliy rahbariyatning jamoaga bo’lgan e’tiborsizligidadir. Bu erda futbol bilan parallel keltirsa ham bo’lardiyu, ammo mavzudan chetlashmagan holda, ishimizni davom ettiraylik. Fak’atgina bir k’o’shimcha bor. “Turon-S” — futzalimizning an’analari va fundamenti. Agarda ushbu faktorlar kimlar uchundir k’immatli bo’lsa, o’sha insonlarni jamoaga yordam berishlarini so’raymiz.
7. MAKSAM-ChIRChIK’ (Chirchik’ sh.)
Chirchik’ shahrida futzalni yaxshi ko’rishadi. Unga jiddiy e’tibor k’aratishadi. Biron marta ham chempionlikni k’o’lga kirita olmagan “Maksam-Chirchik’” uch bor bronza medallari sohibi bo’lgan va Kubok o’yinlarida ananaviy tarzda kuchli ishtirok etib keladi. Bir marta esa, “Ardus”ni finalda dog’da k’oldirgan chirchik’liklar O’zbekiston Kubogi sohibiga aylanishgan. “Maksam-Chirchik’” safida yoshlar bilan birgalikda, anchagina tajribali o’yinchilar to’p surishadi. Masalan, Bahodir Ahmedov olaylik. O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan sportchi, 40 yoshni k’arshilagan Bahodir hamon futzal o’ynashda davom etmok’da. Ahmedov to’g’risida: “Bu inson futzal o’ynash uchun tug’ilgan” deb bemalol aytsa bo’ladi.
“Maksam-Chirchik’” jamoasiga Abdujabbor Gafarov murabbiylik k’iladi. U ham hak’ik’iy futzalsevar va ulkan tajribaga ega bo’lgan inson.
O’tgan yili “Maksam-Chirchik’” chempionatda kutilganidek kuchli ishtirok eta olmadi. Ammo bu jamoani nimalarga k’odir ekanligini futzalni kuzatib boradigan muxlisu mutaxassislar yaxshi bilishadi.
“Maksam-Chirchik’” jamoasi “Maksam-Chirchik’” aksionerlik jamiyatiga tegishlidir. Kimyo sanoatida faoliyat yuritadigan ushbu jamiat “Uzkimyosanoat” va ispaniyaning “Maxamcorp S. A.U” korporasiyalarining k’o’shma korxonasi hisoblanadi.
8.NAFIS (Samark’and sh.)
Oxirgi 3 yil ichida Samark’andda katta o’zgarishlar yuz berdi. Shaharda k’urilgan yangi sport majmuasi faoliyat yuritishni boshlagach, ko’plab yosh ik’tidorlar paydo bo’lib boshladi. Ulardan ba’zilari esa, milliy va yoshlar terma jamoalariga jalb etilgan. “Nafis” jamoasi 2002-2003 mavsumda O’zbekiston chempionligini ko’lga kiritgan.
9. LOKOMOTIV (Toshkent sh.)
Jamoa tarixi uzun bo’lmasa-da, anchagina boy hisoblanadi. 2012-2013 yillardagi mavsumda “yulduzli” tarkibga ega bo’lgan “Lokomotiv” mamlakat chempioniga aylandi. Keyingi mavsumda ham “temiryo’lchilar” 1-o’rinni egallashdi. O’sha yillarda jamoaga yaxshi mablag’ ajratildi va mak’sadga erishildi, ammo k’atorasiga 2 bor chempionlik k’o’lga kiritilganligidan so’ng va chempionlar Ligasida yaxshi natijaga erisha olmagach, rahbariyat tomonidan e’tibor pasaydi.
Bugungi “Lokomotiv”dan nima kutish mumkinligini aytish k’iyin. Jamoa o’z rezerviga ega emas va ushbu klubdan yosh ik’tidorlar deyarli chik’magan.
10. PAXTAKOR (Toshkent sh.)
Ushbu jamoa oldiga ulkan mak’sadlar k’o’yilmagan. Ravshan Rajabov murabbiylik k’ilayotgan “Paxtakor” jamoasi byudjeti juda ham kichkina. Murabbiyning o’ziga ham oson emas. Jamoa deyarli har yili yangi tarkibda ishtirok etadi. Sababi esa oddiy. “Paxtakor”da ik’tidorli futzalchilar paydo bo’lishi bilan, ularni jiddiyrok’ jamoalar o’z tarkibiga k’o’shib olishga tushishadi va ko’p xollarda shunday bo’ladi ham. Lekin “Paxtakor”ning kuchli tomoni ham shunda. Jamoadan har doim yosh ik’tidorlar chik’adi, albatta bunda murabbiyning ham xizmati katta.
11.METALLURG (Bekobod sh.)
Chempionat debyutanti. Jamoa shakllanishi bilan tarkibga bir k’ator tajribali futzalchilar jalb etildi. Bosh murabbiy etib esa, O’zbekiston terma jamoasining sobik’ o’yinchisi Nikolay Odushev tayinlandi. Odushev murabbiylik faoliyati bilan ham yaxshi tanish. Murabbiy sifatida u “Maksam-Chirchik’”, “Ardus” va terma jamoasi safida ham ishlashga ulgurgan. “Metallurg” o’zining ilk mavsumidan k’anday natija ko’rsatishinini esa vak’t ko’rsatadi.
P. S. K’uyida O’zbekiston chempionatining 1-bosk’ichi, 1-turi doirasida o’tkazilgan dastlabki kunda o’tkazilgan natijalar keltirilgan.
14 noyabr, seshanba
Paxtakor – Bunyodkor 1:5
Metallurg – Lokomotiv 4:1
Do’stlik-AIN – Maksam-Chirchik’ 3:2
Kogon – Ardus 3:2
Olmalik’ – Nafis 6:1