Наврз байрами аида — исломда — збекистон

Наврўз байрами? а?ида — исломда — Ўзбекистон

Наврўз байрами? укми
Бисмилла? ир ро? манир ро? ийм
Барча ма? товлар Алло? га хосдир. Биз Унга? амд ва исти? форлар айтиб, ундан нафсимизнинг шумлиги ва амалларимизнинг ёмонлигидан пано? сўраймиз. Алло??идоят? илган кимсани адаштирувчи, адаштирган кимсани тў? ри йўлга солувчи зот йў? дир. Мен «Ягона, шериксиз Алло? дан бош? а ило? йў? ва Му? аммад Унинг бандаси ва расулидир» деб гуво? лик бераман.
«Эй мўминлар, Алло? дан? а?-рост? ўр? иш билан? ўр? инглар ва фа? ат мусулмон бўлган? олларингда дунёдан ўтинглар!» (Оли Имрон: 102).
«Эй инсонлар! Сизларни бир жондан (Одамдан) яратган ва ундан жуфтини вужудга келтирган? амда у икковидан кўп эркак ва аёлларни тар? атган Роббингиздан? ўр? ингиз! Яна ораларингиздаги савол-жавобларда ўртага номи солинадиган Алло? дан? ўр? ингиз ва? ариндош-уру? ларингиз (билан ажралиб кетишдан? ўр? ингиз)! Албатта Алло? устингизда кузатувчи бўлган зотдир» (Нисо: 1).
«Эй мўминлар, Алло? дан? ўр? инглар, тў? ри сўзни сўзланглар! (Шунда Алло?) ишларингизни ўнглар ва гуно? ларингизни ма? фират? илар. Ким Алло? га ва Унинг пай? амбарига итоат этса, бас у улу? бахтга эришибди» (А? зоб: 70, 71).
Сўнг…
Дар? а?и? ат, сўзларнинг рости – Алло? нинг Каломи, йўлларнинг яхшиси – Му? аммад соллалло? у алай? и васалламнинг йўли, ишларнинг ёмони – (динда) янги пайдо? илинганлари, (динда) янги пайдо? илинган барча нарса бидъат, барча бидъат – залолат, барча залолат эса жа? аннамга элтувчидир.[1]
«Наврўз» калимаси асли форсча сўз бўлиб, «Янги кун» деган маънони ифодалайди. Наврўз оловга си? инувчи мажусийларнинг энг катта ва маш? ур байрамларидан бири? исобланади.
Наврўз форсча шамсий йилнинг боши бўлиб Озар ойининг ўн тўртинчисига тў? ри келади ва яна беш кун давом этади. Милодий йилнинг эса йигирма биринчи мартига тў? ри келади.
Айтишларича Форс подшо? ларидан бири Жамшид подшо? лик тахтига ўтирган кун Наврўз деб аталган экан. Умуман олганда бу тў? рисида ривоятлар кўп.
Форс авомларининг одатларигу кўра, улар Наврўз кечаси ўт ё? иб, эртаси эрталаб кўчаларга сув сепар эканлар.
Бу байрамни яна Ба? оийлар? ам нишонлашади. Ўн тў??из кун рўза тутиб, бунинг якунида йигирма биринчи Озармо? да байрам? иладилар.
Миср? ибтийлари? ам Наврўзни йил бошида нишонлашади. Уларда бу байрам «Насим шамоли» деган ном билан маш? ур.?ибтийлар Фиръавн сулоласидандир.
Имом За? абий ра? има? улло? айтадилар: «Аммо Наврўзга келсак, Мисрликлар Наврўзни жуда? аддан ошиб нишонлашади. Наврўз бу? ибтийларнинг энг биринчи кунидир.?ибтийлар Наврўзни байрам? илиб олишган, уларга та? лид? илиб мисрликлар? ам нишонлашади» («Ташаббу? ал-Хасис би а? лил-Хомиис» 46. Ислом Университетининг журналидан, 103-104 са? ифа).
Бу байрамни нишонлашга даъват этиб мусулмонлар диёрида биринчи бўлиб Фотимийлар номи билан танилган Убайдийлар олиб кирганлар.
Исломда динга умуман ало? аси бўлмаган барча байрамларни нишонлаш жоиз эмас, балки? аромдир. Чунки байрамлар – шариат, йўл ва ибодатлар жумласига киради.
Алло? таоло айтади:
«Биз барча миллатга ўз маросимларини жорий? илганмиз» (?аж: 67).
?ибла, намоз, рўза ва? оказо ибодатлар билан байрамлар нишонлаш каби ишларнинг орасида? еч? андай фар? йў?. Байрамлар шариатни ажратиб турадиган энг асосий хусусият ва шаръий анъаналарининг энг кўзга кўринганидир. Шундай экан, ушбу байрамларда кофирларга мувофи? келиш ва уларга ўхшаш куфр? онунларининг энг хос хусусиятига ва энг кўзга кўринган анъаналарига мувофи? келиш ва ўхшашликдир.
Расулулло? соллалло? у алай? и ва салламдан: «Ким бир хал??а ўхшаса, бас у, улардан биридир!» – деганлари на? л?илинган (Абу Довуд 4031; Имом А? мад 2/50).
Шайхулислом Ибн Таймия ра? има? улло? ушбу? адис борасида шундай деганлар: «Ушбу? адис юзаки маъноси билан кофирларга ўхшашнинг куфр эканини ифода этсада, ози билан кофирларга ўхшашнинг? аром эканини билдирмо? да. Зеро Алло? таолонинг? уйидаги ояти? ам шу маънодадир:
«Сизлардан ким уларга дўст бўлса, бас, у ўшалардандир» (Моида: 51)».
Мусулмон кофирлардан намуна олмаслиги, улардан безор бўлиши, улардаги Алло? га келтирилаётган куфр ва маъсиятлардан нафратланиши керак.?олбуки буни Алло? таоло шундай ифодаламо? да:
«Алло? га ва охират кунига иймон келтирадиган? авмнинг Алло? ва Унинг пай? амбари чизган чизи? дан чи??ан кимсалар билан дўстлашаётганларини топмассиз» (Мужодала: 22).
«Эй мўминлар, я? удийлар ва насронийларни дўст тутмангиз! Уларнинг баъзилари баъзиларига дўстдирлар. Сизлардан ким уларга дўст бўлса, бас, у ўшалардандир. Албатта, Алло? золим? авмни? идоят? илмас» (Моида: 51).
Имом Бай? а?ий ра? има? улло? дан са? и? санад билан келган ривоятда Умар ибн Хаттоб розиялла? у ан? у шундай деган эканлар: «Мушрикларнинг байрам кунларида уларнинг ибодатго? ларига кирмагин, чунки уларнинг устига (Алло? нинг)?азаби тушади».
Яна Умар розиялло? у ан? у шундай деган эканлар: «Алло? нинг душманларидан уларнинг байрамларида узо? бўлинглар» (Бай? а?ий 18641).
Шайхулислом Ибн Таймия дедилар: «Кофирларнинг бирор байрамига та? лид? илишлик, уларнинг ботил эъти? од ва урфларига рози бўлишликни билдиради». Яна дедилар: «Мусулмонларнинг кофирларга улар байрамларида фойдаланадиган нарсаларни: ов? ат, либос, райхон ва шу каби ашёларни сотишлари? аромдир» («ал-И? тидо» 229).
Аллома Ибн ал-?оййим дедилар: «Кофирларни байрамлари муносабати билан табриклаш? аром эканлигига уламолар ижмо? илдилар». Яна дедилар: «Бу худди бировни аро? ичгани,?отиллик ёки зино? илгани билан табриклаш кабидир» («А? каму а? лиз-зимма» 1/441).
Шайх Усаймин дедилар: «Мусулмон киши кофирларнинг байрам маросимларига бўлган таклифларини? абул? илиши? аромдир. Чунки бу уларни табриклашдан кўра? атти? ро? иш ва улар билан шу байрамда иштирок? илишдир» («Мажмуъул-фатава ва расаил» 3/369).
Шуларга кўра мусулмон одамнинг кофирларнинг маросимлари ва байрамларини нишонлаши, ушбу муносабат билан? увонч из? ор? илиши, тили, эълон лав? алари, рўзнома, ойнома, табрикнома ва шу каби нарсалар билан табриклаши жоиз бўлмайди.
Анас ибн Молик розялло? у ан? удан ривоят? илинади: «Расулулло? соллалло? у алай? и ва саллам Мадина ша? рига кўчиб келганларида мадиналикларнинг иккита байрами бор эди. Расулулло? соллалло? у алай? и ва саллам: «Бу? андай кунлар?» – деб сўрадилар. Мадиналиклар: «Биз жо? илият даврида бу кунларда байрам? илар эдик» – дедилар. Шунда Расулулло? соллалло? у алай? и ва саллам уларга дедилар: «Алло? сизларга бу икки кунни улардан кўра яхширо? бўлган кунлар: Рўза ва? урбон? айитига алиштирди»» (Абу Довуд 1134, Насоий 1555, А? мад 3/178, Абдурраззо? 15566.?офиз Ибн? ажар ва шайх Албоний? адиснинг са? и?лигини тасди? лашган.?аранг: «Силсила ал-А? адис ас-Са? и?а» № 2021).
Агар кофирларнинг байрамларида иштирок этиш ёки уларнинг байрамларини нишонлаш мусулмонлар учун? алол бўлганида, Алло? таоло Мадина а? лининг байрамларини алиштирмаган бўлар эди.
Шайх Валиюлло? Де? лавий ўзининг «?ужжатилла? ил бали? а» китоби «Икки байрам» номли бобида (2/30-31) айтадилар: «Икки байрамдаги асос,?ар бир? ал? нинг ўзининг куни борлиги, улар у кунда ясанишади ва ша? арларига ўз зийнатларида чи? ишади. Бу урф албатта? ар бир миллатда бўлади, хо? у араб бўлсин, хо? ажам. Пай? амбар (соллалло? у алай? и ва саллам) Мадинага келганларида, ўша ер а? олисида улар шодланадиган икки кун борлигини кўрдилар ва дедилар: «Алло? сизларга бу икки кунни улардан кўра яхширо? бўлган кунлар: Рўза ва? урбон? айитига алиштирди». Айтишларича уларнинг байрамлари «Наврўз» ва «Ма? ражон» бўлган.
Пай? амбар (соллалло? у алай? и ва саллам) уларнинг бу икки кунларини алиштиришга шошдилар. Чунки, одамларда? андай бир байрам бўлмасин, ўша байрамнинг сабаби ўша хал? нинг маросим ва урф-одатларини улу? лаш, ёки ўша юрт? укмдорлига хушомадгўйлик? илиш, ёки шунга ўхшаш сабаблар бўлган. Шунинг учун? ам Пай? амбар (соллалло? у алай? и ва саллам) агар уларни ва уларнинг урфларини ўз? олида? олдирсалар, охир о? ибат одамларда жо? илият маросимларини улу? лашга бўлган хо? иш ва ота-боболарининг маросимларини ёйиш уларга? олиб келишидан? ўр? дилар. Шунинг учун? ам улар (икки кунларини) тав? ид дини маросимлари улу? ланадиган ва ма? таладиган икки кунга алиштирдилар. Сўнг оддий зийнат сифатида Алло? нинг зикри ва баъзи бир ибодат турларини? ўшиб? ўйдилар. Бунинг сабаби, мусулмонларнинг жамланишлари оддий кўнгилхушлик бўлиб? олмасин ва мусулмонларнинг жамланишида Алло? нинг Сўзи улу? ланмай? олмасин».
Абдулло? ибн Амр розиялло? у ан? у айтдилар: «Кимда ким араб бўлмаган ажамлар ўлкаларидан ўтиб, уларнинг Наврўз ва бош? а байрамларини нишонласа,?амда уларга ўхшаб, уларга та? лид? илиб ўлиб кетса, улар билан? иёмат кунида бирга туради» (Имом Бай? а?ий «ас-Сунан ал-Кубро»да 9/ 432, Ибн Таймия «ал-И? тидо»да са? и? деб айтган, 1/754).
Ибн Таймия Абдулло? ибн Амр розиялло? у ан? умонинг «улар билан? иёмат кунида бирга туради» деган сўзларига таъли? ёзиб айтадилар: «Гарчи Абдулло? ибн Амр сўзларининг зо? ири бу амални? илиш кофир бўлишни кўрсатсада, бу ишларнинг? аммасида уларга ўхшаса кофир деб эътиборга олганларини ёки дўзахга олиб борувчи катта гуно? лардан деб эътиборга олганларини ифодалайди» (1/954).
Му? аммад ибн Сийрин ривоят? иладилар: «Бир куни Али ибн Абу Толиб розиялло? у ан? уга сов? а олиб келишди. «Бу нима?» деб сўрадилар. Улар: «Эй Амирул мўъминин, бугун Наврўз куни!» дейишди. Шунда: «?ар кун «Фирўз»?илинглар» дедилар. Ровий Абу Усома айтадилар: «Али розиялло? у ан? у «Наврўз» деб айтишни ё? тирмаганлар»» (Имом Бай? а?ий «ас-Сунан ал-Кубро»да 9/532).
Ибн Таймия айтадилар: «Али ибн Абу Толиб уларнинг байрамларини? атто номида? ам тў? ри келиб? олишни ё? тирмаганлар, энди амалда бир хил бўлса? андай бўларкан?!» («ал-И? тидо» 1/954).
Уламоларнинг барчалари кофирларнинг байрамларида? озир бўлиш ва уларга ўзини ўхшатиш? аром деб фатво берганлар. Наврўз байрами? ам шулар жумласидандир. Бу? анафий, Моликий, Шофиъий ва? анбалийлар маз? абидир («ал-И? тидо» 2/425, «А? кам а? ли аз-зимма» 1/723-724).
?анафий маз? абининг маш? ур уламоларидан аллома Мулло Алий ал-?орий ра? има? улло? «Фи??ул-акбар» китобига битган шар? ларида «Диндан чи? арадиган лафзлар ва? аракатлар» бобида ёзадилар: ««Ал-Хулоса»да келадики, Наврўз байрами куни мажусийга бир тухумни сов? а?илган одам кофир бўлади. Чунки у мажусийнинг куфри ва залолатига ёрдам берди ёки сов? а бериши билан уларга ўхшади. Баъзилар: «Мусулмон Наврўз байрамида мусулмонга сов? а берса кофир бўлмайди» демо? далар. Бу сўзга ди??ат этиш керак. Чунки бу ишда мажусийларга ўхшашлик бордир. Табиийки,?асдсиз (билмай) Наврўз байрамига келиб? олган одамнинг? укми фар? лидир» (499-бет).
Мулло Алий ал-?орий ра? има? улло? яна айтадилар: «Кимки Наврўз куни кофирлар (байрами учун) йи? иладиган ерга чи? са, кофир бўлади. Чунки бу куфрни эълон? илишдир» (Ю? оридаги манба, 500-бет).
«Ал-Фатава ас-Су? ро» китобида шундай дейилган: «Наврўз куни илгари одатланмаган нарсани Наврўз байрамини улу? лаб сотиб олган киши катта гуно? ни? илиб, кофир бўлади. Чунки у кофирларнинг байрамларини улу? лади» (Имом Абу? анифа ра? има? улло? нинг «ал-Фи??ул-Акбар» китобига ёзилган шар?: 186).
Ибн Туркманий ал-?анафий айрим мусулмонлар? айри динлар байрамларида катта нафа? алар? илишлари ва болаларини кўчаларга олиб чи? ишларини зикр? илиб, бунинг сўнгида айтадилар: «Айрим? анафий олимлари айтганлар: «Кимда ким ю? орида айтилганларни? илса-ю, тавба? илмаса уларга ўхшаб кофир бўлади»».
?анафий маз? абининг шайхи, аллома Абу ал-Ма? осин? асан ибн Мансур ибн Ма? муд? озихон айтганлар: «Бир киши Наврўз куни бош? а кунларда сотиб олмаган нарсасини сотиб олса, агар шу билан Наврўзни деб сотиб олган бўлса, куфр бўлади, фойдаланиш, сарфлаш ма? садида? илса, Наврўз деб сотиб олмаган бўлса, куфр бўлмайди».
«Мажмаун-Навазил» китобида шундай дейилган: «Мажусийлар Наврўз байрамида тўпланганида мусулмон: «?андай яхши йўл топишибди!» деса кофир бўлади, дейилган. Нега?! Чунки у Ислом одатларини? або? атга чи? аришни кафолатлаш билан бирга, куфр тузукларини ма? тамо? да».
Абу? афс ал-Кабир ал-?анафий ра? има? улло? айтганлар: «Агар бир киши эллик йил Алло? га ибодат? илиб, сўнг «Наврўз» байрамида, шу кунни улу? ламо? чи бўлиб мушрикларнинг бирига тухум сов? а?илса, ўзи кофир бўлиб амаллари? абата бўлади» («Ба? р ар-Рои? шар? Канзу ад-Да? ои?» 8/555, Ибн? ажар «Фат? ул Борий» 2/315).
«Жомеъ ал-Ас? ар» со? иби дедилар: «Агар бир мусулмон «Наврўз» байрамида бош? а бир мусулмонга сов? а бериб, бу сов? аси билан «Наврўз» кунини улу? ламай, аксинча айрим одамлар одатига кўра берган бўлса кофир бўлмайди. Кофир бўлмаса? ам, мажусийларга ўхшаб? олмаслик учун, айнан «Наврўз» кунида сов? а?илмай, ёки олдин, ёки кейин бериши керак. Чунки Пай? амбаримиз соллалло? у алай? и ва саллам айтдилар: «Кимда-ким ўзини бирон? авмга yхшатса, бас, у? ам улардан биридир» (Имом А? мад 2/50 ва Абу Довуд 4021). Яна айтадилар: «Бир киши «Наврўз» кунида кофирлар харид? илувчи нарсани харид? илиб олса, бундан олдин харид? илмаган бўлса, хариди билан кофирлар улу? лаганидек бу кунни улу? ламо? чи бўлса, кофир бўлади. Агар ейиш, ичиш ёки фойдаланиш ма? садида харид? илган бўлса, кофир бўлмайди» («ал-Ба? рур Рои? шар? Канзу ад-Да? ои?» 8/555).
Имом аз-Зайлаъий? анафийларнинг «Табйин ал-?а? ои?» китобида айтади: «Наврўз ва Ма? ражон (форс-мажусийларнинг байрами) муносабати билан сов? а бериш? аромдир. Ушбу икки байрам муносабати билан сов? алар та? дим этиш таъ? и?ланган, куфр амали? исобланади. Абу? афс ал-Кабир ра? има? улло? айтадилар: «Шундай бўлиши мумкинки, инсон Алло? га эллик йил мобайнида ибодат? илиб келди. Сўнг Наврўз байрами кириб келди ва у мушрикларнинг бирига тухум сов? а?илди. Бу билан у ушбу кунни улу? лашини из? ор? илмо? чи эди. У кофир бўлди ва барча амаллари? абата бўлди». «Жомиъ ал-Ас? ар» муаллифи дедилар: «Агар мусулмон Наврўз кунида бош? а мусулмонга сов? а берса, бу амалини ушбу кунни улу? лаш ниятида? илмаган, балки баъзи инсонлар орасида бу одат тусига киргани учун? илган бўлса, бундай? олатда у кофир бўлмайди. Биро? у айни шу кунни тайин? илмаслиги керак. Уларга ўхшаб? олмаслик учун сов? ани бу кундан аввал ёки кейин бериши керак. Чунки Расулулло? соллалло? у алай? и васаллам дедилар: «Ким? айси? авмга ўзини ўхшатса, у ўшалардандир»». Яна айтадилар: «… Наврўз куни инсон бирор нарсани? арид? илмо? чи бўлди. Аввал бу нарсани у? еч? ачон? арид? илмаган эди. Агар у инсон бу амали билан ушбу кунни мушриклар улу? лаганидек улу? лашини намоён? илмо? чи бўлган бўлса, кофир бўлади. Агар у инсон бу нарсани ейиш, ичиш ёки лаззатланиш учун? арид? илган бўлса, кофир бўлмайди»» («Табйин ал-?а? ои?» 6/228).
Имом Молик со? ибларидан бирлари шундай деган эканлар: «Ким Наврўз кунида бир? овун бўлса? ам сўйса, чўч? ани сўйган билан баробардир» («Аллуммаъ фи ал-?аводис ва ал-Бидаъ» 1/492).
Маш? ур аллома Ибн? ажар? айсамий аш-Шофиъий «Муртадлик боби»да айтадилар: «Энг жирканч бидъатлардан бири бу насронийларнинг байрамларида мусулмонларларнинг иштирок этишидир. Бу таом тайёрлашда уларга та? лид? илиш, уларга сов? а бериш ва сов? аларини уларнинг байрам кунларида? абул? илишда намоён бўлади. Мисрликлар бу ишлар билан барчадан кўп шу? улланадилар. Ахир Росулулло? (соллалло? у алай? и ва саллам) айганларку: «Ким бир хал??а ўхшаса, бас у, улардан биридир!» (Абу Довуд 4031, Имом А? мад 2/50, Ибн? иббон са? и? деган)…
Шунингдек бунга Наврўзни нишонлаш, хориса (таом номи) тайёрлаш, «Икки пайшанбалик» байрамида хушбўйликларни етти карра тутатиш (гўё бу ял? овлик ва касални кетказар эмиш), тухумларни сари? ва? изил рангга бўяш, уларни сотиш, шунингдек бунга улар «шанба нури» деб номлайдиган махсус дориларни шанба куни (сотиш) киради. Аслида бу «шанба зулмати»дир. Бу кунда улар укроп сотиб олишади ва бу баракот келтиради дейишади. Яна улар бу кунда атиргул теришади, шанбага ўтар кеча уларни сувга ташлашади. Кейин се? рдан са? ланиш учун ўша сувда ювинишади. Яна улар кўзларига нур бериш учун кўзларини сурма билан буяшади,?ўтир ва? ичимани кетказиш учун баданларига олтингугуртни ё? га аралаштириб суришади. Сўнг сутдан таом тайёрлаб, уни? аммомда ейишади. Бош? а ўзлари ўйлаб топган бидъатларни? илишади. Уларга ўзларининг байрамларини очи? часига нишонлашга йўл? ўймаслик керак» («Ал-Фатава ал-фи??ийя ал-Кубро», Ибн? ажар ал-?айсамий (4/238-239)).
Имом За? абий ра? има? улло? «Суннатни? атти? ушлаш бидъатдан? айтариш» деган рисолаларида айтадилар: «А? ли зимма? айри динларга Янги йил, Пайшанба ва Наврўз байрамини нишонлашда уларга ўзини ўхшатиш, бегона, ва? ший бидъатдир».
Яна имом За? абий ра? има? улло? айтадилар: «Я? удий ва насронийлар билан бирга уларнинг байрамларида иштирок этиш учун улар каби хушбўй шамлар сотиб олиш, таомларни? озирлаш, хотин ва болаларни безаш катта гуно? лардандир.?олбуки, улар бизнинг? ўл остидаимизда ма? луб бўлиб, бизнинг байрамларимизда иштирок этмаяптилар, бизларга ўхшамаяптилар ва биз? илган ишларни? илмаяптилар.?ой мусулмон,?иёмат кунида Пай? амбаримизга? айси юз билан рўбарў бўласиз?! Ахир сиз Пай? амбаримиз соллалло? у алай? и ва салламнинг суннатига зид, Ислом динининг душманлари бўлган адашган кофирларнинг ишларини? илмо? дасиз-ку! Баъзилар: «Биз бу ишларни кичик ёшдаги болаларимиз ва хотинларимиз учун? илмо? дамиз-ку?!» десалар, уларга: «Энг расво бўлган одамлар фарзандлари ва хотинларини Алло? нинг? азаби келадиган нарсалар билан рози? илган кишилардир» дейилади… Абдулло? ибн Амр розиялло? у ан? у деди: «У (мажусий)ларнинг Наврўзлари ва байрамларини? илган? амда ўлгунига? адар уларга ўхшаб яшаган киши? иёмат кунида улар билан бирга тўпланади» (Бай? а?ий ривояти).
Абдулло? ибн Амр разиялло? у ан? унинг ушбу сўзлари мажусийларнинг байрамларини? илиш катта гуно? лардан эканини билдирмо? да. У ишнинг ози кўпига олиб боради. Мусулмон бу даричани бутунлай беркитиши, рафи? аси ва фарзандларини у ишдан нафратлантириши керак. Яхшилик одат бўлса, бидъатлардан са? ланиш ибодатдир.?еч бир кимса: «Фарзандларимни хурсанд? илаяпман» – деб айтмасин.?ой мусулмон, на? отки, уларни хурсанд? илиш учун Алло? нинг? азабини келтирадиган нарсаларни топган бўлсанг! Ахир бу куфр ва ту? ён белгиси-ку! Сен ёмон мураббий экансан-ку! Бундай десам, сен ўзинг шундай тарбия кўргансан-да!» («Ташаббу? ул хасис би а? лил хомис»: 37).
Шайх Му? аммад ибн Соли? ал-Усаймин ра? има? улло? га савол берилди: Янги йил, Наврўз ва бош? а байрамларни нишонлашнинг? укми нима?
Шайх ра? има? улло? жавоб бердилар: «Кофирларни рождество ёки бош? а байрамлар билан? утлашнинг? аромлигига аксар уламо иттифо??илганлар. Ибн ал-?оййим ўзининг «А? кам А? л Аз-Зимма» китобларида? уйидаги гапларни келтирадилар: «Кофирларни уларнинг байрамларида? утлаш барча олимларнинг назарида? аромдир,?амда уларга «Байрамингиз билан табриклайман» ёки «Байрамларни яхши ўтказинг» ва шу каби сўзларни айтиш? ам? аром. Буни айтган (мусулмон) куфрдан? утулса-да,?аромдан? утула олмайди. Бу? удди бировни хоч (крест)га сажда? илганида? утлашдек, балки ундан? ам ёмонро? ишдир. Бировни аро? ичгани учун ёки одам ўлдиргани учун, зино? илгани учун ва? оказолар учун? утлаш? анчалик катта гуно? бўлса, бу байрамлар билан? утлаш? ам? удди шу кабидир. Ўз динини? урмат? илмайдиган инсонлар кўпинча мана шу хатога йўл? ўядилар, улар? илаётган ишининг? анчалик улкан гуно? эканлигини англамайдилар. Бош? аларни Алло? га осий бўлгани учун ёки бидъат ва куфр амали? илгани учун табриклаган инсон Алло? нинг? азабига мубтало бўлади» (1/205, 206).
Демак кофирларни бу байрамлар билан? утлаш? аром экан, бу билан биз уларнинг байрамлари ва уларнинг тутган йўли тў? ри эканлигини тасди? лаган бўламиз. Дилида бу байрамлар нотў? ри ва залолат эканлигини била туриб? ам шундай? илиш мумкин эмас.
Алло? таоло? уръони Каримда мар? амат? илиб айтади:
«Агар сизлар кофир бўлсангизлар, бас албатта Алло? сизлардан бе? ожатдир. (Аммо) У Ўз бандаларининг кофир бўлишига рози бўлмас. Агар шукр? илсангизлар (ва иймон келтирсангизлар), У зот сизлар учун (фа? ат шукр? илиб, иймон келтиришларингизгагина) рози бўлур» (Зумар: 7).
«Бугун сизларга динингизни комил? илдим, неъматимни бену? сон, тўкис? илиб бердим ва сизлар учун (фа? ат) Исломни дин? илиб танладим» (Моида: 3).
Демак уларни бу кунларда? утлаш? аром экан, улар ким бўлишидан? атъий назар,?амкасбингизми,?ўшнингизми ва? оказо.
Агар улар сизни бу кунларда? утлашса уларга жавоб берманг, сабаби бу мусулмонларнинг байрами эмас ва Алло? бу байрамларни? абул? илмаган. Аслида ўша байрамлар уларнинг динидаги бидъат амаллардир. Агар улар тў? ри бўлган та? дирда? ам Алло? томонидан Му? аммад соллалло? у алай? и ва саллам ор? али одамзотга туширилган Ислом келиши билан бекор? илингандир. Алло? таоло айтади:
«Кимда-ким Исломдан ўзга дин истаса, бас (унинг «дини» Алло??узурида)?аргиз? абул? илинмайди ва у охиратда зиён кўргувчилардандир» (Оли Имон: 85).
Шунингдек бу кунларда кофирлар томонидан ўтказиладиган маросимларда? атнашиш? ам? аромдир, аслида бу уларни табриклагандан? ам кўра улканро? гуно? дир.
Бу байрамларда кофирларга та? лид? илиб дастурхонлар ёзиш, бир-бирига сов? а улашиш, ширинликлар ва таомлар тар? атиш ёки бу кунларни дам олиш куни? илиб белгилаш эса мутла??аром бўлган амаллардандир. Расулалло? соллалло? у алай? и васаллам дедилар: «Кимки бировга та? лид? илса, ўзи? ам ўшалардан бўлибди» (Абу Довуд ривояти). Шайхулислом Ибн Таймия ушбу гапларни айтган эканлар: «Кофирларга уларнинг байрам кунлари та? лид? илиш билан инсон уларнинг ботил эъти? оди ва куфр амаллари унга? ам ё? ишини кўрсатади ва кофирларга мусулмонларни йўлдан уришда, адаштиришда,?амда уларни камситишига имконият очиб беради»» («Мажмуъул Фатава Шайх Ибн Усаймин», 3/44, 3/369).
Шайх Абдулло? ибн Жибрин ра? има? улло? айтганлар: «Насороларнинг Янги йил ва Наврўз каби ўйлаб чи? арилган байрамларини нишонлаш ва насоролар ёки мушриклар байрам мавсумларида тайёрлаган ов? атлардан ейиш жоиз эмас. Бу байрамларни нишонлаётган ва? тларида ча? ирсалар, бориш жоиз бўлмайди. Агар улар ча? ирганда сиз борсангиз, уларни шижоатлантирган бўласиз ва улар учун бу байрамларини маъ? уллаган бўласиз. Бу нарса нодон, жо? ил, илмсиз кишилар бу билан алданиб? олишларига ва «?илса бўлар экан-да» деган эъти? одга бориб? олишларига сабаб бўлади».
Наврўз байрами жо? илиятдаги байрам бўлиб, форслар ва насоролар Исломдан олдин нишонлаган. Наврўз байрамини нишонлаш мушрикларга та? лид? илиш бўлганлиги учун таъкидли суратда ман? илинади. Наврўз кунида бирор кишига бир нарсани Наврўзни кўзламай сов? а?илса куфр бўлмайди. Шуни айтиш лозимки, Наврўз кунида бундан олдин? ам, кейин? ам? илмайдиган нарсаларни? илмаслик ва кофирларга ўхшаб? олишдан э? тиёт бўлиш лозимдир.
Байрамларда кофирларга ўзини ўхшатиш жоиз бўлмагани каби, уларга ўхшамо? чи бўлган мусулмонга бундай нарсаларда ёрдам бермай, уни бу ишидан? айтариш керак. Ким уларнинг байрамларидан бош? а кунларда? илмай юрган ме? мондорчилигини? илиб ча? ирса, бориш жоиз эмас.?айси бир мусулмон бу байрамларда бош? а ва? тларда бермаган сов? аларни берадиган бўлса, сов? асини? абул? илиш жоиз эмас Чунки бунда кофирларга ўхшаб? олишлик хавфи бор. Хоссатан сов? аси уларга ўхшашга фойдаланиладиган нарса бўлса олинмайди. Яна кофирлар байрамида кофирларга ўзини ўхшатмо? чи бўлганларни таъзирини бериш лозим.
Тавфи? Алло? дандир. Алло? пай? амбаримизга, Унинг оиласи ва са? обаларига салавоту саломлар йўлласин.

Комментарии 0

Оставить комментарий

Ваш email не будет опубликован.