Мадинаи мунаввара зирати — збекистон

Мадинаи мунаввара зиёрати — Ўзбекистон
?аж ва умра ибодатларининг бошланишида ёки ни? оясида, Мадинаи Мунавварада зиёрат? илганимиз Росулулло? саллолло? у алай? и васалламнинг ма? оми:?албнинг, илохи му? аббат на? шлари ила зийнатланиб улу? лик? озонган бир макондир. Шунинг учун Росулулло? саллолло? у алай? и васалламни буюк? отиралари ва жон бахш этган нафаси ила тўла у муборак тупро? ларга юз суриларкан, Унинг ру? ониятидан насиб олмо? иш? и ила Равзаи Муто? арозиёрат? илинмо? и керак ва бу? утлу? ша? арнинг, ба? рида коинотнинг энг улу? жав? арини ётганлигини,?еч бир ва? т эсдан чи? армаслик лозим. Унга уммат бўлишнинг? аёжони ичида ало? ида бир одоб ва таъзим кўрсатмо? лик керак.
Зеро Росулулло? саллолло? у алай? и васаллам шундай дедилар:
“…Ибро? им алай? иссаломнинг Маккаи Мукаррамани? арам (ўлкаси)?илмо? и ва унинг учун дуо? илмо? и каби мен? ам Мадинаи Мунавварани? арам ўлкаси? илдим…” (Бухорий, Фазоилул Мадина, 6. Муслим.?аж, 462).
Равзаи Муто??аронинг? унчаси севгили Пай? амбаримиз саллолло? у алай? и васалламни жонларимиздан, молларимиздан, авлодларимиздан, хуллас? амма нарсадан орти? яхши кўрмо? имиз лозим. Зеро Жаноби? а?нинг? абибим хитобига ва илтифотига ёл? из У зот эга бўлдилар ва бу му? аббат умматига? ам амр? илинди.
?ози Иёз ра? матулло? у алай?, тавба сурасидаги: “Дегилки, агар дадаларингиз, ў? илларингиз,?ариндошларингиз, жуфтларингиз,?абилангиз, тўплаган моллар тушишлигидан? ўр??ан тижорат, хушингизга ё??ан уйлар, сизга Олло? ва Росулидан ва Унинг йўлида жи? од? илишдан янаям севимлик бўлса Олло? ни амри келгунга? адар кутинг. Олло? унга итоатдан чи??ан бир миллатни тў? ри йўлга улаштирмас” (Тавба, 24) бу ояти каримасидан тушунамизки:
“Олло?, умматга Ўзини севгиси билан бирликда Росулулло? саллолло? у алай? и васалламни севмо? ни фарз? илди” деб маъно берадилар.
Бу борли??а туюлган севги ва му? аббат, бу му? аббатга восита бўлган ёки унга нисбати берилган нарсаларга сироят ва инъикос этар. Масалан У? уд то? ини мингларча то? дан ажратиб севимли? илган, Росулулло? саллолло? у алай? и васаллам Мадинаи Мунаввара Зиёратини? усуси му? аббатидир. Шунинг учун Мадинаи Мунавварага борилганида Ухуд то? ига му? аббат тўла назарлар билан тўя-тўя? арамо? лозим. Зеро Саиди Коинот саллолло? у алай? и васаллам:
“У? уд бизни севар, биз? ам У? удни севамиз” дедилар.
Мадинаи Мунаввара? ижратдан аввал Ясриб отидаги бир ша? ар одатдаги ўлка эди. Уни Мадинаи Мунаввара деб бутун умматга севимли? илган, унинг Пай? амбар алай? иссаломга нисбати Унингла ало? али бой? отираларидир.?а? и?атдан Мадинаи Мунавваранин, мўминларни кўнглида? еч бир ша? арга? иёсланмайдиган даражада бир му? аббатга эга? илганини сабаби уни зикр? илинганида? ар он? азрати Пай? амбарни? отирламо? идандир.
Айни шунинг каби Олло? ни севмак? ам Пай? амбар алай? иссаломни севмакни ва Унга тобеъ бўлмо? ни кераклаштиради. Бунинг учун Жаноби? а?:
“(Росулим” Дегилки: Сиз? а?и? атдан Олло? ни севсангиз менга эргашингки, Олло??ам сизни севсин…” (Оли Имрон, 31).
Худди шу каби Олло? Росулига тобеъ бўлиш? усусида? айрат сарф? илиш ва Унинг му? аббатининг? аяжонини сеза олмо??ам кишини Олло? нинг севган? улларидан бўлмо? шарафига эга? илади.
Ас? оби киром, Росулулло? саллолло? у алай? и васалламнинг? а?и? атига я? инлаша билмак учун унинг ру? онияти атрофида парвона бўлиб, Унда фоний бўлмо? ни дунёнинг энг буюк неъмати деб билиб ва бу суратда ило? ий лутфларга нойил бўлдилар. Шунинг учун? аста ва? офил? албларимизнинг энг таъсир? илувчи дармони, Росулулло? га бўлган му? аббат ва У юксак характерга шайдолик натижасида майдонга келган суннатга иттибодир.
Бу эътибор ила? еч бир нарса Росулулло? саллолло? у алай? и васалламнинг севгисининг олдига ўтмаслиги керак. На уйимиз, на оиламиз, на бола-ча? амиз, на ишимиз на тижоратимиз!…
Зеро саллолло? у алай? и васаллам? азратларимиз, мушфи? бир онанинг авлодига бўлган тушкунлигидан? ам буюк бир му? аббатла биз умматига? ўл-?анот очиб ўмри бўйинча да: Уммати, Уммати, … деб яшадилар.
Пай? амбаримиз алай? иссалоту васаллам, ас? абига бундай дердилар:
Ди??ат? илинг! Мен? аётимда сиз учун бир амният воситасиман. Вафот этганимда эса,?абримда: “Я Роббий, уммати, уммати!… дея
илк сур пуфлангунча? адар нидо? иламан…”. (Алиел мутта? и).
?аттоки Рафи? и Аълосигада: “Уммати, Уммати…” деяро? кўчдилар.
Сўнгги нафасларида: Мен сизни хавзи кавсаримнинг бошида кутятган бўламан… деб бизларга бўлган му? аббат, шаф? ат ва тушкунлигини ифода? илдилар.
?ис? аси Жаноби? а?нинг:
“Сизга ичингиздан шундай Росул келдики, сизни? ийинчиликка тушишлигингиз унга о? ир келур. Саодатингизни жудаям истайди: Мўминлар учун жуда? ам шаф? атли мар? аматлидир” (Тавба, 128).
Оятларига биноан,?аёти бўйича Пай? амбаримиз саллолло? у алай? и васалламнинг йи? илари, кулмо? лари, хафа бўлишлари, севинмо? лари, дуо ва илтижоси, фа? ат биз уммати учун бўлди.?атто меърож каби хос онларида? ам бизни? амимизни? илдилар, биз учун куюндилар.
У Зот шундай ра? мат уммонидирки, Унинг? урматига: зулм, ширк ва исён дамларида? ам Маккага кўклардан бир бало ё? мади бир мусибат тушмади.?азрати Пай? амбар саллолло? у алай? и васаллам бор эдилар. Бу? а?и? атни Олло? таоло шундай мар? амат? илади:
“(Эй Росули) сиз уларни ичида экан, Олло?, уларга азоб этувчи эмасдир…” (Анфол, 33).
Фа? ат Пай? амбаримиз саллолло? у алай? и васаллам Маккадан Мадинага? ижрат? илгач? олат ўзгарди. Мушрикларга самовий балолар туша бошлади. Буюк осмонга? арашса кўзлари тиниб, очликдан бошлари айланар эди.
Демакки, кимнинг кўнглида? азрати Пай? амбар му? аббати ер олса, Олло? у кўнгулга азоб бермагайдир. Мушрикларга? ам У зотни? урматидан мар? амат? илган Олло?, Уни севган, Унинг иш? ини бир умр? албида ташиган ва Уинг суннати сониясидан айрилмаган кимсани? еч оловда ё? арми? Фа? ат кимнинг кўнглида У? идоят? уёши йў? эса азобдан? утула олмас.
?а? нинг? узурида ва умри мобайнида бизни тилидан ва кўнглидан? еч бир ва? т тушурмаган Пай? амбарлар султони саллолло? у алай? и васалламга айни иш? ва му? аббатла му? обала эта билмо? Унга уммат бўлиш шарафига ноил бўлган? ар бир шайдоли? албнинг биринчи вазифасидир.
Фа? ат бу, кўнглимда, демак ва шундай фараз? илиш билан бўладиган кайфият эмасдир. “Севган, севганингга та? лид этар ва уни кўп, тилга келтирар”. Шунга кўра Пай? амбар оши? ларининг аломати,?ар? ол ва? аракатларида унга эргашишларидир.
Яна бири шулки: У Зотга кўп кўп салоту салом келтирмо? ларидир…
Бас Пай? амбарлар султони саллолло? у алай? и васалламнинг шаъни улу? бир сарвари олам бўлганлиги сабабли Имом Молик? азратларига кўра, У борли? нурининг? абри шарифи бор ер, Каъбадан? ам му? аддасро? дир. Чунки бутун коинот, У Зотнинг? урматидан яратилгандир ва Унга тухфа этилгандир.
Яна? адиси шарифда Пай? амбар алай? иссалом шундай дедилар:
“Мени вафотимдан сўнгра зиёрат? илган кимса, гўёки мени? аётлигимда зиёрат? илган кабидир” (Дорекутни).
Фа? ат бу зиёрат асносида одобга риоя? илмо? жуда му? имдир. Зеро? а?и? ий истефодани илк шарти одобдур.
Кунлардан бир кун Имом Молик? азратлари ме? робда экан, даврнинг? алифаси Абу Жаъфар Мансур масжидга келди. Баъзи саволларни сўради. Ораларида илмий бир музокара бошланди. Фа? ат Абу Жаъфар Мансур, сўзлашиш о? ангига кириб овозини баландлатти Имом Молик? азратлари:
– Эй? алифа! Бу ерда овозини пастлат! Зеро Олло? нинг танлагани сендан? ам фазилатли инсонлар узарига жўнатилди… деб танбе? ладилар.
Ўзи гуво? бўлган бу юксак одоб? аршисида? алифа! Эй имом! Дуо? иларкан? иблагами, йў? са Росулулло? гами бурилайин? деб сўради.
Имом Молик? азратлари шундай жавоб бердилар: “Юзингни нега ундан ўгирасанки?! У, сенинг ва бобонг? азрати Одамнинг? иёматга? адар Олло? га василасидир. Аксинча сен, Пай? амбар? азратимизга йўнал, ва Унинг шафоатини истаки, Олло? таоло? ам Уни сенга шафоатчи? илсин”. (?ози Иёз).
Баъзи одамлар бу? а?и? атга кўрларча муносабатда бўлурлар.?ожиларни равзага? айтармайдилар. Яъни салом бер ўт,?иблага бурул! дейишади. Ундай бўлса Росул акрам саллолло? у алай? и васаллам тирикдурлар ахир… яъни ша? идларни ўлмай тирикликлари? анчалик? а?и? ат бўлса, улардан ю? орида бўлган пай? амбарларнинг? оссатан Оламларнинг сарвари бўлган Зотни тириклик ичида эканлиги му? а??а? дир.
Абида ас Салмони, тобиин наслининг олдингиларидан фа? их ва му? аддислардан бири эди.
Пай? амбаримизнинг вафотидан икки йил олдин мусулмон бўлди, фа? ат Уни кўриш бахтига етишолмади. Абиданинг шу сўзи, илк мусулмонларни Пай? амбар алай? иссаломга бўлган севгисини гўзал англатади: “Ёнимда Росулулло? нинг бир тола сочининг борлиги менинг учун дунёнинг бутун бойлигидан? ам? имматлидир”. (Ахмад III, 256).
Маш? ур Ислом олими За? аби да, Абида ас Салмонининг Пай? амбар севгисини баён? илиб айтган сўзларини ў? игач, туй? уларини шундай тилга келтиради:
“Росулулло? нинг бир тола сочини, инсонларнинг со? иб бўлган бутун олтин кумушларига солиштириб у дунёлар арзимас бўлиб? олишлигини айтган Абиданинг бу сўзлари етук теран му? аббатнинг намунасидир.
У буюк олим,?азрати Пай? амбарнинг вафотини эллик йилидан сўнг шундай сўзлар айтса, У Зотни ўтганига етти юз йил ўтганидан кейин биз Унинг бир тола сочини ёки пойафзалини бир парчасини ёки У Зот сув ичган сопол пиёлани бир бўлагини? ўлга киритсак, ажаб нима демо? имиз лозим? Шояд бой бир одам, бойлигини буюк бир? исмини шундай бир нарсани? ўлга киритмо? учун сарф? илса, сиз уни бойлигини
сочиб совурувчи ёки а? лсизга пул сарфловчи деб? арайсизми?
Йў?, йў?! Росулулло? нинг муборак? ўллари билан? илган масжиди Набависини зиёрат эта билмо?, Унинг азиз ша? рида? ужраи саодатининг ёнбошида Ўзига салом бермак учун бор йў? ингни сарфламо? дан чекилма!
Мадинага борганингда Унинг севгили Ухудга тўя-тўя? ара ва уни сен? ам сев! Чунки У? уд то? ини? азрати Пай? амбар алай? иссалом кўп севардилар. Унинг Равзасига ва ўтириб турган ерларига неча марталаб кетиб, ру? ингни? она-?она тўйдирмо??а? аракат? ил! Зеро коинотнинг сарвари бўлган У Зотни жонингдан, болангдан, эга бўлганинг? амма нарсадан,?ис? аси бутун инсонлардан,?ам кўпро? севмагунингча комил бир мўмин бўлолмайсан…” (За? абий Сияри Оламин Нубало).
Ислом тарихининг сахоби ва тобеин давридан сўнгра энг мухташамли са? ифасини ташкил? илган аждодимиз Ўсмонли, подшо? идан чўпонига? адар бутун хал? ининг? иёссиз бир Пай? амбар му? аббати ила ажралиб турган бир тўплам эди.
Пай? амбар алай? иссаломни? ар исми эсланганида салоту салом келтириш устига э? тиром ила? ўлини кўксига? ўйиб, Унинг Мавлуди шари Мадинаи фи ў? илганда У Зотни дунёга келиши ў? илганда оё? узра тик туриб тингламо? ларни? урмат ва э? тиром му? аббат кўринишларини энг мукаммал намуналарини бу улу? давлатнинг ю? орисида подшо? лар, бир урф? олига келтиришиб ўртага? ўймишлар. Мадинаи Мунаввара почтаси келган ва? т та? оратини янгиламасдан, у ердан келган? о?озларни ўпиб кўзига сурмасдан тик турмасдан ў? иттирган бир ягона Ўсмонли подшо? и йў? дир.
Айрича масжиди Набавийнинг таъмирида? ар тошни, каттаю кичик, та? оратли? олда бисмило билан ўрнига? ўйган Ўсмонлиларнинг бу таъмир асносида бол? аларига латта бо? лаб Ру? онияти Росулулло? га озор бўлмасин деб тадбирини? илиб одобла? аракат? илдиларки бу мисли кўрилмаган бир одоб ва? урмат намунасидир.
Яна Ўсмонлилар даврида Мадинаи Мунавварага юзланиб келаётганлар, ша? арга кирмасдан, я? ин бир ерда тунашар, ўзларини Мадинаи Мунавваранинг маънавий? авосига? озирлаб исти? арадан сўнгра маънавий ишоратла хузури Росулулло? га я? инлашар эдилар, зиёратларини адо? илардилар.?айтишларида мамлакатларига шифо ва табаррук ўларо? Мадинаи Мунавваранинг муборак тупро? идан келтиришарди.
Ўсмонли подшо? ларининг, у замонлардаги портретлари бўлган миниатюраларида саллалари 100 нинг учидаги попук бир супургига ўхшашидаги сирни ким биларди?
Бу ишора билан? арамайн шарифайнни супурувчиси эканликларини намоён этардилар.?арамайнни супурувчиларини маошини хос ўз сарватларидан беришарди.
Яна? азрати Пай? амбар саллолло? у алай? и васалламдан азиз бир? отира ўларо? соч ва со? олларини муборак толаларининг Жомий минбарларида? ир? бўхча асрлардан бери умматга бир барокат ва ра? мат бўлиши,?андай буюк бир му? аббат ва э? тиром намунасидир.
Асосан Ўсмонлининг у? удсий ша? арларга? урмат ва одобида пойтахтда бошланур. Шундайки, у замонлар? аж йўлчилигида Оврўпа? итъасидан Осиёга ўтишдаги илк ерга “?арам” исми берилмиш ва? арамайн шарифайннинг маънавият ва одобига у ерда яна? ам у бурканиб йўлга чи? илмишдир. Ва у йўлда? афлат ифода? иладиган? еч бир? аракат кўринмасди.
Бу маънода шоир Набининг 1678 йилида давлат одамлари билан баробар чи??ан? аж йўлчилигидаги? отира ни? оятда ибратликдир.
Наби, у йўлчиликда бир амалдорни оё? ини? афлатла Мадинаи Мунавварага тў? ри узатганини кўради. Бу? олдан кўп таъсирланади ва маш? ур наътини ёза бошлайди. Сабо? намозига я? ин кар Мадинаи
вон Мадинаи Мунавварага я? инлашаркан Наби, ёзган наътни масжиди Набининг минораларидан ў? илганини эшитади.
Са? лан одобни таркидан кўйи ма? буби Худодир бу,
Назарго? и ило? идир, ма? оми Мустафодур бу!
Мироти одоб шартила кир Наби бу дарго? а,
Метофий? удсиёндир, бўсаго? и анбиёдир бу!
“Эй Наби! Бу дарго? га одоб? оидаларига риоя? илиб кир! Бу ер малаклар атрофида парвона бўлган ва Пай? амбарларнинг ўпгани (эшигини) муборак бир макондир.
Бу? олатни? аршисида жуда? ам? аяжонланган Наби? амон Муаззинни топиб: “Бу наътни кимдан ва? андай ўргандингиз?” – деб сўради.
Муаззин:
Бу кеча тушимизда Олло? Росули саллолло? у алай? и васаллам бизга: – Умматимдан Наби исмли бир шоир мени зиёратга кеяпти. Бу зот менга сўнг даражада иш? ва му? аббатла тўли? дир. Бу иш? и сабаби ила уни Мадина минораларидан ўзини наъти ила кутиб олинг! – деб буюрдилар. Биз бу амри Набавийни бажардик? олос! – деди.
Наби, хи??илаб йи? ламо? ни бошлади.?ам йи? ларди,?амда шундай дерди: “Демакки Олло?
Росули саллолло? у алай? и васаллам менга “умматим” деб лутф? илди! Демакки, икки жа? он? уёши мени умматликка? абул? илди!”
Бас? аж ва умра ибодатида энг му? им хусус, бу юксак туй? уларла у тупро? ларга кетиб,?азрати Пай? амбар саллолло? у алай? и васалламни зиёрат ва Байтулло? ни тавоф? илмо? дир.
Хуллас, бутун ибодатлар каби? аж ва умра ибодатларинида, Олло? хузурида? абул бўла оладиган бир? олда адо? илмо?, комил бир иймон ва ирфон уф? ига бо? ли? дир.?аж ва умрани мабрур сифатда адо? илмо? ликда, гуно? лардан покизаланишга ва? а?нинг ризосига василадир. Яъни бу ибодатлардан орзу? илинган натижа, уларни фа? ат? а? таолонинг рози бўладиган? олатда? ила олишлик билан? осил бўлади.
Шу маънода Шаблий? азратларининг? аж? илувчига,?ажнинг? албий жи? атига ишорат? илиб сўзлаган шу сўзлари, бутун? аж йўлчилари учун му? им ибратли бир танбе? ва иршод мо? иятидир:
“?ажга ният? илганингизда, бугунга? адар ишлаганингиз маъсиятларга тавба? илиб, сироти муста? имга йўналмаган бўлсангиз,?а? и?ий ният? илган эмассиз. Э? ром учун кийимларингизни ечаркансиз? ар маъсиятдан? ам ечилмаган бўлсангиз? а?и? атда кийимларингизни ечмаган
бўласиз.?аж учун? усл? иларкан бу поклик, сиздаги маънавий кирларни ва? албий иллатларни тозаламаган бўлса,?а? и?атда покланганлардан эмассиз.?арами Шарифга кираркан бутун? аромларни ва? а?дан узо? лаштирадиган? ар хил сўз ва амалларни тарк этмо??а сўз бермаган бўлсангиз? а?и? атда? арамга кирган бўлмайсиз…
?урбонлик? иларкан оши? ча нафсоний истакларингизни ва иродангизни? а?нинг ризосида йў??илмаган бўлсангиз? а?и? атда? урбонлик? илган бўлмайсиз. Шайтонга тош отаркан ичингиздаги жа? олатни ва васвасаларни? ам тош бўрон? илмасангиз? а?и? атда тош отган бўлмайсиз. Каъбани зиёрат воситаси ила сизда ило? ий икромлар ортдими? Кўнглингиз хузур ва сурурга тўлдими?”
Зеро? адиси шарифда:
“?ожилар ва умра? илувчилар, Олло? нинг зиёратчиларидир. Зиёрат? илинганнинг, ўзини зиёрат? илувчига икром? илмо? и, зиммасидаги бир? а?дир” – дейилади. “Сиз бу икромни фар??илолмасангиз? а?и? атда зиёрат? илган? исобланмайсиз” (Ибн Араби Футухоти Маккия).
Хулоса, Шиблий? азратларининг ди??атимизни тортдирмо? чи бўлган хусус шуки:
“?ажни ва умрани Олло? учун том адо? илинг!…” (Ба? ара, 196) фармони ило? исига риоядир.
Бутун гўзалликлари ила адо этилган бир? аж? айтиши, хожиларнинг мамлакатларига олиб кетадиган энг му? им? адяларида, у муборак ша? арнинг гўзалликлари ва аввалдан бу кунга? адар у гўзалликларга яшаяро? ор? аларида ибратли ва? икматли? отиралар? олдирган соли? бандаларнинг а? ло? и?амидалари яъни гўзал а? ло? лари бўлмо? и керак!
Шу эътибор билан Покистоннинг маънавий меъмори Му? аммад И? бол, бир кун Мадинадан? айтаётган? ожиларни зиёрат? иларкан уларга комил бир мўминнинг кўнгул уф? ини ёритадиган шу саволларни сўрадилар:
“Мадинаи Мунавварани зиёрат? идингиз! У? ровий Мадина чорсисидан кўнглингизни? андай? адялар билан тўлдирдингиз? Келтираётган моддий? адяларингиз, дўппилар, тасбе? лар, жойнамозлар бир муддатдан сўнгра эскиради битади тугайди. Мадинанинг? еч сўлмайдиган, кўнгулларга? аёт берган, ру? оний? адяларини келтирдингизми?…
?адяларингиз ичида? азрати Абу Бакрнинг сид? ва таслимияти;?азрати Ўмарнинг адолати;?азрати Ўсмоннинг? аёси ва мардлиги;?азрати Алининг ирфони ва жи? оди борми? Бугун минг бир изтироб ичида? оврилган Ислом дунёсига кўнглингиздан бир асри саодат? аяжонини бера олдингизми?”
Жаноби? а?, жумламизни? арамайни Шарифайннинг ру? ониятидан лойи? и ила файз ола билмо? ни насиб айласин!?ассос нозик бир? алб ила,?ам ру? ан,?ам баданан? аж ва умра? ила олмо? ни э? сон айласин!
Бунинг ичида? илганимиз ёки? иладиганимиз ибодатларимизда ма? бул ва мабрур айласин!…
Амин!…
Комментарии 0