Rossiya bir kecha-kunduzda khavfsizlik kengashi qarorlariga ikkita veto quydi — o’zbekiston

2017 yil aprel oyida isyonchilar qulida bulgan Khon Shaykhum shahriga kimyoviy hujum uyushtirildi
Rossiya hukumati vakiliga kura, Shvesiya bilan Rossiya BMT qarori loyihasini tayyorlagan. Bu hujjat Suriyadagi kimyoviy qurol qullanganini tergov qilishni davom ettirish tugrisidagi qaror loyihasini yana bir marta ovozga quyishni nazarda tutadi.
TASS akhborot agentligi Rossiyaning BMTdagi missiyasi matbuot kotibi Fyodor Strijijovkiyga asoslanib, 18 noyabrda khabar tarqatishicha, nomi zikr etilgan ikkita muvaqqat azo-davlat Khavfsizlik Kengashiga (KhK) Birlashgan tergov guruhi ishini davom ettirish muljallangan “murosa kelishuvi” qoralamasini topshirgan.
TASSning BMTdagi kimligini oshkor qilishni istamagan manbaga asoslanib aytishicha, qaror loyihasi 19 noyabr kuni ovozga quyilishi mumkin.
Bir kun oldin Rossiya BMTning tergov guruhi ishini davom ettirish tugrisidagi taklifini veto quyish yuli bilan rad etgan edi. Bu Rossiyaning Suriyadagi 2011 yilgi mojaro fuqarolar urushiga aylanib ketgan vaqtdan beri BMTda qullagan 11-vetosi buldi.
BMT bilan Kimyo qurollarini cheklash tashkilotining qushma tergov guruhi vakolati 17 noyabr kuni yarim kechasi tugadi. Uni bir oyga chuzishni Yaponiya taklif qilib chiqdi. Ushbu muddat Rossiya bilan Garb davlatlari urtasida tergov yuzasidan murosaga kelishi uchun khizmat qilishi kerak edi.
AQShning BMTdagi doimiy vakili Nikki Heyli: “Rossiya ushbu vaqtning Khavfsizlik Kengashi va khalqaro hamjamiyat uchun samarali bulishini hozir ham istamaydi, oldin ham istagan emas – bunga anchadan beri gumonimiz bor edi. Rossiyaning 24 soat ichida quygan ikkinchi vetosi uning Birlashgan tergov mekhanizmini saqlab qolish yulida Khavfsizlik Kengashining qolgan azolari bilan hamkorlik qilishga umuman qiziqmayotganini kursatmoqda”, deb fikr bildirdi.
Assoshieyted Press akhborot agentligiga kura, ovoz berishdan oldin Heyli ham, KhKning boshqa kupchilik azolari ham, Rossiya qarshilik qilayotganiga qaramasdan, mekhanizm buyicha qarorni vaqtincha chuzish kerakligini aytgan.
Ammo, Rossiya Tashqi ishlar vazirligi khodimi Frans-press aentligiga qarorning amal qilish muddatini 30 kunga chuzishning “foydasi yuq”ligi, ekspertlar guruhi ishi yuzasidan shoshilinch qaror qabul qilish hojatsiz ekanini aytdi.
Rossiya 16 noyabr kuni AQShning Khavfsizlik Kengashi maqullagandan sung Birlashgan tergov guruhi vakolatini bir yilga chuzish tugrisidagi taklifiga veto quydi.
Fransiyaning BMTdagi elchisi Fransua Delatrning fikricha, Rossiyaning vetosi kimyoviy qurollardan foydalanishni taqiqlash borasidagi khalqaro say-harakatlarga berilgan zarba buldi.
Heyli 17 noyabr kungi ovoz berishdan oldin Rossiyaning BMTdagi diplomatlarini ushbu masalani uzi bilan muhokama qilishdan bosh tortganlikda aybladi.
Rossiya Tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov Haleyning iddaosini “sokhta diplomatiya”, deb atadi.
Rossiya tomoni Birlashgan tergov guruhi ekspertlarining Suriya hukumati kamida 2 marta: 2014 va 2015 yillarda gazsimon khlor ishlatgani, joriy yil aprelida esa Khon Shaykhum shahriga havodan hujum vaqtida zarin gazini qullagani haqidagi khulosasini tanqid qilmoqda. Ushbu hujum oqibada kamida 100 kishi qurbon buldi.
Suriya hukumati kimyoviy qurol ishlatganini rad etib kelmoqda.
Tergov guruhi Islom davlati ekstremistlar guruhi 2015 yili khantal gazi bilan hujum qilaganini ham aniqladi.
Rossiya 16 noyabr kuni AQSh taklifiga veto quygandan sung Khavfsizlik Kengashi ushbu mamlakatning tergov mekhanizmini uzgartirish tugrisidagi qarama-qarshi qarori loyihasini utkazmadi. Uni yoqlab, faqat 4 azo: Rossiya, Qozogiston, Boliviya va Khitoy ovoz berdi, kholos.
Rasmiy Moskva ushbu fuqarolar urushida Suriya prezidenti Bashar Asadni qullab kelmoqda. Bundan tashqari, Rossiya 2015 yili hukumat mukholiflariga qarshi havodan hujum uyushtirishni boshlagan.
Bu urush oqibatida yuz minglab kishilar qurbon buldi, millionlab kishilar esa yashab turgan joyini tashlab ketdi.