Узбек миллиардерларига футбол клубларини бериш керакми — узбекистон
Узбек миллиардерларига футбол клубларини бериш керакми? — узбекистон
Футбол миллионлар уйини, миллионлар уйинининг ривожи учун эса миллионлар керак. Энг оммабоп спорт тури хисобланган футбол ривожига албатта улкан молиявий имкониятга эга шахсларнинг кизикиши мухим ахамият касб этади. Буни жахон тажрибаси курсатиб турибди. Узбек футболи, миллий биринчилик хакида суз юритадиган булсак, хали мамлакатимиз клублари Осиё микёсида грандлар даражасига кутарилишганича йук. Бу борада “Бунёдкор” томонидан маълум даражада ишлар амалга оширилди. “Пахтакор” Осиёда уз урнини топишга харакат килди. “Насаф” ички имкониятларидан самарали фойдаланган холда сезиларли натижалар кайд этишга интилди. Лекин буларнинг бари узбек футболини Осиёда бренд даражасига олиб чикиш учун етарли булмаяпти.
Олий лигадаги курашлар хам махаллий доирада колиб кетмокда. Миллий чемпионатнинг савияси албатта Узбекистон миллий терма жамоасининг натижаларида уз аксини топади. Качонки, клубларимиз хар жихатдан кучайиб, малакали футболчиларни етиштириб берувчи базага айланмас экан жахон чемпионати хакидаги орзуларимиз орзулигича колиши табиий. Шу жихатдан олиб караганда Олий лига клубларини кучайтириш, уларни Осиёнинг кучли клубларига айлантириш оркали футбол фабрикалари ташкил этиш мухим ахамият касб этади.
Бунинг учун нима килиш лозим, деган савол тугилади. Бунинг жавоби эса оддий: йирик ишбилармон ва тадбикорларни клубларга жалб этиш натижасида бунга эришиш мумкин. Шу кунгача хориждаги фаолияти оркали миллиардлаб доллар маблаг жамгаришга эришган ватандошларимизнинг узбек футболи ривожига хисс кушиш учун жалб этила олинса, жуда катта сакрашга эришилади. Узбекистон олий лигаси Осиёда биринчи уринга чикиб олади. Хатто улкан молиявий имкониятларга эга булган Хитой суперлигасини хам тезда ортда колдириш мумкин. Чунки узбек футболи салохияти, сайкалга мухтож иктидорларнинг куплиги жихатидан Осиё мамлакатларидан анчагина катта имкониятларга эга. Бундан ташкари бизнинг футболимиз Европа футболига якинрок ва Осиёнинг куплаб мамлакатларидаги каби футбол бизга 30 , нари борса 40 йил аввал кириб келмаган. Узбек футболи якинда узининг 105 йиллик юбилейини нишонлайди.
Япония ва Кореяда футболга 1990 йиллардан бошлаб эътибор каратила бошланди. Араб давлатлари эса 2000 йиллардан эътиборан спортнинг бу турига алохида ургу бера бошладилар. Хитойда эса 2015 йилдан буён футбол “бум”и бошланди. Хуш шундай экан, нега биз узбек футболи “бум”ини бошлай олмаймиз!
Хориждаги узбек миллиардерлари Узбекистонда уз бизнеслари йулга куйишни бошлашяпти. Шундай экан уларнинг молиявий имкониятларини бироз футболга буришнинг узи бизга бу имкониятни бера олади.
Футболга бефарк булмаган, Англиянинг “Арсенал” ва “Эвертон” клублари акцияларига эгалик килувчи, 12,5 миллиард долларлик молиявий империянинг эгаси наманганлик Алишер Усмоновнинг “Навбахор”га жалб этилиши, Наманган футболини янги чуккиларни забт этишига чорлаши тайин. Бу хакда биз vodiymedia. uzда бир катор маколалар бердик. Ва бу материаллар катта кизикиш билан укилди. Уз вактида уйингохга 60 минглаб мухлис йига олган “Навбахор”нинг бу йил намойиш этаётган уйинлари хам мухлисларни хурсанд этмокда. Тасаввур килинг, “Навбахор”га Жозе Моуриньо мураббийлик килса, унга махаллий мутахассислар Анвар Солиев ва Хайрулло Каримовлар ёрдам беришса, жамоага Одил Ахмедов кайтарилса, майдонда Жахонгир Мехмонов ва Илхом Бойдедаевлар билан бирга бир катор дунё микёсида махоратли футболчилар туп сурса. Бу албатта усиб келаётган ёшлар уйинини шаклланишида мухим ахамият касб этади.
Худди шундай эхтимолда Коракалпогистоннинг бош жамоаси – Нукуснинг “Орол”ини яна кайта тирилтириш мумкин. Узбек футболига Бердах Оллониёзов ва Неъматулла Куттибоев каби махоратли футболчиларни етказиб берган клуб бир неча йиллардан бери Олий лига тугул биринчи лигада хам коникарли уйин намойиш эта олмаяпти. Бундай пайтда Коракалпогистонда 1,5 миллиард долларлик лойихани амалга оширишга киришаётган бухоролик Искандар Махмудовнинг жамоага молиявий кумак курсатиши “Орол”нинг аввалги нуфузини тиклашига замин хозирлайди.
Узбекистонда уз бизнесини бошлаш тараддудига тушган козогистонлик узбек миллиардери Фаттох Шодиев хам футболга бегона эмас. Бир вактнинг узида Бельгия фукароси хисобланган Шодиев уз пайтида козок футболи ривожига катта хисса кушган ва кушиб келмокда. Унинг сайъ-харакатлари ва аралашуви билан Бельгиянинг “Генк” жамоаси бир катор козок клублари билан хамкорликни урнатганди. Бунинг натижасида бир неча козок футболчилари уз махоратлари Европада синашга муваффак булишган ва малакаларини оширишган. Шундай экан нега 3,7 миллард долларлик молиявий маблагга эга булган Жиззах вилоятининг фарзанди махаллий “Сугдиёна” клубига ёрдам бермасин! Даврон Файзиев ва Жасур Хасанов каби футболчиларни узбек футболига берган Жиззах футбол мактаби Шодиевнинг молиявий кумагида янги юлдузларни кашф этиши, кучли клуб сифатида шаклланишга етарлича имкониятлари мавжуд.
Фаргонанинг “Нефтчи” клубининг бу йилги чемпионатда кайд этаётган натижалари мухлисларни хафа килаётгани табиий. Чунки илк чемпионатнинг дастлабки турт йилида чемпионлик шохсупасидан пастга тушмаган клуб, атиги икки очко билан турнир жадвалининг сунгги погонасида бормокда. Бу эса клубда кандайдир муаммолар борлигидан далолат бермокда. Бу жамоага хам ёрдам бериши мумкин булган хорижлик узбек миллиардери бор. У хам булса, Фаттох Шодиевнинг бизнес хамкори, Фаргонада таваллуд топган Алижон Ибрагимовдир. Молиявий имкониятлари 2016 йил якунлари буйича Форбс томонидан 1,8 миллиард доллар дея бахоланган “Евразия банк”ининг хужайини Козогистоннинг энг йирик тадбиркорларидан хисобланади.
Самаркандда футбол жонланаётгани яккол куриниб турибди. Айни пайтда Тошкентнинг “Локомотив” клуби билан мусобака жадвалида кушпешкадам булиб турган “Динамо” учун хам эхтимолий хомий мавжудлиги самаркандликларни хурсанд этиши табиий. Узок йиллардан бери Украинада фаолият курсатиб, нефть магнати даражасига кутарилган Аъзам Асланов хакида хам юртдошларимиз жуда яхши билишади. Бунга унинг 2011 йил угли Амоннинг туйи учун 15 миллион доллар сарфлагани ва туйда 1,8 миллион доллар хак эвазига Женифер Лопеснинг “жон кечиб” хизмат килгани хакида хабар ва видеолар сабаб булгани тайин. Шундай экан самаркандлик йирик тадбиркорнинг “Динамо”га кумак курсатиши бу клуб ишларини янада олга босишига туртки булиши тайин.
Бухоролик Искандар Махмудовнинг “Орол”га “бериб юборганимиз” учун “Бухоро” клуби ишкибозлари биздан ранжишмасин. Чунки, Махмудовсиз хам Бухоро футболига кумак бериш эхтимоли юкори булган дунё микёсидаги миллиардерлар талай топилади. Бундайлар сирасига исроиллик йирик тадбиркор Леви Леваевни кушиш мумкин. Бундан ташкари молиявий кудрати миллард доллардан ошик булган яна унлаб бизнесменлар бухоро фарзанди хисобланишади. Шундай экан агар бу ишга бухороликлар “бел боглаб” киришишса, жамоа юртимиздаги энг кудратли клублардан бирига айланди.
Яна бир амалга ошиши эхтимоли жуда юкори булган лойиха бу – “Газпром” компанияси билан юртимизнинг бирор клубини, мисол учун “Насаф”, “Машъал” ёки “Шуртан”нинг спорт хамкорлигини йулга куйишдир. Айни пайтда “Газпром” узи фаолият олиб бораётган мамлакатларда спортга, айникса футбол ривожига катта маблаг сарф этмокда. Бир томондан бу спорт ривожини рагбатлантирса иккинчи тарафдан унинг уша юртдаги имиджини яратишда, реклама килишда мухим ахамият касб этаётир. Айни пайтда “Газпром”нинг улкан молиявий кумаги эвазига Санкт-Петербургнинг “Зенит” (Россия), Гельзенкирхеннинг “Шальке-04” (Германия), Белграднинг “Црвена Звезда” (Сербия), Софиянинг ЦСКА (Болгария) жамоалари мувакиятларга эришиб келишмокда.
“Локомотив”, “Олмалик”, “Металлург”, “Андижон”нинг йирик донорлари бор. Узбекистон темирйуллари, АГМК, Бекобод металлургия комбинати, “GM-Uzbekistan” — улар бемалол бу клубларнинг таъмин эта оладилар. “Пахтакор”, “Бунёдкор”, “Обод”нинг эса уз хужайинлари бор. Уларга пойтахтнинг иктисодий куввати гранд клуб булишлари учун етарли булади.
Узбекистон терма жамоасига уртамиёна эмас, етакчилик кобилиятига эга булган хакикий юлдузлар — Нуъмон Хасанов, Шухрат Рахмонкулов, Бахтиёр Ашурматов, Мухтор Курбоновларни етказиб берган Кукон футболини эса куконлик махаллий бадавлат тадбиркорлар бемалол тасарруф эта оладилар.
Хуллас, Алишер Усмонов Наманганнинг «Навбахор», Искандар Махмудов Нукуснинг “Орол”, Фаттох Шодиев Жиззахнинг “Сугдиёна”, Алижон Ибрагимов Фаргонанинг “Нефтчи”, Аъзам Асланов Самарканднинг “Динамо” клублари хужайинига айланса ва колган жамоалар юкоридаги режа асосида фаолият курсатсалар Узбекистон Олий лигаси Осиёда биринчи уринга кутарилади!
Анвар ИКРАМОВ
Комментарии 0