Тизимли муаммолар бизнес ривожига тусик булмокда — узбекистон
Тизимли муаммолар бизнес ривожига тусик булмокда — узбекистон
Узбекистон Савдо-саноат палатаси (ССП) мамлакатдаги тадбиркорлик мухитини яхшилашга багишланган навбатдаги давра сухбатини утказди. Унда Сенат раисининг биринчи уринбосари Содик Сафоев ва ССП раиси Алишер Шайхов иштирок этди.
6 январь куни булиб утган учрашувда Узбекистоннинг халкаро майдондаги ракобатбардошлигини яхшилаш, конунчиликда бизнеснинг иштироки, тукимачилик, кишлок хужалиги, солик ва банк тизимлари муаммолари, профессионал ассоциацияларнинг самарали фаолияти ва бошка масалалар мухокама килинди.
Узбекистон-Хитой Савдо уйи (УХСУ) рахбари, Халкаро бизнес ва технологиялар ассоциацияси (AMBiT) раиси Хикмат Абдурахмонов нима учун профессионал ассоциациялар Узбекистонда бизнесга муаммоларини хал этишда ёрдам бера олмаётгани сабаблари тугрисидаги мулохазаларини уртоклашди. «Менимча, профессионал ассоциацияларнинг муаммоси уларнинг сонида эмас, балки хеч ким уларни жиддий кабул килмаслигида… Афсуски, мамлакатимизда мазкур ташкилотлар ва давлат уртасида мулокот булиб утмади, шунинг учун тадбиркорлар ассоциациялар у ёки бу муаммони хукуматга кадар аник килиб етказа олишига ишонмайди. Кушни мамлакатларда профессионал бирлашмалар аллакачон кучга эга булиб, у ёки бу муаммони хал этиш учун мунтазам равишда хукумат билан учрашувлар утказиб туради».
Унинг маълум килишича, тадбиркорлар уз муаммолари ва давлат органлари томонидан содир этилган конун бузилишлари тугрисида хабар килишдан куркишмайди, бирок тизимли муаммолар улар тилини киска килиб куяди.
Хикмат Абдурахмоновнинг фикрича, солик тизими ва божхона сиёсати компанияларнинг норасмий иктисодиёт доирасидан чикиб кетишларини рагбатлантираётгани йук, улар назорат органларининг ортикча эътиборидан кочиш фойдалирок, деб хисоблашади. «Тадбиркорларда соликлардан кочгандагина ракобатбардош булиш мумкин, деган тасаввур пайдо булиб колган. Бу солик тизими тубдан узгариши лозимлигини курсатмокда», — деди у.
Тадбиркорликни ривожлантириш ва Узбекистоннинг ракобатбардошлигини ошириш учун нима килиш керак? «Бизда ускуналар етишмовчилиги мавжуд эмас, муаммо — уларнинг етарлича таъминланмаганлигида, — деб хисобламокда УХСУ ва AMBiT рахбари. — Яъни, куплаб ишлаб чикариш кувватларида хом ашёга йул йук. Бу муаммони хал этмасдан туриб олдинга харакат кила олмаймиз».
Иккинчи асосий муаммо — хам сум, хам доллардаги капиталга йул мавжуд эмас. «Карз маблагларисиз биз ривожлана олмаймиз. Бугунги кунда тадбиркорлар капитал учун факатгина банкка мурожаат килишлари мумкин. Банк тизимини либераллаштириш лозим. 10 йиллар мукаддам банклар бизнесни молиялаштириш учун урта ва узок муддатли маблагларни жалб кила олар эди. Агарда биз бозорнинг ракобатбардошлигини оширсак, куплаб муаммолар уз-узидан йуколади. Бунинг учун эса давлат компаниялари хусусий сектор билан ракобатлашмаслиги, уни назорат килмаслиги, аксинча, уларнинг ривожланиши учун экотизим яратиши, ахборот шаффофлиги таъминланиши лозим», — деб кайд этди Хикмат Абдурахмонов.
Иктисодчи Юлий Юсупов халкаро майдондаги ракобатбардошлик тугрисида сузлади. Унинг фикрича, Узбекистон халкаро мехнат таксимоти ва глобал кушимча киймат яратиш занжирида фаол иштирок этиши, валюта бозорини либераллаштириши ва эркин конвертацияни жорий этиши лозим.
Юлий Юсупов тижорий банклар узларининг асосий вазифалари — омонатларни жалб этиш ва уларни инвестицияларга айлантиришга кодир эмас. Шу сабабли тулик Марказий банк кулланмаларига уралашиб колган, деб хисоблайди.
У мамлакатда тулов тизимининг турли кийматдаги даражаларини курсатиб берди — накд, накдсиз, тадбиркор хисоб ракамидаги пуллар. Накд пул маблагларини топширишдаги маъмурий тусикларни олиб ташлаш билан мазкур муаммони хал этиш мумкин, дейди у.
Эксперт мамлакатда кичик корхоналар янада тор ихтисосликка эга булса, йириклари эса кенг микёсда иктисод килишни бошласа, Узбекистон ракобатбардошлиги ортиши мумкинлигини кайд этиб утди. Бу уларнинг такомиллашувига, тухталишларни максимал даражада камайтириш ва махсулотлар сифатини оширишга имкон тугдиради. У узун кушимча киймат яратиш занжирини ташкил этиш ва компанияларнинг мустахкамланишига тускинлик килаётган солик тизимини ислох килишни таклиф этди.
Иктисодчи фермерларнинг ерга эгалик килиш ва ундан фойдаланишда узига ишончни хис этишлари учун улар хукукларини мустахкамлашга чакирди.
TOP-Contact компанияси асосчиси Лазиз Адхамов Вазирлар Махкамасининг кичик корхоналарда ходимлар сонини 25 нафаргача килиб чеклаш тугрисидаги карори 50 нафаргача ходим ишлаётган компаниясини соликларни тулик тулайдиган йирик корхонага айлантириб куйганини маълум килди. Шу сабабдан унинг бизнеси «нихоясига етиб келган».
Алишер Шайхов тадбиркор мулохазаларига жавоб бераркан, Иктисодиёт вазирлиги кичик корхоналар ва микрофирмалар ходимлари сонини икки баробарга оширишни таклиф этгани, якин орада карорга узгартишлар киритилишини маълум килди.
Кичик корхоналар штатлари сони масаласи бошка сохалар учун хам долзарблигича колаётгани таъкидланди. Бундай чекловлар корхоналарнинг куплаб майда кисмларга булиниб кетиши ва мехнат унумдорлигининг пасайишига олиб келмокда, деб хисоблайди korzinka. uz супермаркетлар тармоги асосчиси ва рахбари Зафар Хошимов.
«Мени бир савол уйлантиради: нима учун мен худди шу фаолият билан машгул булсаму, 50 ва 51 киши штатига эга компаниялар турлича солик туласа. Агарда тукимачиликни олсак, солик ва божхона имтиёзлари таснифидан катъи назар, мазкур соханинг барча компанияларини камраб олиши керак. Акс холда бу ишлаб чикаришнинг булиниб кетишига ва мехнат унумдорлигининг пасайишига олиб келади. Бу бошка сохаларга хам тегишли. Масалан, сут махсулотлари корхонаси ходимлари сони 25 нафардан ошиб, кичик корхона деб хисобланмаса, ривожлана олмайди. Худди шундай холат такси хизматида хам. Бир компания умумий соликка тортилмаслик учун 18 та кичик компанияларни ташкил этади», — деди тадбиркор.
Тукимачилик сохаси вакиллари хукуматга Туркия билан узбек ишлаб чикарувчиларининг экспорт махсулотларини божхона божидан озод килиш буйича келишувга эришиш хамда солик ва божхона имтиёзлари кулланилган товарлар руйхатини кенгайтириш таклифи билан чикишди.
Grand Eco Product таъсисчиси Муродхон Жураев иссикхона хужаликларининг тадбиркорлик омилларига боглик булмаган сабаблар билан кискариб бораётгани масаласини кутариб чикди. «Гап газнинг деярли мутлако йуклиги, электр таъминотидаги узилишлар, шу сабабли хосилнинг нобуд булаётгани хакида кетмокда». Бундай узилишлар учун хеч ким жавобгарликни зиммасига олмайди. У иссикхона хужаликлари учун кадрлар тайёрлаш мавзусига эътибор каратиб, илмий муассасаларни зараркунандалар билан кураш учун янги кимёвий воситаларни ишлаб чикишда фаол иштирок этишга чакирди. Тадбиркорларни куллаб-кувватлаш жамгармасини тузиш ва иктисодий ислохотларнинг бажарилиши устидан назорат буйича кенгаш ташкил этиш таклиф килинди.
Newmax Technologies асосчиси ва MyTaxi рахбари Акмал Пайзиев Узбекистонда хизмат курсатиш ва электрон тижоратнинг ривожланишига интернет-эквайринг билан боглик кийинчиликлар хам тускинлик килаётганини таъкидлаб утди. «Биз Visa ва MasterCard халкаро банк карталаридан туловларни кабул кила олмаймиз… Мамлакатимизга келган саёхлар уз карталаридаги пулларни сарфлашни хохлашади, бирок хамма умумий овкатланиш ва сайёхлик нукталарини туловларни кабул килиш учун терминаллар билан таъминлаш — анчагина кийин ва серхаражат вазифа, бу уринда иловаларни амалга татбик этиш мумкин».
Учрашувда хукумат ва бизнес вакиллари давлат-хусусий сектор хамкорлигини йулга куйиш, мавжуд муаммоларни хал этишда хамкорлик килишга тайёрлигини тасдиклаб, хар бир масалани комплекс куриб чикиш учун янада ихтисослашган учрашувларни утказиш тугрисида келишиб олишди.
Комментарии 0