Хажи мабрур ва умра — узбекистон

Хажи мабрур ва умра — узбекистон

Хажи мабрур ва умра — узбекистон

Исломнинг беш тамал асосидан бири булган хаж, хам молий, хамда баданий бир ибодатдир. Неча фазилатларга тулик булган бу ибодатни лойики билан адо эта билмак эса, юксак бир калбий кувват билан комил бир иймон ва ирфон уфкларига богликдир.
Хаж: Набилар силсиласининг аввали Одам алайхиссаломдан Охирзамон набисига кадар давом этган ва яна бу оламда махшарнинг бир куринишини яшатарок: “Улмадан аввал улингиз! Сиррининг хакикатига эришишликка восита” булган улуг ибодатдир.
Хазрати Одам ва Хавво алайхимуссалом билан бошланган инсонлик оиласи, дини хузур ва саодат иклимида яшамок узра: букун Маккаи Мукаррамадаги Каъбанинг ерини илк ибодатхона килгандилар. Одам угиллари узгарган хаёти ва ижтимои шартлар сабаби билан хар хил шахарларга таркалдилар. Орадан асрлар утди, насллар узгарди, Хак динидан адашишлар булди ва бир муддат сунгра бу мукаддас ибодатгох гойиб булди. Хазрати Иброхим алайхиссалом, Жаноби
Хакнинг амри билан уни такрор бино килдилар ва дуолари билан у шахарнинг баракотланишига восита булдилар. Жаноб Хак буни Куръони Каримида баён килмокдадир:
“Хотирлаки Иброхим шундай деганди: Роббим! Бу шахарни (Маккани) амниятлик кил, мени ва угилларимни бутларга сигинмокдан узок тут! Чунки улар (бутлар), инсонлардан бир канчасини адашишлигига сабаб булдилар. Роббим, энди ким менга эргашса, у мендандир. Ким менга карши келса, албатта, магфират килгувчи ва рахмликсан.
Эй Роббимиз, эй сохибимиз! Намозни тула адо этишлари учун, мени наслимдан бир кисмини сенинг Байтул Хараминг ёнига, гиёхсиз водийга жойлаштирдим. Бас узинг одамлардан баъзиларининг калбларини уларга талпинадиган килгин ва уларни мевалардан ризклантиргин. Шоядки, бу неъматларга шукр килсалар”. (Иброхим, 35-37).
Хаж ибодати, исломиятдан аввал хам бор эди. Факат мушриклар, уни ибодат холидан чикардилар, одатда кучлик ва кувватлик кимсаларга карши кургазма ери, гайри ахлокий расмий бир йигилиш холига келтиргандилар.
Араблар орасида имтиёзли бир кабила булган Курайш жамоаси, кийинган холида, Каъбани тавоф килар эдилар, бошка араблар эса, эркагу аёл деярлик, ялангоч холда тавоф килишарди. Кийимларини ечиб куйган бу тупламни аврат ерларини ёпиши, Курайшнинг мардлигига боглик эди. Агар Курайшликлар кийим берса ёпишарди, йукса ялангоч холида тавоф килишар эди. Курбонлик килишганда хам конини Каъбанинг эшиги деворларига суркашар эди, гуштларини эса ёкиб юборишарди.
Нихоят асри саодат келди ва Пайгамбаримиз Мухаммад Мустафо саллоллоху алайхивасаллам билан дини хаёт, илк бошланган ерда, етук камолот зирваси курсатилиб бу хаёсиз одатларни ва хурофотларни бутунлай йукотилди. Зеро Исломда хар ибодатнинг асл гояси, Оллохни зикр этмок ва Ундан магфират тиламокдир.
Пайгамбаримиз саллоллоху алайхивасаллам, маркази Макка ва Мадина булган асри саодат яшаб яшаттирдилар. Шундай килиб у шахарлар, киёматга кадар исломнинг ва мусулмонларнинг уриб турган юрагига айланган муборак бир макон холига келганди.
Хажнинг адо этиладиган муборак тупроклар, Хазрати Одамдан то давримизгача иймонлик юракларнинг рухониятлари ила файзланмиш, ошикона кузёшларила сувланмишдир. Орифона бир кунгул билан хаж килганлар, у маконларда бир канча Пайгамбарларнинг маънавий изларини излаб, уларнинг хотираларидан файз олурлар. Чунки мустасно бир файз манбаи силсиласини азиз хотиралари билан туладир. У ерларда доимо Оллохнинг рахмат, магфират ва баракоти хотирга келади.
Шу жихатдан хажнинг бир гояси хам Роббимизнинг у муборак маконлардаги нишоналарига таъзим ва хурмат курсатмак, у ердаги мукаддас макомларнинг хотираси билан кунгулларни файзлантирмокдир.
Хаж ва умра нияти билан у муборак тупрокларга кадам куйганлар, Иброхим алайхиссаломнинг:
“Я Роб! гунохларимизни кечир, авф эт! Сен энг буюк Рахмон ва Рахимсан. Я Роб! Менинг авлодимни хам менинг йулимга, менинг динимга солик кил!” деган, дуоларига иштирок этиб бу дуолардаги файзу баракотга эга булурлар.
Бунга ухшаган хисобсиз неъматлар мумин кунгулларни у муборак маконларни согинчи иштиёки, дилларни ураб уртантиради.
Канча ишк карвонлари гох:
Гузал Каъбатуллох борайин сенга!
Тараннумлари билан инграб гох:
“Эй боди сабо, йулинг тушса ул Харам айнга,
Саломимни етказ Росули Сакалайнга…
Эй тонги сабо! Агар йулинг тушса Макка ва Мадинага инсу жиннинг Пайгамбари Мухаммад Мустафога саломимни етказ!”.
Ифодалари билан у муборак шахарларга ва Оламларнинг сарварига мухаббат тула саломларини юборадилар.
Бу мухаббат куринишлари кунгулларда шу даражада чукурлашадики, мукаддас тупрокларга кетаётганларнинг дуо ва саломлар билан машгул булишлари одатий холга келгандир. Хажга кетятганларнинг кулогига пичирлаб айтилаётган ишк мухаббат тула кунгул талабларини, шоир шундай баён килади:
Утятганингиз йулларга
Биздан салом етказинг.
Хак дуст деган кулларга,
Биздан салом етказинг!…
Боринг хажнинг адосига,
Эришинг сунгсиз сафосига.
Мухаммад Мустафосига,
Биздан салом етказинг!…
Макка билан Мадина,
Икки тенгсиз хазина,
Чор ёрлар юзина
Биздан салом етказинг!..
Лаббайк дебон буйига,
Чопинг замзам сувига,
Бани Хошим наслига,
Биздан салом етказинг!..
Кирсангиз гар эхромга,
Кул сурмангиз харомга,
Сахобаи киромга,
Биздан салом етказинг!…
Ёлвориб Роббимизга,
Дуолар килинг бизга,
Муаззам Каъбамизга,
Биздан салом етказинг!..
Кирганлар ишк богига,
Тушмас гафлат огуга,
У гузал нур тогига,
Биздан салом етказинг!..
Кириб калби хатимга,
Сажда килинг Рохимга,
Макоми Иброхимга,
Биздан салом етказинг!..
Хакдан келган хужжатга,
Очилган хар канотга,
Мино ва Арафотга,
Биздан салом етказинг!..
Жаннатул Бокийимизга,
Гулшани покийимизга,
Шул фарах накимизга,
Биздан салом етказинг!..
Аввалдан бери бу ишк ва мухаббат тугёни ичида яшаб кунгулларни таскин топтиролмаган канча Хак дустлари, таййи маконга ноил булиб, у рахмат диёрига шошдилар ва намозларини у ерда адо килдилар. Хатто улардан баъзилари, у ерларни ишки билан ёнишлари нихоятда хад сахифасига улашиб факат бора оладиган холатда булмаган неча факир ошикларни хам бу лутфдан насибадор килдилар.
Инчунин Азиз Махмуд Худойи Хазратларининг маънавиёт самоларида канот очишлигига васила булган шу ходиса машхурдир:
Бурса козиси булган йилларда Худойи хазратларининг хузурига бир даъволашиш келади. Бир хотин эридан шикоятчи булиб шундай дейди: “Кози хазратлари! Эрим хар йили хажга кетишга ният килар, факат факирликдан бора олмасди. Бу йил хам хажга кетаман деб махкам тур
ди. Хаттоки: -“Агар бу йил хам хажга кетолмасам, сендан ажрашаман!” деди. Сунгра курбон байрамига якин йук булиб колди. Беш-олти кундан сунг пайдо булиб, хажга бориб келганлигини сузлади. Хеч шундай буладими? Кози хазратлари! Энди бу ёлгончи одамдан ажралишни хохлайман!”.
Кози Махмуд Хазратлари килинган шикоятни текшириш учун хотинни эрини чакиртирди. Ва аёлини гапи тугрими, нотугрими деб суради. У одам: Аёлим айтган гап хам тугри, мен айтган гап хам тугри деди. Биласизки деб гапида давом этди: “Мен хажга бориб келдим. Хатто у муборак улкада баъзи Бурсалик хожиларни курдим. Куришиб хадяларимни бир канчасини олиб келишлари учун уларга омонат килиб топширдим” – деди.
Кози Махмуд Хазратлари шошкинлик ичида: “Бу кандай булиши мумкин?!” деб сурок килгач у одам тушунтира бошлади: “Хазратим, хар сана кета олмаганим каби, бу йил хам кетолмагач, буюк бир гам билан эскичи Мухаммад бобога кетдим. У мени кулларимдан ушлаб кузларингни юм деди. Кузимни очганимда Каъбада эдим” – деди.
Бундай бир маънавий тасарруфга илк бора гувох булган кози Хазратлари, буни мумкин эмаслигини сузлаб у одамнинг ифодаларини кабул этмади.
Шу холат устида, хали мукаддас тупроклардаги рухоният ва маънавият иклимининг тоза хиссиёти ичида булган бечора одам, соф, факат тушунтирувчи бир каршилик берди:
“Кози хазратлари! Оллох таолонинг душмани булган шайтон бир онда бутун дунёни кезадию Оллохнинг дусти булган хос бир кул нечун бир онда Каъбага кетолмасин?!”
Кози хазратлари бу жавобни жуда маънолик эканлигини тан олиб, хукмни Бурсалик хожиларни кайтишигача кечиктирди. Бурсалик хожилар кайтганларидан сунг текшириш натижасида, бу вокеани аник булганлигини гувохи булди. Ва даъвони бекор килди. Аммо юрагига муаммолик бир чуг тушди. Бундан сунг эскичи бобо, воситаси билан Уфтода хазратларининг маънавий халкасига кириб жахонкутби ва бир кунгул султони булдилар.
Бошка тарафдан у муборак тупрокларга хис килинган согинч иштиёк, факат кумлик чулларни сайр этмок учун эмас, у ерларга йуналиш: Иброхим алайхиссаломнинг макомини, Исмоил алайхиссалом ва авлодининг ватанини зиёрат учундир. Росулуллох саллоллоху алайхи васалламнинг тугилиб усган ва исломни таблиг килган ерларни курмак, У, буюк Борлик Нурининг на
фас олган хавосидан кунгул ва жигарларимизни тулдирмок гояси биландир. Хак дусти бир шоир кандай ажойиб дедики:
“Бошидан пастигача каерига куз юуртирсам, саноксиз муъжиза, калбим тубига ёпишб: “Зеро асил макон бу ердир!” дер”.
Бу ифодалар, факатгина шоирона бир хиссиёт эмас, айни замонда илохи бир хакикатдир. Жаноби Хак мархамат килади: “У ерда канча очик ишоратлар бор…” (Оли Имрон, 97).
Шунинг учун у кудси маконларда, кузларидаги гафлат пардаларини оралаб кунгул кузлари билан атрофга бокканларнинг иймон дарёлари тулиб тошиб, ишки ва мухаббати Илохи, бутун борликларини коплаб олади. Каерга карасалар илохий туйгулар чулгаб олади, натижада кузлари ёшланиб, диллари доимо тасбех ва тахлил билан машгул булурлар. У муборак шахарлардаги бутун вактларини юксак бир одоб ва хурмат холати ичида утказадилар. Бу холат хам ояти каримада баён килинадики:
“Хар ким Оллохнинг нишоналарига хурмат курсатса, (билсинки) хеч шубхасиз бу, калбларнинг таквосидандир”. (Хаж, 32).
Демак уша холатлари, оятда айтилган сирларидан насибаланишдир.
Шу жихатдан хаж, моддий ва зохирийгина бир ибодат эмасдир. Унинг маънавий тарафи зохирий тарафидан хам мухимрокдир. Хазрати Пайгамбар саллоллоху алайхи васалламнинг “Хажжи мабрур” ифодаси билан айтилган Хажда, шундай бутун маънавий гузалликлардан иборат бир хаждир. Шу жихати билан хаж: дуо, тавба ва истигфор билан кунгулларнинг илохий рахмат, баракот ва фазилатларга эга булмогидир.
Хаётнинг солих амаллар билан маъмур этилмогидир. Хаждан сунгра хам бу холатни давоми учун Жаноби Хакка суз берилмогидир.
Хазрати Иброхим алайхиссаломнинг шу дуолари кандай гузалдир:
“Эй Роббимиз! Иккимизни (углим Исмоил ва мени) сенга таслим булганлардан айла! Наслимиздан хам Сенга таслим булганлардан бир уммат етиштир! Бизга ибодат йулларимизни курсат: Тавбамизни кабул эт! Сен тавбаларни кабул килувчи, мархамат сохибисан!” (Бакара, 128).
Зеро хажни адо килишга йуналган ошик кунгуллар, бир тарафдан бу дуо ила корилиб бошка тарафдан хам Харами Шариф ичкарисида ва бутун Макка кучаларида Пайгамбар саллоллоху алайхи васалламнинг юрганлигини, яшаганлигини фикр килиб, балки айни У Зотни кадам изларида юрганлигини хаёл килиб, У изларга жону дил билан юз сура олмокнинг хаё-жонини яшар ва У зот хакидаги уй хаёлга гарк булиб яшайди, масалан, сафо тепасида Хазрати Пайгамбар алайхиссалом Макка мушрикларига хитоб килишларини уйлаб куз унгида жонлантирадилар. Яна фикр киладиларки, У Оламларнинг сарвари, бу тепадан Маккаликларга Абу Кубайс тогини курсатиб шундай дедилар:
“Сизга шу тогнинг оркасида душман бор: “Тугри шу ерга якинлашмокдадир. Жонингизга касд килиб келишяпти. Сизлар хам тадбирингизни куринг!” десам, менга ишонасизларми?”
Маккаликлар:
“Ишонамиз. У тогни оркасини курмасак хам, сен Мухаммад Амин булганлигинг учун берган хабаринг тугрилигидан асло шубхамиз йук!” – дедилар.
Бунинг устига У Борликнинг Нури булган саллоллоху алайхи васаллам:
“Мана шунга ишонганингиз каби шунга хам ишонингизки, бу оламни яратган, ёлгиз ва Кодир булган бир Оллох бор! Сизлар сигинятган бутлар, ожиз бир тош, тупрок ёки ёгоч парчаларидир. Уларни тарк этиб ягона булган Оллохга иймон келтиринг. Билингизки, мени Оллох сизларга Пайгамбар килиб юборди” деганларида эса, амакилари Абу Лахаб бошлик холда насибасиз мушриклар:
“Сен бизни бу ерга шунга чакирдингми?” дейишиб У кишидан юз угирдилар ва таркалдилар.
Виждонан тугрилигини кабул килганлари холда нафсониятларини такозоси билан У Зотни ёлгонга чикаришди.
Факат У оламларнинг сарвари, бунга ухшаган канча гафлат залолат куринишларига карамасдан енгилмадилар. Набавий бир гайратла илохий хакикатларни сувсиз кунгулларга бир оби хаёт каби такдимда одатдан ташкари бир харакатла давом этдилар.
Зеро хажда бундай ибратлик хакикатларни тафаккур килиб, олувчи бир кунгул билан атрофга назар ташласак Пайгамбар алайхиссаломнинг дарс уринлари булган Аркамни уйи олдида, ичкаридаги хушуъ тулиг Куръон таълимларининг аксларига улаша оламиз.
Бу таълимларнинг оркасидан хакикатлашган хижрат ва сунгра яшанилган илохи баракатлара кунгул тестларимизни узата оламиз.
Хассатан савр горида Хазрати Пайгамбар саллоллоху алайхи вассаллам ва Хазрати Абу Бакр орасидаги маънавий олиш беришдан насибаланиб уларни у ерда уч кун ичкарисида илохий сирларга гарк булиб калбни кашф килиш истикоматида яшаганликлари хусусий сухбатдан истеъдодимиз нисбатида бахраманд була оламиз.
У сухбатла бошланган олтин силсиланинг мухаббат, ишк ва важд иклимида кунгулларимизга комил маънода иймоннинг халоватини тотдира оламиз.
Бу халоватни тотган холда, хар бири бир юлдуз мисоли булган асхоби киромга тобеъ булиб, минг бир хикмат ва ибрат тула Мадинаи Мунаввара хотираларидан сунгра такрор Маккаи Мукаррамага кайтишни, яъни у муборак шахарни Хазрати Пайгамбар саллоллоху алайхи вассаллам тарафидан фатхини хаёл килиб куз унгимизда жонлантирамиз.
Атрофдаги тогларга бокаркан Макканинг фатх килишга келган хисобсиз сахобаи киромдан ташкил топган лашкари исломни, мушрикларга куркув солиш учун ёккан минглаб машъалаларни куринишларини руё каби куз унгимизда жонлантириб сайр киламиз. Билоли Хабашининг у куни Байтуллохнинг устига чикиб укиган озонини янгрок овозларини эшитгандек буламиз. Хазрати Пайгамбар саллоллоху алайхи вассалламнинг:
“Хак келди, ботил зоил булди…” (Исро, 81) оятини укиб Каъбадаги бутларни йикитганлигини хаёл киламиз. Буларни оркасидан бизнинг кунгулларимиз хам бир Каъба каби эканлигини, у ерни хам бир канча нафсоний мухаббатларла бутхона холига кела олишлигини дилдан хис килиб, Хаж ибодатининг хар сахифасидан учраятган рухоний ва маънавий бир кувват билан у бутларни йикитмокликни ва кунглимизни комил маънода бир назаргохи илохий килмокка йуналамиз.
Зеро канча тажаллиларга эга килувчи тажаллиёт эшиги булган хаж ибодати, хар ким учун маънавий бир тозаланиш, покланиш, тирилиш ходисасидир. Бир тирилишни яшаттирадиган хаж фарзлари, хар битта одам учун, динининг камолотига истикоматлантирадиган шумулли ибодатдир.
Хаж, борлик ва нафс кийимларидан кутулиб Рухоний бир хаётга кадам куймокликдир.
Хаж инсон рухининг охангини, иклимини ва рангини аслий холини, файз ёмгирлари билан ювилиб соф холига келиб, рухоният зохиротларига тулик бир ибодатдир.

Комментарии 0

Оставить комментарий

Ваш email не будет опубликован.