Узбек али жинсий тегажоклик хакида гапирмайди гапирса узини айблашади — узбекистон

Узбек али жинсий тегажоклик хакида гапирмайди гапирса узини айблашади — узбекистон

Узбек аeли жинсий тегажоклик хакида гапирмайди. гапирса узини айблашади — узбекистон

Шу кунларда халкаро матбуот диккатида колаeтган аeлларга жинсий шилкимлик килиш муаммоси хозирга кадар Узбекистонда очик тилга олинмайдиган? хатто баъзилар назарида эркак-аeл муносабатларининг табиий унсури сифатида куриладиган холатлигича колмокда. Хар кун уз ишхонаси eки укишида? куча-куй? бозор-учарда шилкимликка нишон булаeтган узбек хотин-кизлари бу хакда очик гапиришдан хамон ийманиб яшамокда. Бунинг сабаблари нимада?
Шилкимлик нишони хикояси
Кашкадарe вилоят туманларидан биридаги 305 одам ишловчи заводда иш юритувчи булиб ишлаб келган 35 яшар аeл бир неча ой аввал бошлигининг жинсий тажовузи устидан узи ишловчи тизим рахбариятига шикоят билан мурожаат килади. (Озодликка аeлнинг хам, унга шилкимлик килган бошликнинг хам исми-фамилияси маълум).
«Бошлик мени кабинетида билагимдан ушлаб? деворга тираб? жинсий тажовуз килди ва узига уйнаш булишни талаб килди. Мен бу вокеадан шикоят килиб Тошкентдаги рахбариятга мурожаат килсам? улар бу вокеани «комплимент» деб бахолаб? босди-босди килишди. Шундан сунг президент порталига eздим. Аризам куриб чикиш учун вилоят ИИБга юборилди»? деди хозирча уз шахсини очиклаб гапиришга рухан тайeр эмаслигини айтган аeл.
Бир фарзандини якка узи катта килаeтган аeлнинг айтишича? заводга утган йили бошлик булгунга кадар хам бу шахс йиллар давомида турли куринишда жинсий тамагирлик килиб келган.
«Бошингиз очик булса? булди? булар жон деб уйнаш булади? деб уйлашади. Хар хил таклифлар килди? хатто уртага одам хам куйди уйнаш бул? деб. Бошлик булганидан кейин? жуда хаддидан ошиб? e айтганимга кунасан? e ишдан кеткизаман? дейишга утди. Жонимдан утказворгандан кейин? шикоят килишга мажбур булдим»? деб иддао килади бу аeл.
«Шилкимлик»да айбланган эркак хикояси
Озодлик жинсий тамагирлик можаросига тортилган 43 яшар эркак-бошлик билан хам бевосита богланиб? унинг хикоясига хам кулок тутди.
«Бу аeл устимдан порталга eзгандан кейин? мени вилоят ИИБга чакиришди. Мен бу аeлнинг кимларнингдир гапига кириб? менга тухмат килганини айтдим. Шундан кейин унга карши тусма ариза билан судга мурожаат килдим. Суд куриб чикди? ажрим чикардими-йукми? билмайман. Очиги? кизиги хам йук. Мен давлат ишидаги одамман? аeлларнинг оркасидан чопиб юришга вактим йук. Кейин? узимнинг оилам у аeлдан 10 марта яхши? уни нима киламан»? деди Озодлик гаплашган можаронинг иккинчи кахрамони.
Кашкадарeлик eш аeл? эркаклар? хусусан? уз бошлигини жинсий тамагирлик ва шилкимликда айблаб расман ариза билан тегишли тизимларга мурожаат килган Узбекистондаги кам сонли аeллардандир.
Айрим норасмий манбалар? узбекистонлик хотин-кизларнинг камида 80 фоизининг ишхонаси eки укишида? eхуд жамоат жойларида у eки бу куринишдаги шилкимлик нишонига айланганини айтса-да? шилкимлик курбонларининг узлари бу хакда очик гапиришга ботинмайди.
Узбекчилик
Шоира ва хукук фаоли Дилором Исхокова бунинг сабабларидан бири анъанавий тарбияга бориб такалишини айтади:
— Куча-куйда? eки укиш-ишхонада хар хил шаклдаги тегажокликка дуч келмаган аeл деярли йук. Дейлик? оилали eш аeлга бошлиги шилкимлик килди? тегажоклик килди? дейлик. Бу хакда у кимга айта олади? Эрига? уйидагиларга келиб айтса? унинг узини айбдорга чикаришади? оиласи бузилиб кетади. Тегажоклик килган колиб? унинг курбони жазоланади. Шунинг учун аксар аeллар бунака холатларни узи билан гурга олиб кетадиган сирга айлантириб яшайди. Зотан? оналар кизларига тарбия бераркан? бунака вокеаларни ташкарига олиб чикмасликни ургатади. Узбекчилик? дейди буни? дейди Дилором Исхокова.
Озодликка гапирган узбекистонликлардан бири? аeлларга тегажокликнинг купчилик уйлагандек? кизлар нисбатан эмин-эркин кийиниб? эмин-эркин харакатланадиган шахарлардан кура, кишлокларда чукуррок илдиз отганини айтади.
“Бу муаммо? айникса кишлокларда жуда кенг таркалиб кетган. Кишлокларда кечкурун хотин-кизлар кучага чикиб юролмайди? чикса оркасидан биров-ярми дарров илакишади? шилкимлик килади. Гапирса? яхши киз кечкурун кучага чикмайди? деб узини айбдор килишади”? дейди уз опа-сингиллари вазиятидан яхши хабардор кишлоклик йигит.
Шилкимнинг жазосини ким беради?
Озодликка гапирган кишлоклик йигит? Узбекистоннинг аксар худудида аeлларга тегажоклик килувчиларни жазолашнинг анъанавий механизми оталар? eхуд ака-укалар? яъни эркак кариндошлар масъулиятига юкланганини айтади.
«Кишлокларда асосан кизлар акасига айтади? eки ака билиб колса? узи аралашади. Бу нари борса? ака бориб шилкимлик? тегажоклик килганларни уриши? калтаклаши мумкин? дегани. Асосий жазо шу булиб турибди халиям. Акаси йук? тарафини оладиган хеч кими йук кизларга жуда огир кишлокларда. Уларга дуч келган одам гап отган? дуч келган жойини ушлаган. Бунака нарсалар? айникса? туйларда куп булади»? дейди бу сухбатдош.
Дилором Исхокова? шилким ва тегажоклар “жазосини бериш” нафакат кишлоклар? балки аксар Узбекистон буйлаб узини опа-сингиллар номуси курикчиси деб билувчи акалар зиммасида колаeтганини айтади. Бу сухбатдошга кура? мамлакат Жиноят Кодексида бундай харакат учун жазонинг мутлак йуклиги? демакки шилкимлик ва жинсий тегажокликнинг жиноятга тенглаштирилмагани муаммони янада огирлаштираeтган омиллардан бири:
— Узбекистон Жиноят Кодексининг 121-моддаси бор. Унда «аёлни жинсий алока килишга мажбур этиш/ Хизмат, моддий ёки бошка жихатлардан айбдорга карам булган аёлни жинсий алока килишга ёки жинсий эхтиёжни гайритабиий усулда кондиришга мажбур этиш» учун 300 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёки икки йилгача ахлок тузатиш ишлари билан жазоланади? деб куйипти. Бор гап шу? яъни жинсий алокага мажбурлашгина жиноят ва унга хам ута енгил жазо тайинланган. Шилкимлик? аeлга тегажоклик килиш? уни жинсий алокага мажбурлашгача булган бошка канчадан-канча хунук харакатлар бу моддага умуман киритилмаган? деган Исхокова муаммога ечим излашни шилкимлик ва тегажокликнинг хар бир куринишини Жиноят Кодексида аниклаштириб? унга тегишли жазо белгилашдан бошлаш кераклигини айтади.
Айни пайтда? Озодлик гаплашган бошка кузатувчилар хам? узбек жамиятида норма сифатида кабул килинадиган жинсий тегажокликка нишон булганда кизларни кандай килиб узини химоя килишнинг жисмоний? рухий ва легал йулларига ургатиш лозимлигини айтади.
Кашкадарeда хам «шилким» колиб? шилкимликка учраган аeл айбдор килинди
Маколамиз кахрамонларига кайтамиз. Озодлик билан сухбатда кул остида аёлга мунтазам жинсий тамагирлик? огзаки ва жисмоний шилкимлик килганликда айбланган эркак бошлик? аризачи аeлнинг узини тухматчиликда айблаб берган аризасини суд куриб чиккани? аммо ажримдан бехабарлигини айтди.
Аммо шикоятчидан судланувчига айланган аeлга кура? бошликнинг аризаси туман маъмурий махкамасида куриб чикилиб? ажрим аллакачон чикарилган.
«Мени тухматчига чикарди суд. Бошликнинг пули хам? таниши хам куп. Орага ким тушди? канча пул аралашди? билмайман. Билганим? суд адолатсиз хукм билан мени тухматчи деб топди ва энг кам иш хакининг бир баравари микдорида жаримага тортди. Мана сизга? Узбекистонда бошликнинг шилкимлигига карши овоз чикаришга журъат килган eлгиз аeлнинг такдири»? дейди аччик билан бу сухбатдош.
Суд томонидан «тухмат курбони» деб топилган бошлик? бу аeлга нисбатан хусумати йуклигини айтиб? аeлнинг хамон ишда колаeтгани? икковлоннинг «ярашиб кетгани»ни бунинг тасдиги сифатида тилга олди.
Аммо бошлигини сурункали шилкимликда айблаган аeлнинг гапи бошкачарок булди.
«Хозиргача орамизда салом-алик йук эди. Хозир сиз билан гаплашгандан кейин менга? «келинг энди унутайлик бу вокеани? ака-сингил булиб ишлайлик»? деб колди. Мени хозирча шу гапни айтиш учун ушлаб турипти. Уёги нима булишини билмайман»? дейди кашкадарeлик аeл.
(Озодлик бу жараeнни кузатишда давом этади)
Тома-тома кул булур…
Айни кунларда аксар Гарб давлатларида шоу бизнесдаги машхур шахслар? спорт тренерлари? таникли сиeсатчи ва жамоат арбобларининг хотин-кизларга йиллар давомида жинсий тегажоклик ва тажовуз килиб келгани билан боглик можаролар давом этмокда.
Холливуднинг энг кудратли продюсери Харви Вайнштейннинг унлаб йиллар давомида eш актрисаларга жинсий тегажоклик? жинсий зуравонлик килиб келгани фош булиши ортидан бошка бир катор Холливуд юлдузлари? айрим сенатор ва телеюлдузларнинг хам хотин-кизларга тегажоклик килиб келганига оид хикоялар уртага чикмокда. Окибатда? бундай харакатда айбланаeтганлар уз иши ва мартабасидан айрилиб? айрим холларда жиноий иш фигурантига айланмокда.
Бу можаролар ортидан нафакат АКШ? балки аксар Гарб давлатларида иши? карьераси? колаверса ижтимоий мавкеини йукотишдан куркиб йиллар давомида узига нисбатан килинган жинсий босим ва тегажокликлар хакида индамай келган хотин-кизлар аста-секин уз аччик хикояларини жамоатчиликка айта бошлади.
Айни шундай ачччик хикоя ва курсатмаларни eзиш? жамоатчилик билан бахам куриш максадида #MeToo кампанияси бошланди ва хозирда дунeнинг куплаб давлатларида турли тилларда оммалашиб бормокда.
Бунинг ортидан? бу муаммо халкаро оммавий ахборот воситалари диккат-марказида колаeтган? жамоатчилик кенг мухокама килаeтган мавзулигича колмокда.
Узбекистон оммавий ахборот воситалари? хусусан? телеканалларда бу мавзунинг кутарилгани? жамоатчилик уни мухокама килгани хозирча курилмади.
Узбекистонда давлат томонидан хотин-кизлар манфаатининг расмий химоячиси этиб белгиланган Хотин-кизлар кумитасида? на бу кампанияни кузатаeтган? ва на аeлларга нисбатан шилкимлик муаммоси буйича махсус шугулланадиган булим eки мутахассисни мавзуни урганиш жараeнида топишнинг имкони булмади.
(Хаттоки? бу кумитадагиларнинг мазкур муаммо билан махсус шугулланиш-шугулланмаслигини хам аниклаштириб булмади — 23 ноябрдан бошлаб кумита мутасадди ва мутахассислари оммавий тарзда республика буйлаб хизмат сафарига юборилгани боис? уларни иш жойида топиб булмади.)
Озодлик жинсий тегажоклик нишони булган ва булаeтган? бундай тегажокликнинг дунeвий? эркак-аeл тенг хукукли саналган давлатда нормал харакат сифатида кабул килинишига карши хотин-кизларга минбар беради.
Сиз бундай тегажоклик нишони булган булсангиз? уз хикоянгизни айтиб беринг!
Айни пайтда? укиш ва иш? жамоат ва хусусий жойларда жинсий тегажокликка бархам бериш учун нималар килиш керак?
Бу муаммони очик гапириб? мухокама килишга узбек жамияти? биринчи галда? аeлларнинг узи тайeрми?
Хикоя? фикр ва мулохазаларингизни ижтимоий тармоклар оркали бизга билдиринг. Гапирмокчи булганлар? Telegram, WhatsApp тармогидаги +420 724 971 539; +420 724 740 755 ракамлари? eки ozodlikmail@gmail. com электрон почтамизга “жинсий тегажоклик хакида гапирмокчиман”? деган хабар юборса? узимиз кайта богланамиз. Истасангиз? шахсингиз сир колиши кафолатланади.

Комментарии 0

Оставить комментарий

Ваш email не будет опубликован.