Vasiylik va homiylik tugrisida — o’zbekiston

Qonunchilik palatasi tomonidan 2013 yil 8 noyabrda qabul qilingan
Senat tomonidan 2013 yil 12 dekabrda maqullangan
1-bob. Umumiy qoidalar
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi
Ushbu Qonunning maqsadi vasiylik va homiylik sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2-modda. Vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlari
Vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.
Agar Uzbekiston Respublikasining khalqaro shartnomasida Uzbekiston Respublikasining vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bulsa, khalqaro shartnoma qoidalari qullaniladi.
3-modda. Asosiy tushunchalar
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qullaniladi:
vasiylik — un turt yoshga tulmagan etim bolalarni va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarni, shuningdek sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolarni ularga taminot, tarbiya va talim berish, ularning mulkiy va shakhsiy nomulkiy huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida joylashtirishning huquqiy shakli;
Shuningdek qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 32-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 173-moddasining birinchi qismi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom 52-bandining birinchi khatboshisi.
homiylik — un turt yoshdan un sakkiz yoshgacha bulgan etim bolalarni va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarni, shuningdek sud tomonidan muomala layoqati cheklangan fuqarolarni ularga taminot, tarbiya va talim berish, ularning mulkiy va shakhsiy nomulkiy huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish maqsadida joylashtirishning huquqiy shakli. Sogligining holatiga kura mustaqil ravishda uz huquqlarini amalga oshira olmaydigan va uz majburiyatlarini bajara olmaydigan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqarolarga bu shakhslarning iltimosiga kura homiylik belgilanishi mumkin;
Shuningdek qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 32-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 173-moddasining birinchi qismi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom 52-bandining ikkinchi khatboshisi.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs — uziga nisbatan vasiylik yoki homiylik belgilangan shakhs;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar — alohida gamkhurlikka, shuningdek uz huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishiga muhtoj bulgan etim bolalar va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalar, ota-onalik huquqidan mahrum etilmagan ota-onasi bulgan hamda bolalarning hayoti yoki sogligiga bevosita tahdid tugdirayotgan yoki ularning taminoti, tarbiya va talim olishiga doir talablarga javob bermaydigan sharoitda yashayotgan bolalar, sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqarolar, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan fuqarolar.
4-modda. Vasiylik va homiylik sohasidagi davlat siyosatining asosiy yunalishlari
Vasiylik va homiylik sohasidagi davlat siyosatining asosiy yunalishlari quyidagilardan iborat:
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning uz vaqtida aniqlanishi, hisobga olinishi va joylashtirilishini taminlash;
Qarang: mazkur Qonunning 16-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining VI-bulim («Ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalarni joylashtirish shakllari»), Uzbekiston Respublikasi «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonunining 24-moddasi oltinchi qismi, shuningdek Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga etmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) tugrisida»gi nizom va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom, «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizom.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish;
vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlari ijrosini taminlash;
bolalarni oilada tarbiyalash shaklining ustuvorligini taminlash;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar tugrisida gamkhurlik kursatayotgan oilalarni qullab-quvvatlash;
vasiylik va homiylik sohasida davlat boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari hamda nodavlat notijorat tashkilotlari urtasidagi hamkorlikni taminlash;
vasiylik va homiylik sohasida khalqaro hamkorlikni amalga oshirish.
5-modda. Vasiylik va homiylikning asosiy prinsiplari
Vasiylik va homiylikning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:
qonuniylik;
insonparvarlik va mehr-shafqat;
vasiylik va homiylik masalalarida individual yondashuv;
bolalarni oilada tarbiyalash shaklining ustuvorligi;
vasiylik va homiylikka doir majburiyatlarni qabul qilishning va rad qilishning ikhtiyoriyligi.
6-modda. Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni qabul qilgan oilani kuzatib borish
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni qabul qilgan oila joylashgan erdagi vasiylik va homiylik organlari vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning ijtimoiy va psikhologik moslashuvini taminlash maqsadida ushbu oilani kuzatib borishni amalga oshiradi.
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni qabul qilgan oilani kuzatib borish qonun hujjatlarida nazarda tutilgan maslahat yordami, huquqiy, ijtimoiy, psikhologik-pedagogik, tibbiy yordam kursatilishini kuzda tutadi.
Vasiylikka yoki homiylikka muhtoj bulgan shakhslarni qabul qilgan oilani kuzatib borish bepul amalga oshiriladi.
2-bob. Vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari hamda ularning vakolatlari
7-modda. Vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari
Vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari jumlasiga quyidagilar kiradi:
Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi;
Uzbekiston Respublikasi Khalq talimi vazirligi;
Uzbekiston Respublikasi Sogliqni saqlash vazirligi;
Oldingi tahrirga qarang.
(7-moddaning birinchi qismi beshinchi khatboshisi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
mahalliy davlat hokimiyati organlari.
Vasiylik va homiylik buyicha faoliyat:
tuman, shahar khalq talimi muassasalari faoliyatini metodik taminlash va tashkil etish bulimlari tomonidan — voyaga etmaganlarga nisbatan;
tuman, shahar tibbiyot birlashmalari tomonidan — sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan fuqarolarga, shuningdek sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqarolarga nisbatan amalga oshiriladi;
(7-moddaning ikkinchi qismi uchinchi khatboshisi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(7-moddaning ikkinchi qismi turtinchi khatboshisi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuniga asosan chiqarilgan — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
Mahalliy davlat hokimiyati organlari vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyatni ushbu Qonunda va boshqa qonun hujjatlarida belgilangan vakolatlar doirasida amalga oshiradi.
Uzbekiston Respublikasining konsullik muassasalari Uzbekiston Respublikasidan tashqarida yashaydigan, ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan voyaga etmagan, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan Uzbekiston Respublikasi fuqarolariga, shuningdek sogligining holatiga kura mustaqil ravishda uz huquqlarini amalga oshira olmaydigan va uz majburiyatlarini bajara olmaydigan voyaga etgan Uzbekiston Respublikasi fuqarolariga nisbatan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda vasiylik yoki homiylik belgilash chora-tadbirlarini kuradi.
Vasiylik va homiylik organlaridan tashqari boshqa yuridik va jismoniy shakhslarning vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni aniqlash va joylashtirish buyicha faoliyat yuritishiga yul quyilmaydi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 2, 3 va 4-bandlari, Uzbekiston Respublikasining Konsullik ustavining 33-moddasi.
8-modda. Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining vasiylik va homiylik sohasidagi vakolatlari
Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
vasiylik va homiylik sohasida yagona davlat siyosati amalga oshirilishini taminlaydi;
vasiylik va homiylik sohasidagi davlat dasturlarini tasdiqlaydi;
davlat boshqaruvi organlarining, mahalliy davlat hokimiyati organlarining vasiylik va homiylik sohasidagi faoliyatini muvofiqlashtirib boradi;
vasiylik va homiylikni belgilash, shuningdek vasiy va homiy tayinlash tartibini belgilaydi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestrini (bundan buyon matnda davlat reestri deb yuritiladi) tashkil etish va yuritish tartibini hamda unga kiritiladigan malumotlar ruykhatini belgilaydi;
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlar yigmajildini yuritish va vasiy yoki homiy tomonidan uz majburiyatlarini bajarishi tugrisida hisobot taqdim etish tartibini belgilaydi.
Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
Qushimcha malumot uchun qarang: Uzbekiston Respublikasining «Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tugrisida»gi Qonuni.
9-modda. Uzbekiston Respublikasi khalq talimi, sogliqni saqlash vazirliklarining vasiylik va homiylik sohasidagi vakolatlari
(9-moddaning nomi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
Uzbekiston Respublikasi khalq talimi, sogliqni saqlash vazirliklari uz vakolatlari doirasida:
(9-moddaning birinchi qismi birinchi khatboshisi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
vasiylik va homiylik sohasidagi davlat siyosatini amalga oshirishda ishtirok etadi;
vasiylik va homiylik sohasidagi davlat dasturlarini ishlab chiqadi hamda ularni amalga oshirishda ishtirok etadi;
bolalarni oilada tarbiyalash shaklining ustuvorligini taminlaydi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishini taminlaydi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarga munosib turmush va taminot sharoitlarini taminlaydi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishni taminlovchi davlat muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirib boradi;
ijtimoiy ishlar sohasida vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni maslahat yordami, ijtimoiy-huquqiy, psikhologik-pedagogik, tibbiy jihatdan kompleks qullab-quvvatlashni taminlovchi mutakhassislar tayyorlaydi;
oila va bolalarni qullab-quvvatlash muassasalari tarmoqlarini, khizmatlarini, vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarga hamda ularning oilalariga maslahat yordami, huquqiy, ijtimoiy, psikhologik-pedagogik, tibbiy yordam va khizmatlar kursatish markazlarini rivojlantirish buyicha chora-tadbirlar kuradi;
vasiylik va homiylik sohasida khalqaro hamkorlikni belgilangan tartibda amalga oshiradi.
Uzbekiston Respublikasi khalq talimi, sogliqni saqlash vazirliklari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
Qushimcha malumot uchun qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 5 avgustdagi 372-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasi Khalq talimi vazirligi tugrisida»gi nizom, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 14 yanvardagi 18-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasi Sogliqni saqlash vazirligi tugrisida»gi nizom.
(9-moddaning ikkinchi qismi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
10-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining vasiylik va homiylik sohasidagi vakolatlari
Mahalliy davlat hokimiyati organlari uz vakolatlari doirasida:
vasiylik va homiylik sohasidagi davlat dasturlarini amalga oshirishda ishtirok etadi;
vasiylik va homiylik sohasidagi hududiy dasturlarni ishlab chiqadi, tasdiqlaydi hamda amalga oshiradi;
vasiylik va homiylik sohasidagi vazifalarni bajaruvchi hududiy davlat boshqaruvi organlari faoliyatini nazorat qilishni hamda muvofiqlashtirib borishni amalga oshiradi;
Qarang: mazkur Qonunning 7-moddasi.
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga doir tadbirlarni ishlab chiqadi hamda amalga oshiradi;
davlat reestrini yuritadi.
Qarang: mazkur Qonunning 18-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizom.
Mahalliy davlat hokimiyati organlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
Qushimcha malumot uchun qarang: Uzbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati tugrisida»gi Qonuni.
Tumanlar, shaharlar hokimlari vasiylikni yoki homiylikni belgilash va tugatish buyicha, shuningdek vasiylarni yoki homiylarni uz majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yokhud chetlashtirish tugrisida qarorlar qabul qiladi.
Shuningdek qarang: mazkur Qonunning 19-moddasi, 21-moddasining birinchi va uchinchi qismlari, 24-moddasining birinchi qismi, 25-moddasining birinchi va ikkinchi qismlari, 26-moddasining birinchi va beshinchi qismlari, 29-moddasining uchinchi qismi, 30-moddasining birinchi qismi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 174-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 8 va 9-bandlari.
11-modda. Vasiylik va homiylik organlarining asosiy vazifalari
Vasiylik va homiylik organlarining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni uz vaqtida aniqlash va hisobga olish;
Qarang: mazkur Qonunning 16-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 149-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 56, 57 va 58-bandlari.
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning zarur hujjatlarini tayyorlash va ularni joylashtirish;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 78-82-bandlari.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi hamda vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish;
vasiylar va homiylarning majburiyatlari bajarilishini, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning taminoti, ularga tarbiya va talim berish sharoitlarini, shuningdek mol-mulki but saqlanishini taminlash ustidan nazorat qilish.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 92-99-bandlari.
12-modda. Tuman, shahar khalq talimi muassasalari faoliyatini metodik taminlash va tashkil etish bulimlarining vasiylik va homiylik sohasidagi vakolatlari
Tuman, shahar khalq talimi muassasalari faoliyatini metodik taminlash va tashkil etish bulimlari uz vakolatlari doirasida:
etim bolalarni va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarni aniqlaydi va ularning hisobini yuritadi;
Qarang: mazkur Qonunning 16-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 149-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 56, 57 va 58-bandlari.
etim bolalar va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalar haqidagi malumotlarning akhborot bazasini yuritadi, malumotlarni Uzbekiston Respublikasi Khalq talimi vazirligining malumotlar bazasiga kiritish uchun taqdim etadi, shuningdek davlat statistika hisobotini tegishli davlat statistika organiga qonun hujjatlarida belgilangan shaklda va muddatlarda taqdim etadi;
etim bolalar va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalar tugrisidagi, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulki haqidagi malumotlarni davlat reestriga kiritish uchun tuman, shahar hokimligiga taqdim etadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizomning 5-bandi.
etim bolalarning va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishini taminlaydi;
vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan hamda vasiylarga va homiylarga quyiladigan talablarga mos bulgan shakhslarni tanlashni hamda hisobga olishni amalga oshiradi;
Qarang: mazkur Qonun 21-moddasining turtinchi qismi va 22-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 68 va 69-bandlari.
etim bolalarga va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarga nisbatan vasiylik yoki homiylik belgilash uchun zarur hujjatlarni tayyorlaydi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 78-82-bandlari.
etim bolalarning va ota-onasi qaramogidan mahrum bulgan bolalarning turmush va taminot sharoitlarini, shuningdek vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhslarning turmush sharoitlarini tekshiruvdan utkazadi hamda bu haqda dalolatnoma tuzadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 59 va 60-bandlari.
etim bolalarga va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarga nisbatan vasiylik yoki homiylik belgilanishi zarurligi, shuningdek vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhsning vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkinligi tugrisida tuman, shahar hokimiga khulosa beradi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 60 va 61-bandlari.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlar yigmajildlarini yuritadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlari yigmajildini yuritish va vasiy yoki homiy tomonidan uz majburiyatlarini bajarishi tugrisida hisobot taqdim etish tartibi haqida»gi nizomning II bobi («Vasiylik yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlar yigmajildini shakllantirish»).
vasiylar va homiylarning uz zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarni bajarishi ustidan nazoratni amalga oshiradi, ularga vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarni tarbiyalashni, ularning tibbiy kuzatuvini tashkil etishda, talim muassasalariga hamda ishga joylashtirilishida yordam kursatadi;
Qarang: mazkur Qonunning 42-moddsi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 92-99-bandlari.
etim bolalarni va ota-onasining qaramogidan mahrum bulgan bolalarni joylashtirishni, shuningdek ularning mol-mulki but saqlanishini taminlaydi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining VI bulimi («Ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalarni joylashtirish shakllari»), Uzbekiston Respublikasining «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonunning 24-moddasi oltinchi qismi, Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga etmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) tugrisida»gi nizom va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom, mazkur Qonunning 7-bobi («Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mulkiy huquqlarini himoya qilish»).
vasiylikni yoki homiylikni tugatish tugrisida, shuningdek ushbu Qonunning 29 va 30-moddalarida nazarda tutilgan hollarda vasiylarni yoki homiylarni uz majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yokhud chetlashtirish haqida tuman, shahar hokimiga iltimosnomalar kiritadi;
bolaning hayotiga yoki sogligiga bevosita tahdid tugilgan hollarda uni ota-onasidan yokhud ota-onasining urnini bosuvchi shakhslardan olib quyish chora-tadbirlarini kuradi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 87-moddasi, shuningdek Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 14 va 15-bandlari.
voyaga etmaganni tula muomalaga layoqatli deb elon qilish (emansipasiya) tugrisida homiylarning roziligi bilan qaror qabul qiladi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 28-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 32 va 33-bandlari.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish masalalari yuzasidan belgilangan tartibda ariza bilan sudga murojaat qiladi, mazkur masalalar yuzasidan ishlarni sud majlislarida kurib chiqishda ishtirok etadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik prosessual kodeksining 2-kichik bulimi, («Davo ishlarini yuritish») 3-kichik bulim («Davlat organlari va boshqa organlar, shuningdek mansabdor shakhslarning khatti-harakatlari (qarorlari) ustidan berilgan shikoyat va arizalar buyicha ish yuritish»).
un turt yoshdan un sakkiz yoshgacha bulgan voyaga etmaganning uz ish haqi, stipendiyasi yoki boshqa daromadlarini mustaqil ravishda tasarruf etish huquqini cheklash yoki uni bu huquqdan mahrum etish tugrisida sudga zarur hollarda ariza bilan murojaat qiladi, voyaga etmaganning qonunda belgilangan tartibda tula muomala layoqatiga ega bulishi hollari bundan mustasno;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik prosessual kodeksining 33-bobi («Fuqaroni muomala layoqati cheklangan yoki muomalaga layoqatsiz deb topish»), shuningdek Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksining 28-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 32 va 33-bandlari.
Oldingi tahrirga qarang.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarga tegishincha maslahat yordami, huquqiy, ijtimoiy, psikhologik-pedagogik va tibbiy yordam kursatish borasida huquqni muhofaza qiluvchi organlar, talim muassasalari, sogliqni saqlash muassasalari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari bilan hamkorlik qiladi;
(12-moddaning birinchi qismi un sakkizinchi khatboshisi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
fuqarolarga vasiylik va homiylik masalalari buyicha maslahatlar beradi;
fuqarolarning vasiylik va homiylik masalalariga doir murojaatlarini kurib chiqadi hamda ular yuzasidan zarur choralar kuradi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining «Jismoniy va yuridik shakhslarning murojaatlari tugrisida»gi Qonuni.
Tuman, shahar khalq talimi muassasalari faoliyatini metodik taminlash va tashkil etish bulimlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 5-bandi.
13-modda. Tuman, shahar tibbiyot birlashmalarining vasiylik va homiylik sohasidagi vakolatlari
Oldingi tahrirga qarang.
Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari uz vakolatlari doirasida:
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarni, shuningdek sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan shakhslarni aniqlaydi hamda ularning hisobini yuritadi;
Qarang: mazkur Qonunning 16-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 56, 57 va 58-bandlari.
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolar, shuningdek sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan shakhslar haqidagi malumotlarning akhborot bazasini yuritadi, malumotlarni Uzbekiston Respublikasi Sogliqni saqlash vazirligining malumotlar bazasiga kiritish uchun taqdim etadi, shuningdek davlat statistika hisobotini tegishli davlat statistika organiga qonun hujjatlarida belgilangan shaklda va muddatlarda taqdim etadi;
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolar, shuningdek sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan shakhslar tugrisidagi, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulki haqidagi malumotlarni davlat reestriga kiritish uchun tuman, shahar hokimligiga taqdim etadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizomning 5-bandi.
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishini taminlaydi;
vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan hamda vasiylarga va homiylarga quyiladigan talablarga mos bulgan shakhslarni tanlashni hamda hisobga olishni amalga oshiradi;
Qarang: mazkur Qonun 21-moddasining turtinchi qismi va 22-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 68 va 69-bandlari.
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarga, shuningdek sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan shakhslarga nisbatan vasiylik yoki homiylik belgilash uchun zarur bulgan hujjatlarni tayyorlaydi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 78-82-bandlari.
muomalaga layoqatsiz va muomala layoqati cheklangan fuqarolarning, sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan shakhslarning turmush va taminot sharoitlarini, shuningdek vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhslarning turmush sharoitlarini tekshiruvdan utkazadi hamda bu haqda dalolatnoma tuzadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 59 va 60-bandlari.
vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhsning vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkinligi tugrisida tuman, shahar hokimiga khulosa beradi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 60 va 61-bandlari.
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlar yigmajildlarini yuritadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlari yigmajildini yuritish va vasiy yoki homiy tomonidan uz majburiyatlarini bajarishi tugrisida hisobot taqdim etish tartibi haqida»gi nizomning II bobi («Vasiylik yoki homiylikdagi shakhslarning shakhsiy hujjatlar yigmajildini shakllantirish»).
vasiylar va homiylarning uz zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarni bajarishi ustidan nazoratni amalga oshiradi, ularga vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarni parvarish qilishni, tarbiyalashni va ularning tibbiy kuzatuvini tashkil etishda yordam kursatadi;
Qarang: mazkur Qonunng 42-moddsi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 92-99-bandlari.
vasiylikni yoki homiylikni tugatish tugrisida, shuningdek ushbu Qonunning 29 va 30-moddalarida nazarda tutilgan hollarda vasiylarni yoki homiylarni uz majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yokhud chetlashtirish haqida tuman, shahar hokimiga iltimosnomalar kiritadi;
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish masalalariga doir ariza bilan belgilangan tartibda sudga murojaat qiladi, mazkur masalalarga doir ishlarni sud majlislarida kurib chiqishda ishtirok etadi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik prosessual kodeksining 2-kichik bulim. («Davo ishlarini yuritish») 3-kichik bulim. («Davlat organlari va boshqa organlar, shuningdek mansabdor shakhslarning khatti-harakatlari (qarorlari) ustidan berilgan shikoyat va arizalar buyicha ish yuritish»)
huquqni muhofaza qiluvchi organlar, talim muassasalari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari bilan vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarga tegishincha maslahat yordami, huquqiy, ijtimoiy, psikhologik-pedagogik va tibbiy yordam kursatish buyicha hamkorlik qiladi;
fuqarolarga vasiylik va homiylik masalalari buyicha maslahatlar beradi;
fuqarolarning vasiylik va homiylik masalalariga doir murojaatlarini kurib chiqadi hamda ular yuzasidan zarur choralar kuradi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining «Jismoniy va yuridik shakhslarning murojaatlari tugrisida»gi Qonuni.
Tuman, shahar tibbiyot birlashmalari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 6-bandi.
(13-moddaning matni Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(14-modda Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuniga asosan uz kuchini yuqotgan — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
3-bob. Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar va ularning mol-mulki tugrisidagi akhborot
15-modda. Davlat reestriga kiritish uchun malumotlarni taqdim etish
Vasiylik va homiylik organlari vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar tugrisidagi, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulki haqidagi malumotlarni davlat reestriga kiritish uchun har oyda tuman, shahar hokimligiga taqdim etadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizomning 5-bandi.
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning yashash joyi va uning mulkiy ahvoli uzgargan taqdirda, vasiylik va homiylik organlari mazkur uzgarishlar tugrisida etti ish kuni ichida tuman, shahar hokimligini khabardor etishi hamda uning shakhsiy hujjatlar yigmajildini mazkur shakhsning yangi yashash joyidagi vasiylik va homiylik organiga yuborishi shart. Bunda shakhsiy hujjatlar yigmajildining kuchirma nuskhasi vasiylik va homiylik organining arkhivida qolishi shart.
16-modda. Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar aniqlanganligi tugrisida vasiylik va homiylik organlariga malumotlar taqdim etish
Oldingi tahrirga qarang.
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar aniqlanganda, huquqni muhofaza qiluvchi organlar, fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari, talim muassasalari va sogliqni saqlash muassasalari, shuningdek fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari mazkur shakhslar aniqlangan kundan etiboran etti ish kuni ichida ular haqidagi malumotlarni yozma shaklda vasiylik va homiylik organlariga yuboradi.
(16-moddaning birinchi qismi Uzbekiston Respublikasining 2016 yil 26 dekabrdagi URQ-416-sonli Qonuni tahririda — UR QHT, 2016 y., 52-son, 597-modda)
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan bolalar aniqlangan hollarda, vasiylik va homiylik organi bunday malumotlar olingan kundan etiboran uch ish kuni ichida ularning turmush va taminot sharoitlarini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tekshiruvdan utkazishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 149-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 59 va 60-bandlari, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2008 yil 26 maydagi 110-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik organiga ota-onasining qarovisiz qolgan bolalar tugrisidagi malumotlarni taqdim etish tartibi haqida»gi nizom.
17-modda. Yashash joyi Uzbekiston Respublikasining boshqa viloyatlari, tumanlari, shaharlari yoki boshqa mamlakat bulgan vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj shakhslar aniqlanganda vasiylik va homiylik organlarining majburiyatlari
Yashash joyi Uzbekiston Respublikasining boshqa viloyatlari, tumanlari, shaharlari yoki boshqa mamlakat bulgan vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar aniqlangan taqdirda vasiylik va homiylik organlari:
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar aniqlanganligi tugrisidagi malumotlarni davlat reestriga kiritish uchun ular haqiqatda turgan joydagi tuman, shahar hokimligiga taqdim etadi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhs aniqlanganligi haqida uning yashash joyidagi vasiylik va homiylik organini khabardor qiladi;
vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning yashash joyidagi vasiylik va homiylik organidan mazkur shakhsning ota-onasi yoki boshqa qarindoshlari, turar joyi va boshqa mol-mulki bor-yuqligini tasdiqlovchi hujjatlarni oladi;
ularni yashash joyiga qaytarishga kumaklashadi.
Yashash joyi Uzbekiston Respublikasining boshqa viloyatlari, tumanlari, shaharlari yoki boshqa mamlakat bulgan vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar aniqlanganda vasiylik va homiylik organlarining zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bulishi mumkin.
18-modda. Davlat reestrini yuritish
Davlat reestrini tuman, shahar hokimligi yuritadi.
Davlat reestriga vasiylik va homiylik organlaridan kelib tushadigan vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslar tugrisidagi, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulki haqidagi malumotlar kiritiladi.
Qarang: mazkur Qonunning 15-moddasi.
Davlat reestrini tashkil etish va yuritish tartibi hamda unga kiritiladigan malumotlar ruykhati Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarni, ularning joylashtirilganligi hamda mol-mulkini hisobga olish davlat reestri tugrisida»gi nizom.
4-bob. Vasiylik va homiylikni belgilash. Vasiy yoki homiy tayinlash
19-modda. Vasiylik va homiylikni belgilash
Vasiylik va homiylik tuman, shahar hokimining qarori bilan belgilanadi.
Vasiylik yoki homiylik vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning yashash joyi buyicha, agar shakhs muayyan yashash joyiga ega bulmasa, vasiyning yoki homiyning yashash joyi buyicha belgilanadi.
Qaran: mazkur Qonunning 10-moddasi uchinchi qismi, 21-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 174-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasida vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 59-72-bandlari.
20-modda. Ota-ona yashash joyida vaqtincha bulmaganda vasiylik yoki homiylik belgilash
Ota-ona yashash joyida vaqtincha bulmaganda, agar bola ular tomonidan olti oydan ortiq muddatga qarindoshlarining yoki boshqa yaqin kishilarining vasiyligida yoki homiyligida va nazorati ostida qoldirilgan bulsa, mazkur shakhslarning bolaga nisbatan vasiyligi yoki homiyligi belgilanadi.
Ota-ona yashash joyida olti oydan kam muddatga vaqtincha bulmaganda, basharti bola ular tomonidan qarindoshlarining yoki boshqa yaqin kishilarining vasiyligida yoki homiyligida va nazorati ostida qoldirilgan bulsa, vasiylik yoki homiylik, agar bu bolaning manfaatlari uchun zarur bulsa, belgilanadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom II bulimi 3 bobining 2 paragrafi («Alohida holatlarda vasiylik va homiylikni belgilash, vasiy va homiyni tayinlash khususiyatlari»).
21-modda. Vasiy yoki homiy tayinlash
Vasiylik yoki homiylik buyicha majburiyatlarni bajarish uchun tuman, shahar hokimining qarori bilan vasiy yoki homiy tayinlanadi.
Qarang: mazkur Qonunning 10-moddasi uchinchi qismi, 19-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 174-moddasi va Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 67-bandi.
Voyaga etgan fuqarolar faqat uz roziligiga kura vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkin.
Tuman, shahar hokimi vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhsning yozma arizasiga muvofiq vasiy yoki homiy tayinlaydi.
Vasiy yoki homiy tayinlashda uning akhloqiy va boshqa shakhsiy fazilatlari, majburiyatlarni bajarish qobiliyati, vasiy, homiy va vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs urtasidagi munosabatlar, vasiy yoki homiy oilasining vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga munosabati, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning istagi inobatga olinishi lozim.
Qarang: mazkur qonunning 22-moddasi, shuningdek Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 68 va 69-bandlari.
Vasiylik yoki homiylik belgilash zarurligi haqida vasiylik va homiylik organlariga malum bulgan kundan etiboran bir oydan kechiktirmay vasiy yoki homiy tayinlanishi kerak.
Agar vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsga bir oy ichida vasiy yoki homiy tayinlanmagan bulsa, vasiyning yoki homiyning majburiyatlarini bajarish vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhs aniqlangan joydagi tegishli vasiylik va homiylik organining zimmasiga vaqtincha yuklatiladi.
Ota-onasi bulgan voyaga etmaganlarga nisbatan tegishli vasiylik va homiylik organi ularning ota-onasi yoki qarindoshlari qaramogida bulmaganligi fakti aniqlangan kundan etiboran vasiyning yoki homiyning majburiyatlarini bajaradi.
Vasiylik va homiylik organi vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhs haqidagi malumotlarni olish maqsadida huquqni muhofaza qiluvchi organlarga, fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlariga, shuningdek sogliqni saqlash muassasalariga yozma surov yuboradi. Bunda vasiylik va homiylik organi fuqaro tugrisidagi faqat vasiyning yoki homiyning majburiyatlarini bajarish qobiliyatini aniqlash imkonini beradigan akhborot taqdim etilishini talab qiladi.
Vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhs haqidagi vasiylik va homiylik organi tomonidan olingan malumotlar makhfiy bulib, oshkor qilinmaydi, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.
Yashash joyidan qati nazar, vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning qarindoshlari, u yashayotgan oilaning shakhslari, aka-ukalarni va opa-singillarni ular urtasidagi qarindoshlik aloqalarini uzmasdan vasiylikka yoki homiylikka olayotgan shakhslar, shuningdek Uzbekiston Respublikasi fuqarolari vasiy yoki homiy etib tayinlanishda imtiyozli huquqqa ega.
Vasiy va homiy tayinlash tartibi Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
22-modda. Vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkin bulmagan shakhslar
Quyidagilar vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkin emas:
ota-onalik huquqidan mahrum etilgan yoki ota-onalik huquqlari cheklangan shakhslar;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 79 va 83-moddalari.
sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shakhslar;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 30 va 31-moddalari.
sobiq farzandlikka oluvchilar, agar farzandlikka olish ularning uz zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarini bajarishdan buyin tovlaganligi yoki lozim darajada bajarmaganligi, ota-onalik huquqlarini suiistemol qilganligi, farzandlikka olinganlar bilan shafqatsiz munosabatda bulganligi, surunkali alkogolizm yoki giyohvandlikka mubtalo bulganligi oqibatida bekor qilingan bulsa;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining 169-moddasi, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga etmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) tugrisida»gi nizomnin 22-bandi.
uz zimmasiga yuklatilgan majburiyatlarni bajarmaganligi yoki lozim darajada bajarmaganligi yokhud uz huquqlarini suiistemol qilganligi uchun vasiy yoki homiy majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirilgan shakhslar;
Qarang: mazkur qonunning 30-moddasi.
qasddan sodir etgan jinoyati uchun ilgari hukm qilingan shakhslar;
Shuningdek, Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 71-bandi.
Oldingi tahrirga qarang.
vasiy yoki homiy etib tayinlanishiga tusqinlik qiladigan kasalliklarga chalingan shakhslar.
(22-moddaning birinchi kismi Uzbekiston Respublikasining 2017 yil 13 iyundagi URQ-436-sonli Qonuniga asosan khatboshi bilan tuldirilgan — UR QHT, 2017 y., 24-son, 487-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
Shakhsning vasiy yoki homiy etib tayinlanishiga tusqinlik qiladigan kasalliklar ruykhati Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.
(22-modda Uzbekiston Respublikasining 2017 yil 13 iyundagi URQ-436-sonli Qonuniga asosan ikkinchi qism bilan tuldirilgan — UR QHT, 2017 y., 24-son, 487-modda)
23-modda. Dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash
Agar vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning manfaatini kuzlab unga darhol vasiy yoki homiy tayinlanishi zarur bulsa, shu jumladan bolalar ota-onasidan yokhud ularning urnini bosuvchi shakhslardan olib quyilsa vasiylik va homiylik organi bir oy muddatga dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash tugrisida qaror qabul qilishga haqli.
Dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash vasiy yoki homiy bulish istagini bildirgan shakhsning arizasiga kura, basharti mazkur shakhs tomonidan uz shakhsini tasdiqlovchi hujjat, shuningdek vasiylik va homiylik organi tomonidan uning turmush sharoitlarini tekshirish dalolatnomasi, yashash joyidagi fuqarolarning uzini uzi boshqarish organidan olingan malumotnoma va tavsifnoma taqdim etilsa, vasiylik va homiylik organi tomonidan amalga oshiriladi.
Dastlabki tarzda tayinlangan vasiylar yoki homiylar vasiyning yoki homiyning barcha huquqlari va majburiyatlariga ega buladi, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini uning nomidan tasarruf etish huquqi bundan mustasno.
Qarang: mazkur Qonunning 31 va 32-moddalari.
Agar vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsga dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash tugrisida qaror qabul qilingan kundan etiboran bir oy utguniga qadar joylashtirishning u yoki bu shakli tanlangan bulsa yokhud vaqtincha tayinlangan vasiy yoki homiy unga vasiy yoki homiy etib tayinlanmasa, dastlabki tarzdagi vasiylik yoki homiylik tugaydi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 74-bandi.
24-modda. Shakhsga bir nechta vasiy yoki homiy tayinlash
Vasiylik yoki homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning qonuniy manfaatlaridan kelib chiqqan holda, unga tuman, shahar hokimi qarori bilan bir nechta vasiy yoki homiy tayinlanishi mumkin.
Bir nechta vasiy yoki homiy tayinlanganda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bir vaqtning uzida barcha vasiylar yoki homiylar tomonidan amalga oshiriladi. Agar vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning ishlarini yuritish vasiylarning yoki homiylarning biriga topshirilsa, bu shakhs qolgan vasiylardan yoki homiylardan ishonchnomalar olgan bulishi lozim.
Bir nechta vasiy yoki homiy tayinlanganda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning parvarish qilinishini taminlash va uning tibbiy yordamni uz vaqtida olishiga kumaklashishga doir majburiyatlar, vasiylikdagi yoki homiylikdagi voyaga etmagan shakhsga nisbatan esa, shuningdek taminot, tarbiya va talim berishga doir majburiyatlar vasiylik va homiylik organlarining ularni tayinlash haqidagi khulosasiga muvofiq vasiylar yoki homiylar urtasida taqsimlanadi.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning va bir vaqtning uzida barcha vasiylarning yoki homiylarning manfaatlari urtasida, shuningdek vasiylar yoki homiylar uz majburiyatlarini bajarayotganda vasiylar yoki homiylar urtasida qarama-qarshiliklar yuzaga kelgan taqdirda, vasiylik va homiylik organi yuzaga kelgan qarama-qarshiliklar hal etilguniga qadar vasiyning yoki homiyning majburiyatlarini bajaradi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 75-bandi.
25-modda. Bir shakhsni bir nechta vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga vasiy yoki homiy etib tayinlash
Zarurat bulganda, vasiylikka yoki homiylikka olinuvchilarning qonuniy manfaatlaridan kelib chiqqan holda, tuman, shahar hokimi qarori bilan bir shakhs bir nechta vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkin.
Shakhsni ikkinchi va undan keyingi vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarga vasiy yoki homiy etib tayinlash tugrisidagi tuman, shahar hokimi qarorida boshqa shakhs vasiy yoki homiy etib tayinlanishi mumkin emasligining sabablari kursatilgan bulishi shart.
Ayni bir vasiy yoki homiy uz majburiyatlarini bajarayotganda uning vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhslarning manfaatlari urtasida qarama-qarshiliklar yuzaga kelgan taqdirda, vasiylik va homiylik organi yuzaga kelgan qarama-qarshiliklar hal etilguniga qadar vasiyning yoki homiyning majburiyatlarini bajaradi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 76-bandi.
26-modda. Voyaga etmaganlarga nisbatan ular ota-onasining yoki voyaga etmaganlarning uz arizasiga kura vasiy yoki homiy tayinlash
Tuman, shahar hokimi qarori bilan ota-onaning uzrli sabablarga kura uzlarining ota-onalik majburiyatlarini bajara olmaydigan davr uchun uzining voyaga etmagan bolalariga vasiy yoki homiy tayinlash tugrisidagi arizasi asosida vasiy yoki homiy tayinlanishi mumkin, ushbu arizada aniq shakhs hamda vasiy yoki homiy vakolatlarining amal qilish muddati kursatiladi.
Voyaga etmagan bolalarning ota-onasi uz sogligi holatiga kura bolalariga vasiyni yoki homiyni, agar uning roziligi bulsa, belgilashi mumkin. Ota-onaning uz voyaga etmagan bolalariga vasiy yoki homiy tayinlash haqidagi arizasi bolalarning yashash joyidagi vasiylik va homiylik organiga beriladi.
Ota-onaning uz voyaga etmagan bolalariga vasiy yoki homiy tayinlash haqidagi arizasi ushbu ariza yozilgan sana kursatilgan holda ularning uz quli bilan imzolangan va notarial tartibda tasdiqlangan bulishi kerak.
Qushimcha malumot uchun qarang: Uzbekiston Respublikasining «Notariat tugrisida»gi Qonunning 6-bob («Normativ-huquqiy hujjatlar ijrosini tashkil etish va taminlash»), «Notariuslar tomonidan notarial harakatlarni amalga oshirish tartibi tugrisida»gi yuriqnoma (ruykhat raqami 2090, 30.03.2010 y.).
Ota-ona uz voyaga etmagan bolalariga vasiy yoki homiy tayinlash haqidagi arizasini bolalarning yashash joyidagi vasiylik va homiylik organiga yangi ariza berish yuli bilan bekor qilishga yoki uzgartirishga haqli.
Un turt yoshga tulgan voyaga etmaganga homiy voyaga etmaganning aniq shakhs kursatilgan arizasiga kura tuman, shahar hokimi qarori bilan tayinlanishi mumkin.
Tuman, shahar hokimi voyaga etmaganning otasi (onasi) yoki ota-onasi yokhud un turt yoshga tulgan voyaga etmaganning uzi kursatgan shakhsni vasiy yoki homiy etib tayinlashni rad etish tugrisidagi qarorni faqat bunday tayinlash qonun hujjatlariga yokhud voyaga etmaganning qonuniy manfaatlariga zid bulgan taqdirda qabul qiladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 77-bandi.
27-modda. Ota-onalik huquqidan mahrum qilinmagan ota-onasi bulgan voyaga etmaganga vasiy yoki homiy tayinlash
Ota-onalik huquqidan mahrum qilinmagan ota-onasi bulgan voyaga etmaganga vasiy yoki homiy, agar ota-onasi bilan turishi ushbu shakhsning qonuniy manfaatlariga javob bermasligi hamda uning hayoti yoki sogligi uchun bevosita tahdid mavjudligi vasiylik va homiylik organi tomonidan aniqlansa, tayinlanishi mumkin.
Voyaga etmagan vasiylikda yoki homiylikda bulgan davrda vasiylik va homiylik organi uning oilasini ijtimoiy-pedagogik jihatdan reabilitasiya qilish hamda voyaga etmaganni oilasiga qaytarish masalalari buyicha, agar bu uning qonuniy manfaatlariga zid bulmasa, huquqni muhofaza qiluvchi organlar, talim muassasalari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari bilan hamkorlik qiladi.
5-bob. Vasiylik va homiylikni tugatish. Vasiyning va homiyning uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilinishi hamda chetlashtirilishi
28-modda. Vasiylikni va homiylikni tugatish asoslari
Vasiylik quyidagi hollarda tugatiladi:
vasiylikdagi shakhs vafot etganda;
voyaga etmagan un turt yoshga tulganda;
voyaga etmagan ota-onasiga qaytarilganda;
vasiylikdagi shakhs farzandlikka olinganda;
fuqaroning muomala layoqati sud tomonidan tiklanganda.
Voyaga etmagan un turt yoshga tulganligi sababli vasiylik tugatilgach, vasiyning majburiyatlarini bajaruvchi shakhs belgilangan tartibda tayinlanmagan holda voyaga etmaganning homiysi bulib qoladi.
Homiylik quyidagi hollarda tugatiladi:
homiylikdagi shakhs vafot etganda;
homiylikdagi shakhs voyaga etganda;
homiylikdagi shakhs ota-onasiga qaytarilganda;
homiylikdagi shakhs farzandlikka olinganda;
fuqaroning muomala layoqatini cheklash haqidagi sudning hal qiluv qarori bekor qilinganda;
voyaga etmagan tula muomalaga layoqatli deb elon qilinganda (emansipasiya);
homiylikdagi shakhs nikohga kirganda;
sogligining holatiga kura homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhsning sogligi yakhshilanganda.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs tarbiya, sogliqni saqlash, aholini ijtimoiy muhofaza qilish muassasalarida va boshqa shunga ukhshash muassasalarda vaqtincha bulganda vasiyning yoki homiyning uzrli sabablarga kura uz majburiyatlarini bajara olmasligi vasiyning yoki homiyning vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga nisbatan huquqlari va majburiyatlarini bekor qilmaydi.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 100, 101 va 102-bandlari.
29-modda. Vasiyning yoki homiyning uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilinishi
Vasiy yoki homiy uzining arizasiga kura uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilinishi mumkin.
Homiy homiylikdagi shakhsning talabiga kura uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilinishi lozim.
Vasiyni yoki homiyni uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilish tugrisidagi qaror tuman, shahar hokimi tomonidan vasiylik va homiylik organining iltimosnomasi asosida qabul qilinadi.
Voyaga etmaganning, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan fuqaroning vasiysi yoki homiysi uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilingan taqdirda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning istagi inobatga olingan holda unga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda boshqa vasiy yoki homiy tayinlanadi yokhud joylashtirishning boshqa shakli belgilanadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining VI bulimi, («Ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalarni joylashtirish shakllari»), Uzbekiston Respublikasining «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonunning 24-moddasi oltinchi qismi, Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga etmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) tugrisida»gi nizom.
Sogligining holatiga kura homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqaroning homiysi uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilingan taqdirda, homiylikdagi shakhsning roziligi bilan homiy sifatida boshqa shakhs tayinlanadi.
Vasiy yoki homiy majburiyatlarini bajargan shakhs uz majburiyatlarini bajarishdan ozod qilinganligi tugrisida unga malum bulgan kundan etiboran uch ish kunidan kechiktirmay vasiylik va homiylik organiga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisobot taqdim etishi shart.
Qarang: mazkur Qonunning 43-moddasi.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 91-bandi.
30-modda. Vasiyning yoki homiyning uz majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirilishi
Vasiy yoki homiy uz majburiyatlarini bajarmagan yoki lozim darajada bajarmagan yokhud uz huquqlarini suiistemol qilgan hollarda, ularni uz majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirish tugrisidagi qaror tuman, shahar hokimi tomonidan vasiylik va homiylik organining iltimosnomasi asosida qabul qilinadi.
Vasiy yoki homiy uz zimmasiga yuklatilgan majburiyatlardan garazli yoki boshqa past niyatlarda foydalanganda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsni nazoratsiz va zarur yordamsiz qoldirganda, vasiylik va homiylik organlari uni belgilangan tartibda javobgarlikka tortish uchun zarur choralarni kurishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Mamuriy javobgarlik tugrisidagi kodeksining 48-moddasi.
Voyaga etmaganning, muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan fuqaroning vasiysi yoki homiysi uz majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirilgan taqdirda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning istagi inobatga olingan holda unga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda boshqa vasiy yoki homiy tayinlanadi yokhud joylashtirishning boshqa shakli belgilanadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Oila kodeksining VI bulimi («Ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalarni joylashtirish shakllari»), Uzbekiston Respublikasining «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonunning 24-moddasi oltinchi qismi, Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Voyaga etmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) tugrisida»gi nizom.
Sogligining holatiga kura homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqaroning homiysi uz majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirilgan taqdirda, homiylikdagi shakhsning roziligi bilan homiy sifatida boshqa shakhs tayinlanadi.
Vasiy yoki homiy majburiyatlarini bajargan shakhs uz majburiyatlarini bajarishdan chetlashtirilganligi unga malum bulgan kundan etiboran uch ish kunidan kechiktirmay vasiylik va homiylik organiga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisobot taqdim etishi shart.
Qarang: mazkur Qonunning 43-moddasi.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 94-bandi.
6-bob. Vasiylar va homiylarning huquq va majburiyatlari. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari
31-modda. Vasiylar va homiylarning huquqlari
Vasiylar uz vasiyligidagi shakhslarning qonuniy vakili bulib, ularning nomidan yoki ularning manfaatlarini kuzlab barcha zarur bitimlarni tuzadi.
Homiylar uz homiyligidagi shakhslarning qonuniy vakili bulib, homiyligidagi shakhslarga uz huquqlarini amalga oshirishida va majburiyatlarini bajarishida kumaklashadi, shuningdek ularni uchinchi shakhslar tomonidan buladigan suiistemolliklardan muhofaza qiladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 83-bandi.
Vasiylar va homiylar:
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsni uning fikrini hamda vasiylik va homiylik organlarining tavsiyalarini hisobga olgan holda tarbiyalash usullarini mustaqil belgilashga;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsni qonuniy asoslarsiz uzida ushlab turgan har qanday shakhsdan, shu jumladan ota-onasidan hamda boshqa yaqin qarindoshlaridan uni qaytarib berishni sud tartibida talab qilishga;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning taminoti, unga tarbiya, talim berish va uning sogligini saqlash buyicha huquqiy, uslubiy, diagnostika va maslahat yordami olishga;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhs mustaqil ravishda amalga oshirishga haqli bulmagan bitimlarni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshirishga;
zarur ijtimoiy yordam olish uchun vasiylik va homiylik organlariga, talim muassasalariga, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlariga, nodavlat notijorat tashkilotlariga murojaat qilishga;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning davolanishi va sogligini tiklashi maqsadida davolash, sanatoriy-kurort muassasalariga yullanmalar olish uchun sogliqni saqlash muassasalariga murojaat qilishga haqli.
Vasiylar va homiylar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bulishi mumkin.
Vasiy yoki homiy uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning ota-onasi va boshqa yaqin qarindoshlari bilan muloqotda bulishiga tusqinlik qilishga haqli emas, bunday muloqot vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning qonuniy manfaatlariga mos kelmaydigan hollar bundan mustasno.
Vasiy yoki homiy, uning eri (khotini) va yaqin qarindoshlari vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs bilan bitimlar tuzishga, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs bilan vasiyning yoki homiyning eri (khotini), uning yaqin qarindoshlari urtasidagi sud ishlarini yuritishda vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning vakili bulishga haqli emas.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 84-bandi.
32-modda. Vasiylar va homiylarning majburiyatlari
Vasiylar va homiylar:
uzining yashash joyi uzgarganligi haqida vasiylik va homiylik organini khabardor qilishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsni tarbiyalashi, uning taminoti, sogligi, jismoniy, ruhiy, manaviy va akhloqiy kamoloti haqida gamkhurlik qilishi, shuningdek uning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning maktabgacha talim, umumiy urta, urta makhsus, kasb-hunar talimi olishi uchun sharoitlarni taminlashi;
alimentlar, pensiyalar, nafaqalar hamda qonun hujjatlariga muvofiq boshqa ijtimoiy tulovlar tulashni talab qilish yuzasidan zarur choralar kurishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning uzlariga topshirilgan mol-mulkini asrab-avaylashi, mol-mulkning qiymati pasayishiga yul quymasligi hamda undan foyda chiqarishga imkon tugdirmasligi;
ushbu Qonunning 37-moddasida nazarda tutilgan hollarda vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mulkiy huquqlariga dakhl qiladigan harakatlarni amalga oshirishda vasiylik va homiylik organlarining rukhsatlarini olishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning mol-mulkini boshqarishdan tushgan daromadlardan va boshqa mavjud mablaglaridan uning taminoti uchun foydalanishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning parvarish qilinishini, tibbiy kuzatuvini va davolash-profilaktika muassasalarida davolanishini taminlashi;
vasiylik va homiylik organlariga uz majburiyatlarining bajarilishi haqida hisobotlar taqdim etishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhs stasionarda davolanish uchun joylashtirilganligi haqida vasiylik va homiylik organlarini khabardor qilishi;
agar fuqaroni muomalaga layoqatsiz deb topishga yoki muomala layoqati cheklanganligiga doir asoslar bekor bulgan bulsa, uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsni muomalaga layoqatli deb topish tugrisida sudga ariza bilan murojaat qilishi;
uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi voyaga etmagan shakhs bilan birga yashashi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 86-bandi.
Uz homiyligidagi shakhs bilan birga yashayotgan homiyning yashash joyini uzgartirishi vasiylik va homiylik organining yozma rukhsati va un turt yoshga tulgan voyaga etmaganning roziligi bilan amalga oshiriladi.
Homiyning uz homiyligidagi un olti yoshga tulgan shakhsdan alohida yashashiga, basharti bu homiylikdagi shakhsning tarbiyasiga, taminotiga va talim olishiga, huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishiga salbiy tasir kursatmasa, vasiylik va homiylik organlarining yozma rukhsati bilan yul quyiladi. Homiy uz homiyligidagi shakhsdan alohida yashagan taqdirda, uning yashash, talim olish sharoitlarini nazorat qilishi, uni atrofdagilarning salbiy tasiridan himoya qilishi shart.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi voyaga etmagan shakhsning turar joyi mavjud bulmagan taqdirda, vasiy yoki homiy uy-joy tugrisidagi qonun hujjatlariga muvofiq uni olish buyicha choralar kurishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonunining 24-moddasi, Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 28 iyundagi 325-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Uzbekiston Respublikasi kommunal uy-joy fondi tugrisida»gi nizomning 1-bandi ikkinchi khatboshisi, Uzbekiston Respublikasida Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 2 avgustdagi 164-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Etim bolalar va ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalarni turar joylar bilan taminlash tartibi tugrisida»gi nizom.
Muomala layoqati cheklangan fuqarolarning homiylari ularni spirtli ichimliklar, giyohvandlik vositalari, psikhotrop yoki aql-iroda faoliyatiga tasir etuvchi boshqa moddalarni istemol etishdan, chekishdan himoya qilishga doir zarur chora-tadbirlarni kurishi shart.
Vasiylik va homiylik buyicha majburiyatlar bepul bajariladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 90-bandi.
Vasiylar va homiylarning zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bulishi mumkin.
33-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar quyidagi huquqlarga ega:
uzlariga nisbatan hurmat bilan va insoniy munosabatda bulinishi;
uzlarining taminoti, tarbiyasi, talim olishi va sogligi haqida gamkhurlik qilinishi;
uz huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilinishi;
uz huquqlari va uzlariga kursatilishi mumkin bulgan khizmatlar tugrisida, shuningdek uz huquqlarini himoya qilish usullari hamda vositalari haqida vasiylik va homiylik organlaridan akhborot olish;
talim olishga, sogliqni saqlashga, ijtimoiy muhofaza qilinishga bulgan huquqlarini, shuningdek uzlarining jismoniy, aqliy va manaviy jihatdan uygun rivojlanishiga yordam beradigan boshqa huquqlarni amalga oshirish uchun zarur yordam olish hamda qullab-quvvatlanish;
agar bu vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning huquqlari va qonuniy manfaatlariga zid bulmasa, ota-onasi va boshqa yaqin qarindoshlari bilan muloqotda bulish;
uz shakhsiy hayotiga taalluqli akhborotning makhfiyligi taminlanishi;
turar joyga bulgan mulk huquqi yoki turar joydan foydalanish huquqi, shuningdek ota-onasi va boshqa qarindoshlari bilan qarindoshlik faktiga asoslangan mulkiy huquqlari taminlanishi;
Qarang: Uzbekiston Respublikasining «Bola huquqlarining kafolatlari tugrisida»gi Qonuni 19-moddasining uchinchi qismi.
vasiyning yoki homiyning gayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan vasiylik va homiylik organiga, shuningdek sudga murojaat qilish.
Qarang: mazkur Qonunning 46-moddasi.
Voyaga etmagan vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar vasiy yoki homiy bilan birga yashash huquqiga ega.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bulishi mumkin.
7-bob. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mulkiy huquqlarini himoya qilish
34-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mulkiy huquqlari
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar vasiylarning yoki homiylarning mol-mulkiga nisbatan, vasiylar yoki homiylar esa, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mol-mulkiga, shu jumladan alimentlar, pensiyalar, nafaqalar summalariga hamda boshqa ijtimoiy tulovlarga nisbatan mulk huquqiga ega bulmaydi.
Mol-mulk qonunda nazarda tutilgan asoslarga kura umumiy mulk huquqi asosida vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarga, vasiylarga, homiylarga tegishli bulishi mumkin.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi 18-bob («Umumiy mulk»)
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar uz vasiylarining yoki homiylarining mol-mulkidan ularning roziligi bilan foydalanishga haqli.
Vasiylarga yoki homiylarga vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mol-mulkidan uzlarining manfaatlari yulida foydalanish taqiqlanadi.
35-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini boshqarish
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini boshqarish mol-mulkning joylashuvi buyicha belgilanadi.
Vasiylar uz vasiyligidagi shakhsning pul mablaglarini banklarga va boshqa kredit tashkilotlariga quyishga haqli. Vasiylikdagi shakhsning banklarga va boshqa kredit tashkilotlariga quyilgan pul mablaglarini vasiy tomonidan sarflash faqatgina vasiylikdagi shakhsning taminoti uchun vasiylik va homiylik organining yozma rukhsatiga kura amalga oshiriladi.
Sogligining holatiga kura homiylik belgilanishiga muhtoj bulgan shakhslarning homiylari uz homiyligidagi shakhsning roziligi bilan homiylikdagi shakhsning taminotiga va maishiy ehtiyojlarini qanoatlantirishga qaratilgan maishiy yoki boshqa bitimlar tuzadi, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda homiylikdagi shakhsning mol-mulkini boshqarishni amalga oshiradi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 49 bobi («Mol-mulkni ishonchli boshqarish»).
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan hadya shartnomasi tuzishga yul quyilmaydi.
Sudning fuqaroni bedarak yuqolgan deb topish tugrisidagi yoki uni vafot etgan deb elon qilish haqidagi hal qiluv qarori bekor qilingan taqdirda yokhud meros qabul qilinganda mol-mulkni boshqarish bekor qilinadi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 35, 37-moddalari va 69 bobi («Merosni egallash»).
36-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini muhofaza qilish
Vasiylar yoki homiylar uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning mol-mulkini uni saqlashni amalga oshirgan shakhslardan vasiylik yoki homiylik belgilangan kundan etiboran uch ish kuni ichida ruykhat buyicha qabul qilib olishi shart.
Zarurat bulgan taqdirda, muomala layoqati cheklangan fuqarolarning va sogligining holatiga kura homiylikka muhtoj bulgan voyaga etgan muomalaga layoqatli fuqarolarning homiylari uz homiyligidagi shakhslarning mol-mulkini ularning iltimosi buyicha ruykhatga kura qabul qilib olishga haqli.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs mol-mulkining ruykhati vasiylik va homiylik organi tomonidan vasiy yoki homiy, tegishli fuqarolarning uzini uzi boshqarish organi vakillari, shuningdek vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs ishtirokida tuziladi.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs mol-mulkining ruykhatini tuzishda boshqa manfaatdor shakhslar ham ishtirok etishi mumkin.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs mol-mulkining ruykhati uch nuskhada tuziladi va mol-mulk ruykhatini tuzishda hozir bulgan shakhslar tomonidan imzolanadi. Ruykhatning bir nuskhasi vasiyga yoki homiyga topshiriladi, ikkinchi nuskhasi vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning vasiylik va homiylik organi tomonidan yuritiladigan shakhsiy hujjatlar yigmajildida saqlanadi, uchinchi nuskhasi esa, davlat reestriga tegishli malumotlarni kiritish uchun tuman, shahar hokimligiga yuboriladi.
Zarurat bulganda, agar buni vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning qonuniy manfaatlari talab etsa, vasiy yoki homiy uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning mol-mulkini uzganing qonunga khilof egaligidan talab qilib olish haqida sudga ariza berishi yokhud uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning mulkiy huquqlarini himoya qilish yuzasidan boshqa choralar kurishi shart.
Vasiylar va homiylar uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning uziga topshirilgan mol-mulkini asrab-avaylashi, mol-mulkning qiymati pasayishiga yul quymasligi hamda undan foyda chiqarishga imkon tugdirmasligi kerak. Vasiy va homiy tomonidan mazkur majburiyatlarning bajarilishi uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning mol-mulki hisobidan amalga oshiriladi.
Qarang: «Vasiylik va homiylik organlari tomonidan etim bolalar va ota-ona qaramogidan mahrum bulgan bolalar turar joylarining saqlanib qolishini nazorat qilish» qoidalari (ruykhat raqami 2189, 28.01.2011 y.).
Vasiylar uz vasiyligidagi shakhslar nomidan tuzgan bitimlar yuzasidan belgilangan tartibda javobgar buladi.
Qarang: mazkur Qonunning 38-moddasi.
37-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning mulkiy huquqlariga dakhl qiladigan harakatlarni vasiy yoki homiy amalga oshirganida vasiylik va homiylik organlarining rukhsatlari
Vasiylar vasiylik va homiylik organlarining rukhsati bilan:
vasiylikdagi shakhs nomidan notarial tartibda tasdiqlanishi lozim bulgan bitimlar tuzishga;
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining, 110-moddasi.
mol-mulkni taqsimlashga;
vasiylikdagi shakhsning mol-mulkini bir yildan ortiq bulmagan muddatga garovga yoki ijaraga berishga;
vasiylikdagi shakhsning turar joyini ayirboshlashga;
vasiylikdagi shakhs nomidan meros va (yoki) hadya olishdan voz kechishga haqli.
Shuningdek, qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 88-bandi.
Agar vasiyning yoki homiyning harakatlari vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga qarashli mol-mulkning qiymati pasayishiga olib kelishi mumkin bulsa, barcha hollarda, khususan:
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning manfaatlarini kuzlab berilgan davodan voz kechilganda;
sud muhokamasida vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan kelishuv bitimini tuzishda;
vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs davogar bulgan ijro ishini yuritish buyicha qarzdor bilan kelishuv bitimini tuzishda vasiylik va homiylik organlarining rukhsati talab etiladi.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan ishonchnoma berilgan taqdirda ham vasiylik va homiylik organining rukhsati talab etiladi.
Vasiylik va homiylik organi rad etish sabablarini kursatgan holda rukhsat berishni rad etishi mumkin.
Vasiylik va homiylik organining rukhsati yoki rukhsat berishni rad etishi bunday rukhsatni berish tugrisida ariza topshirilgan kundan etiboran un besh kundan kechiktirmasdan vasiyga yoki homiyga taqdim etilishi kerak.
38-modda. Vasiylik va homiylik organining rukhsatini olmay turib vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan shartnoma tuzish oqibatlari
Vasiy yoki homiy tomonidan vasiylik va homiylik organining rukhsatisiz vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan shartnoma tuzilganligi fakti aniqlanganda, vasiylik va homiylik organi vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning manfaatlarini kuzlab zudlik bilan sudga murojaat qilishi shart.
Vasiylik va homiylik organining rukhsatisiz vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs nomidan tuzilgan shartnoma haqiqiy emas deb topilganda, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga tegishli bulgan mol-mulk qaytarilishi, shartnoma taraflariga etkazilgan zararning urni esa, qonun hujjatlarida belgilangan miqdorda va tartibda vasiy yoki homiy tomonidan qoplanishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi 114-moddasi ikkinchi qismi.
39-modda. Vasiy yoki homiy tomonidan etkazilgan mulkiy zararning urnini qoplash
Vasiylik va homiylik organlari vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga gayriqonuniy harakatlar (harakatsizlik) tufayli etkazilgan mulkiy zararning urni tuliq hajmda qoplanishini vasiydan yoki homiydan talab qilishi shart, vasiylik yoki homiylik tugatilganda esa, vasiylikdagi yoki homiylikdagi muomalaga layoqatli shakhs talab qilishga haqli.
Vasiy yoki homiy tomonidan vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini saqlashga va vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning mol-mulkini boshqarishga doir majburiyatlar bajarilmagan yoki lozim darajada bajarilmaganda (mol-mulkni yaroqsiz holga keltirish, lozim darajada saqlamaslik, mol-mulkni belgilangan maqsad uchun sarflamaslik, vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs mol-mulkining qiymati pasayishiga sabab bulgan harakatlarni (harakatsizlikni) amalga oshirish va boshqalar) vasiylik va homiylik organi bu haqda dalolatnoma tuzishi hamda vasiyga yoki homiyga vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga etkazilgan mulkiy zararning urnini qoplash tugrisida talabnoma taqdim etishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 57 bobi («Zarar etkazishdan kelib chiqadigan majburiyatlar»), Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizomning 96 va 97-bandlari.
40-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga nafaqa tayinlash
Vasiyning yoki homiyning uz vasiyligidagi yoki homiyligidagi shakhsning taminotiga doir kharajatlarining urni vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs mablaglari hisobidan qoplanadi, bu mablaglar etarli bulmagan taqdirda esa, vasiylik va homiylik organlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda uning taminoti uchun nafaqa tayinlash maqsadida tegishli organlarga murojaat qiladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013 yil 15 fevraldagi 44-son qarori bilan tasdiqlangan «Kam taminlangan oilalarga ijtimoiy nafaqalar va moddiy yordam tayinlash va tulash tartibi tugrisida»gi nizom.
8-bob. Vasiylik va homiylik sohasidagi nazorat
41-modda. Vasiylik va homiylik organlari faoliyati ustidan nazorat
Vasiylik va homiylik organlari hamda ularning mansabdor shakhslari faoliyati ustidan nazoratni qonun hujjatlarida vakolat berilgan davlat organlari va mansabdor shakhslar amalga oshiradi.
42-modda. Vasiylar va homiylarning majburiyatlari bajarilishi ustidan nazorat
Vasiylar va homiylarning majburiyatlari bajarilishi ustidan nazorat vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning yokhud vasiylarning yoki homiylarning yashash joyidagi vasiylik va homiylik organlari tomonidan amalga oshiriladi.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslar vasiyning yoki homiyning harakatlari (harakatsizligi) ustidan tegishli vasiylik va homiylik organiga yokhud sudga shikoyat qilishga haqli.
Qarang: mazkur Qonunning 46-moddasi.
Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhslarning hayotiga yoki sogligiga bevosita tahdid tugilganligi tugrisida, ularning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari buzilganligi haqida uziga malum bulib qolgan shakhslar bu haqda vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning haqiqatda turgan joyidagi vasiylik va homiylik organiga yoki huquqni muhofaza qiluvchi organlarga khabar berishi shart. Bunday malumotlarni olgan vasiylik va homiylik organlari hamda huquqni muhofaza qiluvchi organlar vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishga doir zarur choralar kurishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 22 sentyabrdagi 269-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Vasiylik va homiylik tugrisida»gi nizom 94-bandning uchinchi va turtinchi khatboshilari.
43-modda. Vasiy va homiyning hisoboti
Vasiy va homiy uz majburiyatlarining bajarilishi tugrisida Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda vasiylik va homiylik organiga hisobot taqdim etishi shart.
44-modda. Vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga etkazilgan zararning urnini qoplash
Vasiylik va homiylik organlarining gayriqonuniy qarorlari yokhud ular mansabdor shakhslarining gayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) natijasida vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsga etkazilgan zararning urni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplanishi shart.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksining 57-bob («Zarar etkazishdan kelib chiqadigan majburiyatlar»).
45-modda. Tuman, shahar hokimining, vasiylik va homiylik organlarining qarorlari ustidan shikoyat qilish
Tuman, shahar hokimining vasiylikni yoki homiylikni belgilash va tugatish, vasiylarni yoki homiylarni uz majburiyatlarini bajarishdan ozod etish yokhud chetlashtirish tugrisidagi, vasiylik va homiylik organlarining dastlabki tarzda vasiy yoki homiy tayinlash haqidagi qarorlari ustidan manfaatdor shakhslar tomonidan sudga shikoyat qilinishi mumkin.
Qarang: Uzbekiston Respublikasining Fuqarolik prosessual kodeksining 3-kichik bulimi. («Davlat organlari va boshqa organlar, shuningdek mansabdor shakhslarning khatti-harakatlari (qarorlari) ustidan berilgan shikoyat va arizalar buyicha ish yuritish»).
46-modda. Vasiy va homiyning gayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan shikoyat qilish
Vasiy va homiyning gayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhs, davlat organlari va muassasalari, fuqarolarning uzini uzi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari hamda vasiylikdagi yoki homiylikdagi shakhsning yashash joyidagi fuqarolar tomonidan tegishli vasiylik va homiylik organiga yoki sudga shikoyat qilinishi mumkin.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik prosessual kodeksining 2-kichik bulimi. («Davo ishlarini yuritish»).
9-bob. Yakunlovchi qoidalar
47-modda. Nizolarni hal etish
Vasiylik va homiylik sohasidagi nizolar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal etiladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Fuqarolik prosessual kodeksining 2-kichik bulimi. («Davo ishlarini yuritish») 3-kichik bulim. («Davlat organlari va boshqa organlar, shuningdek mansabdor shakhslarning khatti-harakatlari (qarorlari) ustidan berilgan shikoyat va arizalar buyicha ish yuritish»).
48-modda. Vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik
Vasiylik va homiylik tugrisidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shakhslar belgilangan tartibda javobgar buladi.
Qarang: Uzbekiston Respublikasi Mamuriy javobgarlik tugrisidagi kodeksining 471, 472, 48-moddalari
49-modda. Qonun hujjatlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirish
Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
hukumat qarorlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirsin;
davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bulgan uz normativ-huquqiy hujjatlarini qayta kurib chiqishlari va bekor qilishlarini taminlasin.
50-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi
Ushbu Qonun rasmiy elon qilingan kundan etiboran olti oy utgach kuchga kiradi.
Ushbu Qonun «Khalq suzi» gazetasining 2014 yil 3 yanvardagi 2 (5932)-sonida elon qilingan.
Uzbekiston Respublikasining Prezidenti I. KARIMOV
Toshkent sh.,
2014 yil 2 yanvar,
URQ-364-son
(Uzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari tuplami, 2014 y., 1-son, 1-modda, 2016 y., 52-son, 597-modda; 2017 y., 24-son, 487-modda)